Hver er munurinn á gosinu í Grímsvötnum og Eyjafjallajökli? 28. maí 2011 22:00 Grímsvötn að kvöldi laugardagsins 21. maí. Myndina tók Egill Aðalsteinsson, myndatökumaður á fréttastofu Stöðvar 2 og Vísis Aska úr Grímsvatnagosinu og truflanir á flugsamgöngum í Evrópu vegna öskufalls hafa orðið mörgum tilefni til þess að bera það saman við gosið í Eyjafjallajökli í fyrra. Þó að afleiðingarnar séu um margt líkar eru gosin þó talsvert ólík, að sögn Páls Einarssonar, prófessors í jarðeðlisfræði. „Í fyrsta lagi eru þetta mjög ólík eldfjöll. Grímsvötn er basalteldfjall og eitt af virkustu eldfjöllunum hér á landi. Það er á flekaskilunum sem liggja í gegnum landið og hefur gosið mjög oft. Það er eitt af okkar virkustu. Eyjafjallajökull er hins vegar eitt af latari fjöllunum og hefur gosið mjög sjaldan og aldrei mjög dramatískt. Það eru ekki þekkt nein hamfaragos úr því eldfjalli." Páll segir kvikuna úr Eyjafjallajökli oft vera það sem kallist þróuð kvika, sem hafi allt aðra eiginleika en basaltkvikan sem kemur úr Grímsvötnum. „Hún er seigari og gasríkari og þess vegna miklu sprengjuvirkari, en það er helsti munurinn á þessum tveimur skepnum. Í gosinu í Eyjafjallajökli var askan miklu fínkornóttari vegna þess að sprengivirknin var miklu meiri og því fór askan í mun minni agnir. Það gerir hana erfiða viðfangs þar sem hún hangir mikið lengur í andrúmsloftinu en gerist með grófkorna ösku líkt og kemur frá Grímsvötnum." Páll segir að það sé ein af útskýringunum á því af hverju Grímsvatnagos hafði takmarkaðri áhrif á flugsamgöngur, en margt fleira komi þó til. „Aðstæður í fyrra voru allt aðrar og það var samkrull af mörgum aðstæðum sem varð til þess að það gos olli svo miklu tjóni, meðal annars veðrið. Það var stífur vindur á meðan á gosinu stóð þannig að askan fór beint þangað sem hún gat valdið mestu tjóni. Svo hélt það áfram óvenju lengi og dældi ösku dag eftir dag. Gosið núna í Grímsvötnum byrjar með miklum látum og er miklu stærra gos í raun og veru, en stendur stutt yfir þar sem erfiðasti fasinn er sennilega nú um garð genginn þó að gosið sé ekki alveg búið. Páll segir þó að Grímsvatnagosið hafi ekki verið alveg eftir bókinni. „Það sem kemur okkur verulega á óvart er hvað það er gríðarlega stórt, því að við höfðum frekar gert ráð fyrir að það yrði eins og í síðustu þremur Grímsvatnagosum, sem öll hafa verið frekar lítil og meinlaus. Það fór svolítið fram úr okkur þar." Hann segir þó ljóst að bæði gosin hafi verið afar lærdómsrík og hafi bætt miklu við þekkingu fræðimanna og viðbragðsaðila. - þj, þeb Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Innlent Of þung en annars hraust á Ozempic Innlent Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Innlent Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Innlent Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Innlent Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Innlent Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu Innlent Myndband sýnir árás Diddy Erlent „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Innlent Fleiri fréttir 40 tungumál eru töluð í leik- og grunnskólum Árborgar Segir alvarlegt hvernig Katrín tjáði sig um Persónuvernd Þungar áhyggjur af þyngdarstjórnunarlyfjum Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Nauðsynlegt að fresta atkvæðagreiðslu um umdeilda verksmiðju Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Átök í Ölfusi og offitulyf Ákærður fyrir að pissa daginn eftir Fiskidaginn mikla Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Nauðugur sá kostur að fresta atkvæðagreiðslunni „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Of þung en annars hraust á Ozempic Slagsmálahundar afþökkuðu aðstoð lögreglu Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Sjá meira
Aska úr Grímsvatnagosinu og truflanir á flugsamgöngum í Evrópu vegna öskufalls hafa orðið mörgum tilefni til þess að bera það saman við gosið í Eyjafjallajökli í fyrra. Þó að afleiðingarnar séu um margt líkar eru gosin þó talsvert ólík, að sögn Páls Einarssonar, prófessors í jarðeðlisfræði. „Í fyrsta lagi eru þetta mjög ólík eldfjöll. Grímsvötn er basalteldfjall og eitt af virkustu eldfjöllunum hér á landi. Það er á flekaskilunum sem liggja í gegnum landið og hefur gosið mjög oft. Það er eitt af okkar virkustu. Eyjafjallajökull er hins vegar eitt af latari fjöllunum og hefur gosið mjög sjaldan og aldrei mjög dramatískt. Það eru ekki þekkt nein hamfaragos úr því eldfjalli." Páll segir kvikuna úr Eyjafjallajökli oft vera það sem kallist þróuð kvika, sem hafi allt aðra eiginleika en basaltkvikan sem kemur úr Grímsvötnum. „Hún er seigari og gasríkari og þess vegna miklu sprengjuvirkari, en það er helsti munurinn á þessum tveimur skepnum. Í gosinu í Eyjafjallajökli var askan miklu fínkornóttari vegna þess að sprengivirknin var miklu meiri og því fór askan í mun minni agnir. Það gerir hana erfiða viðfangs þar sem hún hangir mikið lengur í andrúmsloftinu en gerist með grófkorna ösku líkt og kemur frá Grímsvötnum." Páll segir að það sé ein af útskýringunum á því af hverju Grímsvatnagos hafði takmarkaðri áhrif á flugsamgöngur, en margt fleira komi þó til. „Aðstæður í fyrra voru allt aðrar og það var samkrull af mörgum aðstæðum sem varð til þess að það gos olli svo miklu tjóni, meðal annars veðrið. Það var stífur vindur á meðan á gosinu stóð þannig að askan fór beint þangað sem hún gat valdið mestu tjóni. Svo hélt það áfram óvenju lengi og dældi ösku dag eftir dag. Gosið núna í Grímsvötnum byrjar með miklum látum og er miklu stærra gos í raun og veru, en stendur stutt yfir þar sem erfiðasti fasinn er sennilega nú um garð genginn þó að gosið sé ekki alveg búið. Páll segir þó að Grímsvatnagosið hafi ekki verið alveg eftir bókinni. „Það sem kemur okkur verulega á óvart er hvað það er gríðarlega stórt, því að við höfðum frekar gert ráð fyrir að það yrði eins og í síðustu þremur Grímsvatnagosum, sem öll hafa verið frekar lítil og meinlaus. Það fór svolítið fram úr okkur þar." Hann segir þó ljóst að bæði gosin hafi verið afar lærdómsrík og hafi bætt miklu við þekkingu fræðimanna og viðbragðsaðila. - þj, þeb
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Innlent Of þung en annars hraust á Ozempic Innlent Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Innlent Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Innlent Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Innlent Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Innlent Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu Innlent Myndband sýnir árás Diddy Erlent „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Innlent Fleiri fréttir 40 tungumál eru töluð í leik- og grunnskólum Árborgar Segir alvarlegt hvernig Katrín tjáði sig um Persónuvernd Þungar áhyggjur af þyngdarstjórnunarlyfjum Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Nauðsynlegt að fresta atkvæðagreiðslu um umdeilda verksmiðju Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Átök í Ölfusi og offitulyf Ákærður fyrir að pissa daginn eftir Fiskidaginn mikla Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Nauðugur sá kostur að fresta atkvæðagreiðslunni „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Of þung en annars hraust á Ozempic Slagsmálahundar afþökkuðu aðstoð lögreglu Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Sjá meira