Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar 25. júní 2025 16:32 Ég hef aldrei verið virkur í flokkapólitík og beinist hugur minn fremur að nýsköpun og uppbyggingu atvinnulífs. Ég vil landið í byggð og blóma, þá ekki síst Vestfirði. Það krefst fjölbreyttra atvinnukosta, frelsis til athafna og öflugs og samheldins samfélags. Fólk og fjármagn dregið á braut Fyrir nokkrum áratugum urðu bæir og þorp á Vestfjörðum hart úti. Upp úr 1980 gengu byggðirnar í gegnum mikið niðurlægingar- og samdráttarskeið þegar ofveiði hafði kallað á að brugðist yrði við henni með upptöku kvótakerfis. Við bættist óstöðugleiki í efnahagsmálum, síendurteknar gengisfellingar, verðbólga og ríkisafskipti sem drógu kraft úr athafnafólki og skyggðu á fyrirsjáanleika atvinnulífsins. Skipin voru seld, fyrirtæki hættu rekstri og fólkið flutti burt. Eldra fólk á Vestfjörðum minnist þess tíma sem samfelldrar martraðar þegar systurnar Ofstjórn og Óstjórn réðu ríkjum. Vaknað af vetrardvala Síðustu ár hafa Vestfirðir vaknað af vetrardvala. Nýsköpun hefur eflst á mörgum sviðum og slagkraftur atvinnulífsins hefur vaxið með aukinni fjárfestingagetu. Efnahags- og menningarlíf er í blóma. Hátt atvinnustig á Vestfjörðum hefur ýtt undir fólksfjölgun. Nemendur á öllum skólastigum hafa ekki verið fleiri í tugi ára. Fjölbreytt fyrirtæki huga mörg að því að ráða fleira fólk og að frekari fjárfestingum. Rekstur sveitarfélaganna gengur betur. Skattspor Vestfirðinga stækkar sem aldrei fyrr, landsmönnum öllum til ábata. - Krafturinn er þvílíkur að rætt er um vestfirska efnahagsævintýrið í þessu sambandi. Líklega 100 milljarðar Skattaframlag Vestfjarða undanfarin fimm ár var 30 milljarðar króna og fyrirsjáanlegt er að næstu fimm ár verði skattaframlagið 60 milljarðar króna og leggjast við það til viðbótar 40 milljarðar króna vegna aukaskattgreiðslna við sölu hugverka til móðurfélags Kerecis í Danmörku. Í þessu ljósi má búast við að næstu fimm árin verði skattaframlagið líklega um 100 milljarðar. Adam ekki lengi í Paradís En Adam var ekki lengi í Paradís. Þennan árangur efnahagslegs vaxtar sjávarþorpanna ætlar ríkisstjórnin nú að ofurskatta og leggja sína visnu hönd yfir með íþyngjandi álögum sem á næstu árum munu minnka skattaframlag Vestfjarða frá sjávarútvegi sem og veikja byggðirnar. Þessu hlýtur allt réttsýnt fólk, bæði það sem ann landsbyggðinni og þeim sem er annt um auknar tekjur til ríkissjóðs, að mótmæla kröftuglega. Allt lagt undir Þeir sem andæfa áformum stjórnmálamanna eru sagðir gæta sérhagsmuna „stórútgerða” eða fjögurra eða fimm fjölskyldna. Slíkt tal er fjarri öllum raunveruleika. Flest sjávarútvegsfyrirtæki landsins eru í grunninn fjölskyldufyrirtæki sem keyptu kvóta og veðsettu hús og híbýli til kaupanna. Fjölskyldur sem tóku áhættur í rekstri, unnu myrkranna á milli og áttu stundum ekki fyrir launum. Í sumum tilfellum fór illa og allt tapaðist. Ég þekki persónulega til fjölskyldna sem lögðu allt undir og töpuðu öllu. En fjölskyldurnar stóðu saman og með harðfylgni og vinnusemi komu þær undir sér fótunum aftur og áratug síðar var rekstur víðast kominn í ásættanlegt horf. Fjárfestingar í vinnslu og skipum hafa aukið veltu og umsvif. Að sama skapi hefur skattspor rekstrarins aukist og þar með framlag til rekstrar þjóðfélagsins. Það má ekki gleymast að 90 prósent kvótans á Íslandi hafa skipt um hendur á þennan máta, með framtaks- og vinnusemi. Fyrirhuguð ofursköttun mun draga úr framtaks- og vinnusemi. Sovésk eignaupptaka Meðfylgjandi mynd sýnir hvað mun sitja eftir hjá Hraðfrystihúsinu-Gunnvöru, farsælu fyrirtæki hér fyrir vestan, til nýsköpunar og framtíðaruppbyggingar. Beinar álögur ríkisins sem hlutfall af rekstrarafkomu eru áætlaðar 91 prósent sé miðað við tillögur ríkisstjórnarinnar um tvöföldun veiðileyfagjalda. Útreikningarnir koma frá Skattinum, stofnun sem við flest virðum og treystum upplýsingum frá. Þeir sýna svo ekki verður um villst að áformum um stórauknar álögur má líkja við sovéska eignaupptöku. Flestum ætti að vera ljóst að slík áform í anda Ráðstjórnar munu enda með ósköpum. Verjum lífvænlegar landsbyggðir Ég hvet Vestfirðinga og forsvarsmenn fyrirtækja og byggðarlaga að láta nú heyra í sér sem aldrei fyrr. Oft var þörf en nú er nauðsyn. Höfundur er Vestfirðingur og áhugamaður um lífvænlegar landsbyggðir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Breytingar á veiðigjöldum Sjávarútvegur Byggðamál Mest lesið Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Einelti og heilsufar barna Teitur Guðmundsson Fastir pennar Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir Skoðun Geldfiskur er málið Bubbi Morthens Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Sjá meira
Ég hef aldrei verið virkur í flokkapólitík og beinist hugur minn fremur að nýsköpun og uppbyggingu atvinnulífs. Ég vil landið í byggð og blóma, þá ekki síst Vestfirði. Það krefst fjölbreyttra atvinnukosta, frelsis til athafna og öflugs og samheldins samfélags. Fólk og fjármagn dregið á braut Fyrir nokkrum áratugum urðu bæir og þorp á Vestfjörðum hart úti. Upp úr 1980 gengu byggðirnar í gegnum mikið niðurlægingar- og samdráttarskeið þegar ofveiði hafði kallað á að brugðist yrði við henni með upptöku kvótakerfis. Við bættist óstöðugleiki í efnahagsmálum, síendurteknar gengisfellingar, verðbólga og ríkisafskipti sem drógu kraft úr athafnafólki og skyggðu á fyrirsjáanleika atvinnulífsins. Skipin voru seld, fyrirtæki hættu rekstri og fólkið flutti burt. Eldra fólk á Vestfjörðum minnist þess tíma sem samfelldrar martraðar þegar systurnar Ofstjórn og Óstjórn réðu ríkjum. Vaknað af vetrardvala Síðustu ár hafa Vestfirðir vaknað af vetrardvala. Nýsköpun hefur eflst á mörgum sviðum og slagkraftur atvinnulífsins hefur vaxið með aukinni fjárfestingagetu. Efnahags- og menningarlíf er í blóma. Hátt atvinnustig á Vestfjörðum hefur ýtt undir fólksfjölgun. Nemendur á öllum skólastigum hafa ekki verið fleiri í tugi ára. Fjölbreytt fyrirtæki huga mörg að því að ráða fleira fólk og að frekari fjárfestingum. Rekstur sveitarfélaganna gengur betur. Skattspor Vestfirðinga stækkar sem aldrei fyrr, landsmönnum öllum til ábata. - Krafturinn er þvílíkur að rætt er um vestfirska efnahagsævintýrið í þessu sambandi. Líklega 100 milljarðar Skattaframlag Vestfjarða undanfarin fimm ár var 30 milljarðar króna og fyrirsjáanlegt er að næstu fimm ár verði skattaframlagið 60 milljarðar króna og leggjast við það til viðbótar 40 milljarðar króna vegna aukaskattgreiðslna við sölu hugverka til móðurfélags Kerecis í Danmörku. Í þessu ljósi má búast við að næstu fimm árin verði skattaframlagið líklega um 100 milljarðar. Adam ekki lengi í Paradís En Adam var ekki lengi í Paradís. Þennan árangur efnahagslegs vaxtar sjávarþorpanna ætlar ríkisstjórnin nú að ofurskatta og leggja sína visnu hönd yfir með íþyngjandi álögum sem á næstu árum munu minnka skattaframlag Vestfjarða frá sjávarútvegi sem og veikja byggðirnar. Þessu hlýtur allt réttsýnt fólk, bæði það sem ann landsbyggðinni og þeim sem er annt um auknar tekjur til ríkissjóðs, að mótmæla kröftuglega. Allt lagt undir Þeir sem andæfa áformum stjórnmálamanna eru sagðir gæta sérhagsmuna „stórútgerða” eða fjögurra eða fimm fjölskyldna. Slíkt tal er fjarri öllum raunveruleika. Flest sjávarútvegsfyrirtæki landsins eru í grunninn fjölskyldufyrirtæki sem keyptu kvóta og veðsettu hús og híbýli til kaupanna. Fjölskyldur sem tóku áhættur í rekstri, unnu myrkranna á milli og áttu stundum ekki fyrir launum. Í sumum tilfellum fór illa og allt tapaðist. Ég þekki persónulega til fjölskyldna sem lögðu allt undir og töpuðu öllu. En fjölskyldurnar stóðu saman og með harðfylgni og vinnusemi komu þær undir sér fótunum aftur og áratug síðar var rekstur víðast kominn í ásættanlegt horf. Fjárfestingar í vinnslu og skipum hafa aukið veltu og umsvif. Að sama skapi hefur skattspor rekstrarins aukist og þar með framlag til rekstrar þjóðfélagsins. Það má ekki gleymast að 90 prósent kvótans á Íslandi hafa skipt um hendur á þennan máta, með framtaks- og vinnusemi. Fyrirhuguð ofursköttun mun draga úr framtaks- og vinnusemi. Sovésk eignaupptaka Meðfylgjandi mynd sýnir hvað mun sitja eftir hjá Hraðfrystihúsinu-Gunnvöru, farsælu fyrirtæki hér fyrir vestan, til nýsköpunar og framtíðaruppbyggingar. Beinar álögur ríkisins sem hlutfall af rekstrarafkomu eru áætlaðar 91 prósent sé miðað við tillögur ríkisstjórnarinnar um tvöföldun veiðileyfagjalda. Útreikningarnir koma frá Skattinum, stofnun sem við flest virðum og treystum upplýsingum frá. Þeir sýna svo ekki verður um villst að áformum um stórauknar álögur má líkja við sovéska eignaupptöku. Flestum ætti að vera ljóst að slík áform í anda Ráðstjórnar munu enda með ósköpum. Verjum lífvænlegar landsbyggðir Ég hvet Vestfirðinga og forsvarsmenn fyrirtækja og byggðarlaga að láta nú heyra í sér sem aldrei fyrr. Oft var þörf en nú er nauðsyn. Höfundur er Vestfirðingur og áhugamaður um lífvænlegar landsbyggðir.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar