Seðlabankann skorti lagaheimild fyrir stofnun ESÍ Þorbjörn Þórðarson skrifar 6. október 2015 18:30 Umboðsmaður Alþingis telur að Seðlabankann hafi skort lagaheimild til að stofna Eignasafn Seðlabanka Íslands en þar eru eignir upp á hundruð milljarða króna. Þá gerir umboðsmaður alvarlegar athugasemdir við framkvæmd gjaldeyriseftirlits Seðlabankans. Þetta kemur fram í nýrri almennri athugun embættisins á málefnum Seðlabanka Íslands. Tilefni athugunar umboðsmanns voru m.a. kvartanir sem bárust embætti hans um að Seðlabankinn hafi ekki fylgt réttum málsmeðferðarreglum stjórnsýsluréttarins vegna meðferðar mála þar sem til athugunar voru brot á gjaldeyrisreglum vegna gjaldeyrishafta. Þá hafi borist kvartanir um að framkvæmd bankans vegna leyfisveitinga og undanþága vegna gjaldeyrismála hafi verið ógagnsæ meðal annars þar sem ákvarðanir voru ekki birtar. Í athugun umboðsmanns er fjallað sérstaklega um mál félaga sem fjárfestu af svokölluðum Vostro-reikningum í fjármálagerningum óskráðra félaga eða eignarhaldsfélaga. Þarna er augljóslega verið að fjalla um mál Ursusar ehf. í eigu Heiðars Guðjónssonar en Seðlabankinn hafði grun um að félagið hefði brotið gegn gjaldeyrisreglunum en málið var síðar fellt niður af ákæruvaldinu. Í úttekt umboðsmanns segir að afstaða Seðlabankans hafi verið sérstaklega byggð á því hvernig bankinn „hefði í eigin leiðbeiningum túlkað tiltekna reglu“ frekar en að taka afstöðu til þess hvernig viðskipti féllu að orðalagi sem kom fram í settum reglum um gjaldeyrismál. Umboðsmaður segir að stjórnvöld og Seðlabankinn eigi að „gæta þess betur að reglur, sem á hverjum tíma er ætlað að vera grundvöllur afskipta stjórnvalda af borgurunum og rannsóknarathafna vegna meintra brota, séu settar af þar til bærum aðilum og í því formi sem reglur um refsiheimildir og viðurlög áskilja. Leiðbeiningar sem stjórnvöld gefa út uppfylla almennt ekki þær kröfur.“Heiðar Guðjónsson, hagfræðingur og eigandi Ursusar ehf.Fagnar niðurstöðu umboðsmanns „Ég fagna þessu bréfi mjög og þetta á ekki bara við um mig heldur um þá hundrað aðila sem Seðlabankinn hefur tekið til rannsóknar vegna meintra brota á lögum um gjaldeyrismál. Þær rannsóknir eru harðlega gagnrýndar þarna og í raun stendur ekki steinn yfir steini í vinnubrögðum Seðlabankans,“ segir Heiðar Guðjónsson. Segja má að Heiðar sé fyrst núna að fá niðurstöðu í kvörtun sína til umboðsmanns, þótt ekki sé félag hans nefnt á nafn í textanum, fimm árum eftir að hann lagði kvörtunina fram. Nokkuð hvöss gagnrýni kemur fram í athugun umboðsmanns á fyrirkomulag gjaldeyriseftirlits og breytingar á reglum Seðlabankans um gjaldeyrismál en talsverður fjöldi mála hefur verið felldur niður því breytingar á reglum höfðu ekki verið staðfestar af ráðherra eða refsiheimildir voru ekki nægilega skýrar. Þá má ekki líta á eftirfarandi texta í athugun umboðsmanns á annað en beina gagnrýni á Má Guðmundsson seðlabankastjóra: „(É)g tel það miður þegar forstöðumenn ríkisstofnana sem fara með rannsóknarvald (…) vísa til þess að ástæða þess að fella hefur þurft niður rannsóknir mála, t.d. með ákvörðun ákæruvaldsins, megi rekja til vanbúnaðar í lögum eða mistaka við lagasetningu. Það er einmitt verkefni stjórnvalda að gæta að því að þau hafi nægar heimildir í lögum til þeirra athafna og ákvarðana gagnvart borgurunum sem þau grípa til.“Tryggvi Gunnarsson, umboðsmaður Alþingis.gvaUmboðsmaður fjallar sérstaklega um Eignasafn Seðlabanka Íslands (ESÍ) í athugun sinni en í það félag fóru eignir sem Seðlabankinn leysti til sín eftir bankahrunið haustið 2008 vegna lána til fjármálafyrirtækja. ESÍ á í dag eignir upp á hundruð milljarða króna. Umboðsmaður kemst að þeirri niðurstöðu lagaheimild hafi skort fyrir stofnun félagsins en hann segir: „Ég fæ ekki séð að ótvíræður lagagrundvöllur hafi verið til staðar þegar verkefni Seðlabanka Íslands á sviði umsýslu og fyrirsvars tiltekinna krafna og annarra eigna bankans voru færð til einkahlutafélags í eigu bankans. (…) Ég tel mikilvægt að ef það er á annað borð vilji stjórnvalda að viðhalda því fyrirkomulagi að verkefni Seðlabanka Íslands séu falin sérstöku einkahlutafélagi í eigu bankans verði leitað eftir afstöðu Alþingis til þess hvort setja eigi slíka heimild í lög.“ Í þessari frétt hefur aðeins verið tæpt á nokkrum atriðum í athugun umboðsmanns sem hefur á köflum að geyma mjög hvassa gagnrýni á Seðlabanka Íslands. Már Guðmundsson seðlabankastjóri hafði ekki tök á að veita fréttastofunni viðtal til að svara fyrir þessa gagnrýni en hann er staddur erlendis. Seðlabankinn hefur frest til 16. apríl á næsta ári til að bregðast við athugun umboðsmanns. Mest lesið Forstjóri, snúsari, mótorhjólatöffari, veiðimaður og framúrskarandi á ryksugunni Atvinnulíf Skelltu líka í lás á Exit og í Nýju vínbúðinni Viðskipti innlent Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Viðskipti innlent Fjármálastjóri Play segir upp Viðskipti innlent Vonast til að koma dánarbúinu í góðar hendur Neytendur Innsigla B5 að kröfu Skattsins Viðskipti innlent Endurgjöf: Það sem þú átt ekki að gera Atvinnulíf Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Viðskipti innlent Sagðir vilja frekar loka TikTok en selja Viðskipti erlent Fleiri fréttir Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Skelltu líka í lás á Exit og í Nýju vínbúðinni Innsigla B5 að kröfu Skattsins Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Sjá meira
Umboðsmaður Alþingis telur að Seðlabankann hafi skort lagaheimild til að stofna Eignasafn Seðlabanka Íslands en þar eru eignir upp á hundruð milljarða króna. Þá gerir umboðsmaður alvarlegar athugasemdir við framkvæmd gjaldeyriseftirlits Seðlabankans. Þetta kemur fram í nýrri almennri athugun embættisins á málefnum Seðlabanka Íslands. Tilefni athugunar umboðsmanns voru m.a. kvartanir sem bárust embætti hans um að Seðlabankinn hafi ekki fylgt réttum málsmeðferðarreglum stjórnsýsluréttarins vegna meðferðar mála þar sem til athugunar voru brot á gjaldeyrisreglum vegna gjaldeyrishafta. Þá hafi borist kvartanir um að framkvæmd bankans vegna leyfisveitinga og undanþága vegna gjaldeyrismála hafi verið ógagnsæ meðal annars þar sem ákvarðanir voru ekki birtar. Í athugun umboðsmanns er fjallað sérstaklega um mál félaga sem fjárfestu af svokölluðum Vostro-reikningum í fjármálagerningum óskráðra félaga eða eignarhaldsfélaga. Þarna er augljóslega verið að fjalla um mál Ursusar ehf. í eigu Heiðars Guðjónssonar en Seðlabankinn hafði grun um að félagið hefði brotið gegn gjaldeyrisreglunum en málið var síðar fellt niður af ákæruvaldinu. Í úttekt umboðsmanns segir að afstaða Seðlabankans hafi verið sérstaklega byggð á því hvernig bankinn „hefði í eigin leiðbeiningum túlkað tiltekna reglu“ frekar en að taka afstöðu til þess hvernig viðskipti féllu að orðalagi sem kom fram í settum reglum um gjaldeyrismál. Umboðsmaður segir að stjórnvöld og Seðlabankinn eigi að „gæta þess betur að reglur, sem á hverjum tíma er ætlað að vera grundvöllur afskipta stjórnvalda af borgurunum og rannsóknarathafna vegna meintra brota, séu settar af þar til bærum aðilum og í því formi sem reglur um refsiheimildir og viðurlög áskilja. Leiðbeiningar sem stjórnvöld gefa út uppfylla almennt ekki þær kröfur.“Heiðar Guðjónsson, hagfræðingur og eigandi Ursusar ehf.Fagnar niðurstöðu umboðsmanns „Ég fagna þessu bréfi mjög og þetta á ekki bara við um mig heldur um þá hundrað aðila sem Seðlabankinn hefur tekið til rannsóknar vegna meintra brota á lögum um gjaldeyrismál. Þær rannsóknir eru harðlega gagnrýndar þarna og í raun stendur ekki steinn yfir steini í vinnubrögðum Seðlabankans,“ segir Heiðar Guðjónsson. Segja má að Heiðar sé fyrst núna að fá niðurstöðu í kvörtun sína til umboðsmanns, þótt ekki sé félag hans nefnt á nafn í textanum, fimm árum eftir að hann lagði kvörtunina fram. Nokkuð hvöss gagnrýni kemur fram í athugun umboðsmanns á fyrirkomulag gjaldeyriseftirlits og breytingar á reglum Seðlabankans um gjaldeyrismál en talsverður fjöldi mála hefur verið felldur niður því breytingar á reglum höfðu ekki verið staðfestar af ráðherra eða refsiheimildir voru ekki nægilega skýrar. Þá má ekki líta á eftirfarandi texta í athugun umboðsmanns á annað en beina gagnrýni á Má Guðmundsson seðlabankastjóra: „(É)g tel það miður þegar forstöðumenn ríkisstofnana sem fara með rannsóknarvald (…) vísa til þess að ástæða þess að fella hefur þurft niður rannsóknir mála, t.d. með ákvörðun ákæruvaldsins, megi rekja til vanbúnaðar í lögum eða mistaka við lagasetningu. Það er einmitt verkefni stjórnvalda að gæta að því að þau hafi nægar heimildir í lögum til þeirra athafna og ákvarðana gagnvart borgurunum sem þau grípa til.“Tryggvi Gunnarsson, umboðsmaður Alþingis.gvaUmboðsmaður fjallar sérstaklega um Eignasafn Seðlabanka Íslands (ESÍ) í athugun sinni en í það félag fóru eignir sem Seðlabankinn leysti til sín eftir bankahrunið haustið 2008 vegna lána til fjármálafyrirtækja. ESÍ á í dag eignir upp á hundruð milljarða króna. Umboðsmaður kemst að þeirri niðurstöðu lagaheimild hafi skort fyrir stofnun félagsins en hann segir: „Ég fæ ekki séð að ótvíræður lagagrundvöllur hafi verið til staðar þegar verkefni Seðlabanka Íslands á sviði umsýslu og fyrirsvars tiltekinna krafna og annarra eigna bankans voru færð til einkahlutafélags í eigu bankans. (…) Ég tel mikilvægt að ef það er á annað borð vilji stjórnvalda að viðhalda því fyrirkomulagi að verkefni Seðlabanka Íslands séu falin sérstöku einkahlutafélagi í eigu bankans verði leitað eftir afstöðu Alþingis til þess hvort setja eigi slíka heimild í lög.“ Í þessari frétt hefur aðeins verið tæpt á nokkrum atriðum í athugun umboðsmanns sem hefur á köflum að geyma mjög hvassa gagnrýni á Seðlabanka Íslands. Már Guðmundsson seðlabankastjóri hafði ekki tök á að veita fréttastofunni viðtal til að svara fyrir þessa gagnrýni en hann er staddur erlendis. Seðlabankinn hefur frest til 16. apríl á næsta ári til að bregðast við athugun umboðsmanns.
Mest lesið Forstjóri, snúsari, mótorhjólatöffari, veiðimaður og framúrskarandi á ryksugunni Atvinnulíf Skelltu líka í lás á Exit og í Nýju vínbúðinni Viðskipti innlent Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Viðskipti innlent Fjármálastjóri Play segir upp Viðskipti innlent Vonast til að koma dánarbúinu í góðar hendur Neytendur Innsigla B5 að kröfu Skattsins Viðskipti innlent Endurgjöf: Það sem þú átt ekki að gera Atvinnulíf Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Viðskipti innlent Sagðir vilja frekar loka TikTok en selja Viðskipti erlent Fleiri fréttir Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Skelltu líka í lás á Exit og í Nýju vínbúðinni Innsigla B5 að kröfu Skattsins Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Sjá meira