Hver leggur meira af mörkum? 29. október 2009 06:00 Spurt er hvort stóriðjufyrirtækin vilji leggja sitt af mörkum til að hjálpa íslensku samfélagi og þjóðarbúskap á miklum erfiðleikatímum. Tilefnið er gagnrýni á orku-, umhverfis- og auðlindaskatta sem boðaðir eru í fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2010. Svarið er afdráttarlaust já. Þar með er þó ekki öll sagan sögð, því brýnt er að gera hér grein fyrir annars vegar áhrifum boðaðra skatta á stóriðjufyrirtækin og hins vegar framlagi þeirra til samfélagsins og þjóðarbúskaparins. Ljóst er að hinir nýju skattar (séu þeir löglegir, sem við skulum láta liggja á milli hluta) koma til með að kosta Alcan á Íslandi hf. mörg hundruð milljónir króna á næsta ári, jafnvel upp undir tvo milljarða. Þetta kann að hljóma ótrúlega með hliðsjón af hughreystandi yfirlýsingum um að skattarnir verði almennir og leggist jafnt á alla notendur. Skýringin rennur væntanlega upp fyrir lesandanum þegar bent er á að álverið í Straumsvík kaupir um 18% af öllu rafmagni sem selt er á Íslandi, eða hér um bil fjórum sinnum meira en öll heimili samanlagt. Nefnt hefur verið til sögunnar „lágt auðlindagjald" sem geti verið til dæmis 20-30 aurar á kílówattstund og spurt hvort slíkt gjald væri fyrirtækjunum óbærilegt. Svarið er að 30 aurar á kílówattstund myndu þýða litlar 900 milljónir króna fyrir álverið í Straumsvík, enda notar það 3 þúsund gígawattstundir á ári. Efast má um að til sé það fyrirtæki hér á landi sem þætti 900 milljóna króna viðbótarskattur bærilegur, hvað þá lágur. Ofan á þetta bætist kolefnisgjaldið sem boðað er. Ekki liggur fyrir hve miklum heildartekjum það á að skila í ríkissjóð á næsta ári en með hliðsjón af rafskautanotkun álversins, sem er umtalsverð, má ætla að það muni kosta fyrirtækið nokkur hundruð milljónir króna á ári til viðbótar við rafmagnsskattinn. Verði alvara gerð úr hugmyndinni um 14 evrur á hvert tonn koldíoxíðs, sem nefnd er í greinargerð með fjárlagafrumvarpinu sem dæmi um mögulega álagningu, þarf Alcan á Íslandi hf. að greiða yfir 700 milljónir króna á ári. Slík eru hin lágu, hóflegu og almennu gjöld sem fyrirtækin hafa leyft sér að gagnrýna, og uppskorið fyrir það aðdróttanir um að þau vilji jafnvel ekki leggja neitt af mörkum. Víkur þá sögunni að því hvað þau leggja af mörkum nú þegar. Nefnum fyrst tekjuskattinn. Alcan á Íslandi hefur á undanförnum tíu árum greitt 13 milljarða króna á núvirði í tekjuskatt, eða að meðaltali 1,3 milljarða á ári (hluta þessa tímabils greiddi fyrirtækið 33% skatt skv. upphaflegum fjárfestingarsamningi). Árið 2007 nam tekjuskattur þessa eina fyrirtækis 1,3 milljörðum króna eða um 3% af öllum tekjusköttum ríkisins af fyrirtækjum. Öll fyrirtæki í hótel- og veitingahúsarekstri, hugbúnaðargerð og tengdri ráðgjöf og lögfræðiþjónustu greiddu lægri tekjuskatt samanlagt en Alcan á Íslandi þetta ár. Tekjuskattur fyrirtækisins samsvaraði yfir fjórðungi af samanlögðum tekjuskatti allra verslunarfyrirtækja landsins. Það skýtur skökku við að þurfa að biðjast afsökunar á þessu. Greiða mörg fyrirtæki hærri skatt? Álverið í Straumsvík kaupir einnig vörur og þjónustu af yfir 800 íslenskum aðilum fyrir yfir 5 milljarða króna á ári. Fyrirtækið hefur veitt yfir 450 starfsmönnum vel launaða vinnu í yfir 40 ár samfleytt. Virkjunarmannvirkin sem upphaflega voru reist í Búrfelli til að knýja álverið eru núna fullafskrifuð og skila eiganda sínum milljarðatekjum á ári með sáralitlum tilkostnaði. Þrátt fyrir að hart hafi verið á dalnum í áliðnaðinum að undanförnu - og mörg álver víða um heim hafi ýmist dregið úr starfsemi eða jafnvel hætt starfsemi - samþykkti fjárfestingarnefnd Rio Tinto miðvikudaginn 30. september fjárveitingu til framkvæmda í Straumsvík sem miða að því að auka framleiðslugetu álversins. Vinnan getur hafist strax. Gert er ráð fyrir að verkefnið í heild kalli á um 600 ársverk, sem sparar um einn milljarð í atvinnuleysisbætur, og það felur í sér um það bil 13 milljarða innlendan kostnað, sem að stórum hluta mun skila sér í vasa hins opinbera. Kannski er mest um vert að það treystir rekstur álversins til framtíðar - þar á meðal þær miklu tekjur sem ríkið hefur af þessari starfsemi bæði beint og óbeint. Daginn eftir að fjárfestingarnefndin veitti þessa heimild var fjárlagafrumvarpið lagt fram með tillögum um skatta sem vandséð er að muni kosta fyrirtækið undir eitt þúsund milljónum króna á næsta ári. Alcan á Íslandi vill svo sannarlega halda áfram að leggja stóran skerf af mörkum til íslensks samfélags. Við óttumst hins vegar að við fáum ekki tækifæri til þess ef vegið verður með svo alvarlegum hætti að rekstrargrundvelli fyrirtækisins. Höfundur framkvæmdastjóri samskiptasviðs Alcan á Íslandi hf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Um læknisvottorð til vinnuveitenda Gunnar Ármannsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding Skoðun Tvö hundruð milljarða afsláttur VG Inga Lind Karlsdóttir Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Hættur kynhlutleysisins Eiríkur Rögnvaldsson Skoðun Fjórar brýnar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd Björn B. Björnsson Skoðun Skoðun Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Brosum breitt Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Um læknisvottorð til vinnuveitenda Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Ert þú í tengslum? Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hin hljóða millistétt Bjarki Ómarsson skrifar Skoðun Af hverju er verðlag hér tvöfalt hærra en í Evrópu? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Þegar hríðinni slotar Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Nemendalýðræði á brauðfótum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Mikilvægi kínverskra ferðamanna fyrir Ísland og áhrif beins flugs frá Kína Guðmundur Franklín Jónsson skrifar Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun Þannig gæti Alþingi sameinast um orkumál Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin – Með og á móti Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stuðlar ekki að sérstöðu eins fyrirtækis á BSÍ Björn Ragnarsson skrifar Skoðun Sex liða áætlun til að koma á jafnvægi í húsnæðismálunum. Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Hættur kynhlutleysisins Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Ólögleg áfengissala Ari Jónsson skrifar Skoðun Áhugaverðar ákvarðanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Gerræði ráðherranna Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Með lygina að vopni Páll Hermannsson skrifar Skoðun Leyfið til að drepa langreyði - óforsvaranleg ákvörðun Micah Garen skrifar Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir skrifar Skoðun UNICEF skóli Laugardals við Kirkjuteig Tryggvi Scehving Thorsteinsson skrifar Skoðun Leggðu rafskútunni vel í Kópavogi Bergur Þorri Benjamínsson skrifar Skoðun Fjórar brýnar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Ekkert bús í búðir! Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Fiskeldi og Vestfirðir Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Tvö hundruð milljarða afsláttur VG Inga Lind Karlsdóttir skrifar Skoðun Bætt þjónusta og minni kostnaður, er hægt að biðja um það betra? Hrefna Eyþórsdóttir skrifar Sjá meira
Spurt er hvort stóriðjufyrirtækin vilji leggja sitt af mörkum til að hjálpa íslensku samfélagi og þjóðarbúskap á miklum erfiðleikatímum. Tilefnið er gagnrýni á orku-, umhverfis- og auðlindaskatta sem boðaðir eru í fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2010. Svarið er afdráttarlaust já. Þar með er þó ekki öll sagan sögð, því brýnt er að gera hér grein fyrir annars vegar áhrifum boðaðra skatta á stóriðjufyrirtækin og hins vegar framlagi þeirra til samfélagsins og þjóðarbúskaparins. Ljóst er að hinir nýju skattar (séu þeir löglegir, sem við skulum láta liggja á milli hluta) koma til með að kosta Alcan á Íslandi hf. mörg hundruð milljónir króna á næsta ári, jafnvel upp undir tvo milljarða. Þetta kann að hljóma ótrúlega með hliðsjón af hughreystandi yfirlýsingum um að skattarnir verði