Lífið er Línudans – Um flutningskerfi sæstrengs Magnús Rannver Rafnsson skrifar 4. ágúst 2017 14:15 Nýleg heimildarmynd um flutningskerfi raforku ber nafnið Línudans. Myndin er merki um djúpstæða ósátt um raforkukerfin. Lágur rafmagns- og upphitunarkostnaður hefur lengi verið lykilþáttur í íslensku velferðarsamfélagi og veitt okkur fríðindi sem aðrar þjóðir ekki hafa í sama mæli, s.s. sundlaugar, heita potta og hálkubræðandi gangstéttir. En nú eru blikur á lofti. Hagsmunaöfl á orkusviði eru að öðlast slík völd í samfélaginu að rökrétt er að ætla þessa tíma senn liðna. Sérmenntað fólk í lykilstöðum þiggur greiðslur og verkefni fyrir að ryðja hindrunum úr vegi í þágu sérhagsmunaafla. Sérfræðingarnir starfa undir merkjum lagabálka, sem þeir hanna, skrifa og túlka sjálfir eftir pöntuðum hagsmunum útvalinna. Kallast tengslanet, en eru sérhagsmunasamtök fárra, starfrækt á kostnað annarra; íslensks almennings. Engin merki eru um að þessum öflum verði veitt viðnám í bráð. Sæstrengur gæti orðið næsta ógn í röð ógna við íslenska velferð. Þungi áróðursins vex og aukin áhersla á meinta nauðsynlega lagasetningu sem ætlað er að tryggja raforkuflutning – og ryðja fyrirstöðunni (fólkinu) úr vegi – er áberandi. Sæstrengur ekki á dagskrá? Áætlanir orkufyrirtækja benda til annars. Hundrað milljarða uppbygging flutningskerfa raforku virðist hafa einn megintilgang; að tryggja fæðingu sæstrengs. Hnökralaus fæðing slíks ofurmannvirkis – lengsta og dýrasta sæstrengs heims – er grunnforsenda fjárfestingarinnar. Án hennar verður enginn sæstrengur. Hvort íslenskir eða erlendir aðilar greiði fyrir sæstreng skiptir líklegast ekki máli, íslenskur almenningur mun þurfa að greiða fyrir 100 milljarða flutningskerfi. Einhver mun þurfa að greiða fyrir 800 milljarða sæstreng. Orkuverð mun hækka. Samkvæmt skýrslu verkefnisstjórnar sæstrengs til atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins mun orkuverð hækka um „fimm til tíu prósent“. Skoðum það; 100 milljarða flutningskerfi, lengsti sæstrengur heims, alger óvissa, verðlag orku í Evrópu og sveiflur íslenskrar krónu. Fráleitar getgátur. Verkefnisstjórn fjögurra einstaklinga skipa meðal annars Ragna Árnadóttir, aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar, og Þórður Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri Landsnets og nú starfsmaður AraEngineering. Stofnandi þess fyrirtækis og forstjóri er Árni Björn Jónasson, faðir Rögnu Árnadóttur. AraEngineering sérhæfir sig í raforkuflutningskerfum og hefur nú þegar fengið yfir 170 milljónir á silfurfati frá Landsneti, skv. nýlegri frétt Kjarnans. Hundrað milljarða framkvæmdir eru stórveisla fyrir AraEngineering sem fær verkefnin frá Landsneti; án útboðs eða samkeppni. Horfum á hlutina eins og þeir eru. Er líklegt að íslensk pólitík í dag hafi hag almennings að leiðarljósi við dreifingu mögulegra skatttekna af sæstrengs-ævintýrinu? Ísland tilheyrir tíu tekjuhæstu þjóðum heims (GDP per capita) þrátt fyrir áföll. Hvar sjást þess merki þegar kemur að hagsmunum almennings – barna, stúdenta, verkafólks, vel menntaðs fólks, aldraðra, einstæðra, öryrkja, sjúklinga og almennt foreldra sem vinna myrkranna á milli? Hvar sjást þess merki í leikskólum, grunnskólum, háskólum, rannsóknum og nýsköpun? Hvað með löggæslu, persónu- og neytendavernd? Eða heilbrigðisþjónustu? Hvernig gengur annars að koma þaki yfir fjölskylduna, allt í góðu þar? Íslenskar orkuauðlindir standa í dag berskjaldaðar. Skæruliðar sérhagsmuna ryðja brautina með lagasmíð þar sem túlkun verður smekksatriði og rest afgreidd í dómsölum. Nú stefnir í að 100 milljarða fjárfestingu í flutningskerfum verði troðið með lagasetningu ofan í fólk. Það er enn ein ógn við þegar mikið laskaða íslenska velferð. Núverandi áætlanir um íturvaxið raforkuflutningskerfi eru tímaskekkja sem endurspeglar hugmyndafræði fortíðar um risavaxnar stofnbrautir, líkt og tíðkuðust í borgarskipulagi. Stálgrindarmöstur voru í eina tíð táknmynd stoltra iðnvæddra ríkja en eru í dag ímynd stöðnunar. Slík háspennumöstur eru í öllum gildandi áætlunum Landsnets, þó eru til betri lausnir fyrir framtíðina. Þær munu hinsvegar ekki birtast okkur, þar sem sérhagsmunir kæfa nýsköpun með stuðningi sjálfs nýsköpunarráðuneytisins. Það er ógn við íslenska náttúru og ferðamannaiðnað. Það er ennfremur aðför að nýsköpun. Andstætt Íslendingum – sem í dag byggja hús sem mygla og flækt flutningskerfi sem ryðga – byggja Danir á framsækinni nýsköpun í verkfræði og endurspegla þekkingu og færni sem lesa má í hverju handtaki. Hvernig Danir umgangast sitt land af virðingu með skipulagi, hönnun og útfærslum nýrrar tækniþekkingar í þágu samfélagsins, er aðdáunarvert. Línudans endurspeglar vilja fólksins. Landsnet þjónustar sérhagsmuni. Ráðuneytið þjónustar Landsnet. En fólk vill aðrar lausnir. Týndar skýrslur, áróður og yfirgangur í dómsölum eru ekki líkleg til sáttar. Að einstaklingar með beina hagsmuni af stórframkvæmdum meti áhrif þeirra á efnahag þjóðarinnar, er ekki merki um sátt – það er galið. Erlendis færist í vöxt að samfélög taki yfir flutningskerfin sín til að sporna við neikvæðri samfélagslegri þróun raforkumála. Erum við kannski komin þangað? Staðbundnar fíngerðar lausnir í sátt við náttúru og samfélag? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Halldór 15.06.2024 Halldór Drasl Hafþór Reynisson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Brosum breitt Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Nýleg heimildarmynd um flutningskerfi raforku ber nafnið Línudans. Myndin er merki um djúpstæða ósátt um raforkukerfin. Lágur rafmagns- og upphitunarkostnaður hefur lengi verið lykilþáttur í íslensku velferðarsamfélagi og veitt okkur fríðindi sem aðrar þjóðir ekki hafa í sama mæli, s.s. sundlaugar, heita potta og hálkubræðandi gangstéttir. En nú eru blikur á lofti. Hagsmunaöfl á orkusviði eru að öðlast slík völd í samfélaginu að rökrétt er að ætla þessa tíma senn liðna. Sérmenntað fólk í lykilstöðum þiggur greiðslur og verkefni fyrir að ryðja hindrunum úr vegi í þágu sérhagsmunaafla. Sérfræðingarnir starfa undir merkjum lagabálka, sem þeir hanna, skrifa og túlka sjálfir eftir pöntuðum hagsmunum útvalinna. Kallast tengslanet, en eru sérhagsmunasamtök fárra, starfrækt á kostnað annarra; íslensks almennings. Engin merki eru um að þessum öflum verði veitt viðnám í bráð. Sæstrengur gæti orðið næsta ógn í röð ógna við íslenska velferð. Þungi áróðursins vex og aukin áhersla á meinta nauðsynlega lagasetningu sem ætlað er að tryggja raforkuflutning – og ryðja fyrirstöðunni (fólkinu) úr vegi – er áberandi. Sæstrengur ekki á dagskrá? Áætlanir orkufyrirtækja benda til annars. Hundrað milljarða uppbygging flutningskerfa raforku virðist hafa einn megintilgang; að tryggja fæðingu sæstrengs. Hnökralaus fæðing slíks ofurmannvirkis – lengsta og dýrasta sæstrengs heims – er grunnforsenda fjárfestingarinnar. Án hennar verður enginn sæstrengur. Hvort íslenskir eða erlendir aðilar greiði fyrir sæstreng skiptir líklegast ekki máli, íslenskur almenningur mun þurfa að greiða fyrir 100 milljarða flutningskerfi. Einhver mun þurfa að greiða fyrir 800 milljarða sæstreng. Orkuverð mun hækka. Samkvæmt skýrslu verkefnisstjórnar sæstrengs til atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins mun orkuverð hækka um „fimm til tíu prósent“. Skoðum það; 100 milljarða flutningskerfi, lengsti sæstrengur heims, alger óvissa, verðlag orku í Evrópu og sveiflur íslenskrar krónu. Fráleitar getgátur. Verkefnisstjórn fjögurra einstaklinga skipa meðal annars Ragna Árnadóttir, aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar, og Þórður Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri Landsnets og nú starfsmaður AraEngineering. Stofnandi þess fyrirtækis og forstjóri er Árni Björn Jónasson, faðir Rögnu Árnadóttur. AraEngineering sérhæfir sig í raforkuflutningskerfum og hefur nú þegar fengið yfir 170 milljónir á silfurfati frá Landsneti, skv. nýlegri frétt Kjarnans. Hundrað milljarða framkvæmdir eru stórveisla fyrir AraEngineering sem fær verkefnin frá Landsneti; án útboðs eða samkeppni. Horfum á hlutina eins og þeir eru. Er líklegt að íslensk pólitík í dag hafi hag almennings að leiðarljósi við dreifingu mögulegra skatttekna af sæstrengs-ævintýrinu? Ísland tilheyrir tíu tekjuhæstu þjóðum heims (GDP per capita) þrátt fyrir áföll. Hvar sjást þess merki þegar kemur að hagsmunum almennings – barna, stúdenta, verkafólks, vel menntaðs fólks, aldraðra, einstæðra, öryrkja, sjúklinga og almennt foreldra sem vinna myrkranna á milli? Hvar sjást þess merki í leikskólum, grunnskólum, háskólum, rannsóknum og nýsköpun? Hvað með löggæslu, persónu- og neytendavernd? Eða heilbrigðisþjónustu? Hvernig gengur annars að koma þaki yfir fjölskylduna, allt í góðu þar? Íslenskar orkuauðlindir standa í dag berskjaldaðar. Skæruliðar sérhagsmuna ryðja brautina með lagasmíð þar sem túlkun verður smekksatriði og rest afgreidd í dómsölum. Nú stefnir í að 100 milljarða fjárfestingu í flutningskerfum verði troðið með lagasetningu ofan í fólk. Það er enn ein ógn við þegar mikið laskaða íslenska velferð. Núverandi áætlanir um íturvaxið raforkuflutningskerfi eru tímaskekkja sem endurspeglar hugmyndafræði fortíðar um risavaxnar stofnbrautir, líkt og tíðkuðust í borgarskipulagi. Stálgrindarmöstur voru í eina tíð táknmynd stoltra iðnvæddra ríkja en eru í dag ímynd stöðnunar. Slík háspennumöstur eru í öllum gildandi áætlunum Landsnets, þó eru til betri lausnir fyrir framtíðina. Þær munu hinsvegar ekki birtast okkur, þar sem sérhagsmunir kæfa nýsköpun með stuðningi sjálfs nýsköpunarráðuneytisins. Það er ógn við íslenska náttúru og ferðamannaiðnað. Það er ennfremur aðför að nýsköpun. Andstætt Íslendingum – sem í dag byggja hús sem mygla og flækt flutningskerfi sem ryðga – byggja Danir á framsækinni nýsköpun í verkfræði og endurspegla þekkingu og færni sem lesa má í hverju handtaki. Hvernig Danir umgangast sitt land af virðingu með skipulagi, hönnun og útfærslum nýrrar tækniþekkingar í þágu samfélagsins, er aðdáunarvert. Línudans endurspeglar vilja fólksins. Landsnet þjónustar sérhagsmuni. Ráðuneytið þjónustar Landsnet. En fólk vill aðrar lausnir. Týndar skýrslur, áróður og yfirgangur í dómsölum eru ekki líkleg til sáttar. Að einstaklingar með beina hagsmuni af stórframkvæmdum meti áhrif þeirra á efnahag þjóðarinnar, er ekki merki um sátt – það er galið. Erlendis færist í vöxt að samfélög taki yfir flutningskerfin sín til að sporna við neikvæðri samfélagslegri þróun raforkumála. Erum við kannski komin þangað? Staðbundnar fíngerðar lausnir í sátt við náttúru og samfélag?
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun