Þenslumerki gera vart við sig Stefán Rafn Sigurbjörnsson og Sveinn Arnarsson skrifa 14. september 2015 07:00 Á næstu árum mun erlendu innfluttu vinnuafli fjölga hér á landi á meðan hópur Íslendinga erlendis stækkar verulega. vísir/vilhelm Vinnumálastofnun spáir enn frekari samdrætti í atvinnuleysi á næsta ári og að á ársgrundvelli verði atvinnuleysi um 2,7 prósentustig. Einnig spáir stofnunin áframhaldandi vexti í innflutningi vinnuafls til landsins sem og auknum brottflutningi Íslendinga. Hagvöxtur síðustu sex mánaða mældist 5,2 prósent. Atvinnuleysi minnkar hratt, verðbólga eykst og innflutningur erlends vinnuafls eykst einnig. Seðlabankinn hefur í tvígang á árinu hækkað stýrivexti og ríkisstjórnin áformar að lækka skatta og afnema tolla á sérvöru. Ýmsir fræðingar hafa bent á að þenslumerki í hagkerfinu ættu að vera öllum sýnileg. Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra telur ríkissjóð ekki standa í þensluhvetjandi aðgerðum og bendir á að höfrungahlaupið á vinnumarkaði sé ekki til bóta. „Launþegahreyfingin er týndi hlekkurinn á vinnumarkaði. Ríkissjóður er ekki að vinna að mannaflsfrekum framkvæmdum í dag,“ segir Bjarni. Í nýjum gögnum Vinnumálastofnunar kemur fram að vænta megi meira framboðs starfa fyrir ófaglærða og iðnaðarmenn en sem nemur fjölda þeirra á vinnumarkaði næstu ár. Það muni skila sér í auknum innflutningi erlends vinnuafls til landsins. Að sama skapi segir í gögnum Vinnumálastofnunar að vænta megi minna framboðs starfa fyrir háskólamenntaða næstu árin en nemur fjölda þeirra á vinnumarkaði nú þegar. Menntunarstig Íslendinga sem komi út á vinnumarkaðinn hafi stóraukist síðustu áratugi. Því sé líklegt að fleiri háskólamenntaðir verði atvinnulausir á næstu árum, brottflutningur þeirra af landi brott verði tíðari og að í ríkara mæli muni háskólamenntaðir sinna vinnu sem ekki hæfir menntun þeirra. Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir stöðuna á vinnumarkaði varhugaverða og telur menn þurfa að skipta um kúrs í þeim efnum. „Hér blasir við sú hætta að á Íslandi flytjist inn vinnuafl í láglaunastörf í vaxtargreinum eins og ferðaþjónustu á meðan frá landinu flytjist menntaðir Íslendingar sem gætu búið til mikil verðmæti í þekkingargreinum,“ segir hann. Þó dregið hafi gríðarlega úr atvinnuleysi í öllum hópum frá hruni virðist atvinnuleysi háskólamenntaðra minnka hægar en annarra. Því hefur hlutfall háskólamenntaðra meðal atvinnulausra aukist jafnt og þétt síðustu árin.Bjarni Benediktsson fjármálaráðherraValgarðÞórólfur Matthíasson, prófessor við hagfræðideild Háskóla Íslands, segir margt benda til þenslumyndunar. „Það eru alls konar merki sem benda til þess að slakinn í efnahagslífinu sé búinn og farið er að ganga á hann,“ segir Þórólfur. Hann segir að þó sé ekki hægt að fullyrða að ástandið á vinnumarkaðnum sé orðið álíka og fyrir hrun. „Við búum enn við fjármagnshöft þannig að við höfum ekki sama innflæði fjármagns eins og við höfðum fyrir hrun. Að því leyti er ástandið ólíkt.“Árni Páll Árnason, formaður SamfylkingarinnarHann segir að stjórnvöld verði að beita sér í meira mæli samhliða Seðlabankanum við að passa upp á að hér skapist ekki of mikil þensla. „Samtök atvinnulífsins hafa þegar bent á að óvarlegt er að fara út í þær skattalækkanir sem hafa verið boðaðar. Það þarf að samþætta fjármálapólitíkina og peningamálapólitíkina,“ segir Þórólfur og bendir á að það sé varhugavert að velta allri ábyrgð vegna þenslumyndunar yfir á Seðlabankann en það komi til með að valda vaxtahækkunum. „Og þeir [vextirnir] eru nú nógu háir fyrir af ýmsum ástæðum. Það væri æskilegra að beita fjárlögunum í meira mæli til að draga úr skattalækkunum og frestunum á framkvæmdum og þess háttar.“ Mest lesið Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Viðskipti innlent „Ég var skíthrædd að senda þessa tölvupósta“ Atvinnulíf Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Viðskipti innlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Sjö vilja taka við af Gunnari Viðskipti innlent Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Viðskipti innlent Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Viðskipti innlent Bíllinn leggur meðan ég fæ mér drykk - smart #3 reynsluakstur Samstarf Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Viðskipti innlent Tölum um neytendamál! Samstarf Fleiri fréttir Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Skelltu líka í lás á Exit og í Nýju vínbúðinni Innsigla B5 að kröfu Skattsins Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Sjá meira
Vinnumálastofnun spáir enn frekari samdrætti í atvinnuleysi á næsta ári og að á ársgrundvelli verði atvinnuleysi um 2,7 prósentustig. Einnig spáir stofnunin áframhaldandi vexti í innflutningi vinnuafls til landsins sem og auknum brottflutningi Íslendinga. Hagvöxtur síðustu sex mánaða mældist 5,2 prósent. Atvinnuleysi minnkar hratt, verðbólga eykst og innflutningur erlends vinnuafls eykst einnig. Seðlabankinn hefur í tvígang á árinu hækkað stýrivexti og ríkisstjórnin áformar að lækka skatta og afnema tolla á sérvöru. Ýmsir fræðingar hafa bent á að þenslumerki í hagkerfinu ættu að vera öllum sýnileg. Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra telur ríkissjóð ekki standa í þensluhvetjandi aðgerðum og bendir á að höfrungahlaupið á vinnumarkaði sé ekki til bóta. „Launþegahreyfingin er týndi hlekkurinn á vinnumarkaði. Ríkissjóður er ekki að vinna að mannaflsfrekum framkvæmdum í dag,“ segir Bjarni. Í nýjum gögnum Vinnumálastofnunar kemur fram að vænta megi meira framboðs starfa fyrir ófaglærða og iðnaðarmenn en sem nemur fjölda þeirra á vinnumarkaði næstu ár. Það muni skila sér í auknum innflutningi erlends vinnuafls til landsins. Að sama skapi segir í gögnum Vinnumálastofnunar að vænta megi minna framboðs starfa fyrir háskólamenntaða næstu árin en nemur fjölda þeirra á vinnumarkaði nú þegar. Menntunarstig Íslendinga sem komi út á vinnumarkaðinn hafi stóraukist síðustu áratugi. Því sé líklegt að fleiri háskólamenntaðir verði atvinnulausir á næstu árum, brottflutningur þeirra af landi brott verði tíðari og að í ríkara mæli muni háskólamenntaðir sinna vinnu sem ekki hæfir menntun þeirra. Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir stöðuna á vinnumarkaði varhugaverða og telur menn þurfa að skipta um kúrs í þeim efnum. „Hér blasir við sú hætta að á Íslandi flytjist inn vinnuafl í láglaunastörf í vaxtargreinum eins og ferðaþjónustu á meðan frá landinu flytjist menntaðir Íslendingar sem gætu búið til mikil verðmæti í þekkingargreinum,“ segir hann. Þó dregið hafi gríðarlega úr atvinnuleysi í öllum hópum frá hruni virðist atvinnuleysi háskólamenntaðra minnka hægar en annarra. Því hefur hlutfall háskólamenntaðra meðal atvinnulausra aukist jafnt og þétt síðustu árin.Bjarni Benediktsson fjármálaráðherraValgarðÞórólfur Matthíasson, prófessor við hagfræðideild Háskóla Íslands, segir margt benda til þenslumyndunar. „Það eru alls konar merki sem benda til þess að slakinn í efnahagslífinu sé búinn og farið er að ganga á hann,“ segir Þórólfur. Hann segir að þó sé ekki hægt að fullyrða að ástandið á vinnumarkaðnum sé orðið álíka og fyrir hrun. „Við búum enn við fjármagnshöft þannig að við höfum ekki sama innflæði fjármagns eins og við höfðum fyrir hrun. Að því leyti er ástandið ólíkt.“Árni Páll Árnason, formaður SamfylkingarinnarHann segir að stjórnvöld verði að beita sér í meira mæli samhliða Seðlabankanum við að passa upp á að hér skapist ekki of mikil þensla. „Samtök atvinnulífsins hafa þegar bent á að óvarlegt er að fara út í þær skattalækkanir sem hafa verið boðaðar. Það þarf að samþætta fjármálapólitíkina og peningamálapólitíkina,“ segir Þórólfur og bendir á að það sé varhugavert að velta allri ábyrgð vegna þenslumyndunar yfir á Seðlabankann en það komi til með að valda vaxtahækkunum. „Og þeir [vextirnir] eru nú nógu háir fyrir af ýmsum ástæðum. Það væri æskilegra að beita fjárlögunum í meira mæli til að draga úr skattalækkunum og frestunum á framkvæmdum og þess háttar.“
Mest lesið Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Viðskipti innlent „Ég var skíthrædd að senda þessa tölvupósta“ Atvinnulíf Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Viðskipti innlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Sjö vilja taka við af Gunnari Viðskipti innlent Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Viðskipti innlent Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Viðskipti innlent Bíllinn leggur meðan ég fæ mér drykk - smart #3 reynsluakstur Samstarf Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Viðskipti innlent Tölum um neytendamál! Samstarf Fleiri fréttir Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Skelltu líka í lás á Exit og í Nýju vínbúðinni Innsigla B5 að kröfu Skattsins Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Sjá meira