almennir og leggist jafnt á alla notendur. Skýringin rennur væntanlega upp fyrir lesandanum þegar bent er á að álverið í Straumsvík kaupir um 18% af öllu rafmagni sem selt er á Íslandi, eða hér um bil fjórum sinnum meira en öll heimili samanlagt. Nefnt hefur verið til sögunnar „lágt auðlindagjald" sem geti verið til dæmis 20-30 aurar á kílówattstund og spurt hvort slíkt gjald væri fyrirtækjunum óbærilegt. Svarið er að 30 aurar á kílówattstund myndu þýða litlar 900 milljónir króna fyrir álverið í Straumsvík, enda notar það 3 þúsund gígawattstundir á ári. Efast má um að til sé það fyrirtæki hér á landi sem þætti 900 milljóna króna viðbótarskattur bærilegur, hvað þá lágur. Ofan á þetta bætist kolefnisgjaldið sem boðað er. Ekki liggur fyrir hve miklum heildartekjum það á að skila í ríkissjóð á næsta ári en með hliðsjón af rafskautanotkun álversins, sem er umtalsverð, má ætla að það muni kosta fyrirtækið nokkur hundruð milljónir króna á ári til viðbótar við rafmagnsskattinn. Verði alvara gerð úr hugmyndinni um 14 evrur á hvert tonn koldíoxíðs, sem nefnd er í greinargerð með fjárlagafrumvarpinu sem dæmi um mögulega álagningu, þarf Alcan á Íslandi hf. að greiða yfir 700 milljónir króna á ári. Slík eru hin lágu, hóflegu og almennu gjöld sem fyrirtækin hafa leyft sér að gagnrýna, og uppskorið fyrir það aðdróttanir um að þau vilji jafnvel ekki leggja neitt af mörkum. Víkur þá sögunni að því hvað þau leggja af mörkum nú þegar. Nefnum fyrst tekjuskattinn. Alcan á Íslandi hefur á undanförnum tíu árum greitt 13 milljarða króna á núvirði í tekjuskatt, eða að meðaltali 1,3 milljarða á ári (hluta þessa tímabils greiddi fyrirtækið 33% skatt skv. upphaflegum fjárfestingarsamningi). Árið 2007 nam tekjuskattur þessa eina fyrirtækis 1,3 milljörðum króna eða um 3% af öllum tekjusköttum ríkisins af fyrirtækjum. Öll fyrirtæki í hótel- og veitingahúsarekstri, hugbúnaðargerð og tengdri ráðgjöf og lögfræðiþjónustu greiddu lægri tekjuskatt samanlagt en Alcan á Íslandi þetta ár. Tekjuskattur fyrirtækisins samsvaraði yfir fjórðungi af samanlögðum tekjuskatti allra verslunarfyrirtækja landsins. Það skýtur skökku við að þurfa að biðjast afsökunar á þessu. Greiða mörg fyrirtæki hærri skatt? Álverið í Straumsvík kaupir einnig vörur og þjónustu af yfir 800 íslenskum aðilum fyrir yfir 5 milljarða króna á ári. Fyrirtækið hefur veitt yfir 450 starfsmönnum vel launaða vinnu í yfir 40 ár samfleytt. Virkjunarmannvirkin sem upphaflega voru reist í Búrfelli til að knýja álverið eru núna fullafskrifuð og skila eiganda sínum milljarðatekjum á ári með sáralitlum tilkostnaði. Þrátt fyrir að hart hafi verið á dalnum í áliðnaðinum að undanförnu - og mörg álver víða um heim hafi ýmist dregið úr starfsemi eða jafnvel hætt starfsemi - samþykkti fjárfestingarnefnd Rio Tinto miðvikudaginn 30. september fjárveitingu til framkvæmda í Straumsvík sem miða að því að auka framleiðslugetu álversins. Vinnan getur hafist strax. Gert er ráð fyrir að verkefnið í heild kalli á um 600 ársverk, sem sparar um einn milljarð í atvinnuleysisbætur, og það felur í sér um það bil 13 milljarða innlendan kostnað, sem að stórum hluta mun skila sér í vasa hins opinbera. Kannski er mest um vert að það treystir rekstur álversins til framtíðar - þar á meðal þær miklu tekjur sem ríkið hefur af þessari starfsemi bæði beint og óbeint. Daginn eftir að fjárfestingarnefndin veitti þessa heimild var fjárlagafrumvarpið lagt fram með tillögum um skatta sem vandséð er að muni kosta fyrirtækið undir eitt þúsund milljónum króna á næsta ári. Alcan á Íslandi vill svo sannarlega halda áfram að leggja stóran skerf af mörkum til íslensks samfélags. Við óttumst hins vegar að við fáum ekki tækifæri til þess ef vegið verður með svo alvarlegum hætti að rekstrargrundvelli fyrirtækisins. Höfundur framkvæmdastjóri samskiptasviðs Alcan á Íslandi hf.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi kínverskra ferðamanna fyrir Ísland og áhrif beins flugs frá Kína Guðmundur Franklín Jónsson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun