Af hverju lýgur Alma? Arnar Sigurðsson skrifar 3. mars 2025 10:17 „Engin hefur nógu gott minni til að ná árangri í lygum.“ H.L. Mencken Alma Möller núverandi heilbrigðisráðherra var gestur í Morgunvaktinni hjá RÚV 26. feb 2025 og fór um víðan völl um lögmæti frjálsra viðskipta með áfengi og vitnaði til skýrslu WHO sem hlaðin er staðreyndavillum og hálfsannleik. Þeir sem vilja hlusta á orðræðu heilbrigðisráðherrans geta smellt hér en eftirfarandi eru helstu atriði: Alma: Þessi skýrsla, .... þarna er búið að gera skýrslu og rannsaka þetta....... þarna er búið að draga það fram að áfengisdrykkja er minni í þessum löndum (Norðurlöndum) nema Danmörku....... minni vanheilsa og dauðsföll vegna drykkju ....búið að draga saman gögn og dæmi frá mörgum stöðum í norður ameríku og evrópu það sýnir sig að þegar að áfengissala er einkavædd, eykst sala Bandaríkin og Kanada eru nefnd í tveimur málsgreinum í þessari skýrslu fyrir að þar í landi hafi menn ályktað að sala sé meiri í einkareknum vínbúðum heldur en í opinberum. Engin gögn, engin tölfræði engar tilvitnanir. Hvernig ætti annars að mæla breytingu á áfengissölu í USA þar sem engin tollafgreiðsla er milli fylkja eða í Kanada þar sem opinberar og einkareknar verslanir eru reknar í einu og sama fylkinu? Í hvaða vestræna hagkerfi hefur einokunarverslun verið aflögð og hægt að mæla breytingu á neyslu? Í Danmörku er áfengiskaupaaldur 18 ár og margir Svíar og Norðmenn versla þar af því að gjöld eru lægri sem eykur sölu í Danmörku en ekki endilega neyslu. Bókstaflega allt sem kemur fram í upphafiu þáttarins frá Ölmu er annað hvort hálfsannleikur eða hrein lygi. Eins langt og tölfræði nær virðist hinsvegar áfengisneysla minnka mun hraðar í löndum þar sem viðskiptafrelsi er við lýði heldur en þar sem einokunarverslanir eru til staðar. Um þá staðreynd talar engin lýðheilsufræðingur af því að það hentar ekki málstað þeirra um mikilvægi miðstýrðrar hjarðstefnu, þar sem þeir eru fjárhirðarnir en fólk ekkert annað en sauðir sem krefjast smölunar. Alma: þarna er búið að safna þessu saman og svart á hvítu .... þjóðir eru að leita leiða til að draga úr neyslu áfengis og þar með skaðlegum áhrifum og þarna er áfengiseinkasala ríkisins mikilvægt stýritæki, mikilvægt að ekki hafa frjálst aðgengi, hátt verð og leyfa ekki auglýsingar, þetta er óumdeilt En er það þá kannski líka óumdeilt að samkvæmt síðustu tölum frá Hagstofu Íslands dróst áfengisneysla Íslendinga saman um 19% ef leiðrétt er fyrir fjölgun ferðamanna (þ.e. gert ráð fyrir að þeir drekki jafn mikið og Íslendingar/fjöldi*dvalartími). Áfengisneysla er að dragast saman þrátt fyrir lýðheilsuvísindi og templarareglur en ekki vegna þeirra. Fátt skiptir meira máli í því sambandi en tölvuleikir og íþróttastarf. Alma: Mjög gott dæmi frá Finnlandi þega bjórsala var leyfð í Finnlandi í matvöruverslunum jókst salan um 120% OK og við þetta þarf semsagt engu við að bæta eins og að áfengiskaupaaldur var lækkaður úr 21 í 20 fyrir sterk vín og niður í 18 ár fyrir bjór og mikil fjölgun í vínveitingaleyfum til veitingahúsa (sem hafði verið mjög takmörkuð)? Engin ástæða að nefna að sala á öðru áfengi hafi etv minnkað líka og að þetta var 1968 og tölfræðin kannski ekki alveg nákvæm? Minnir óneytanlega á þá tölfræði að þegar að bjór var leyfður á Íslandi fór neyslan úr engu því engum bjór hafði verið smyglað til landsins auk þess sem bjórsalan í leifsstöð (ferðamanna tollurinn) var og er ekki enn meðtalinn í áfengisneyslu þjóðarinnar (talandi um að berja gögn til hlýðni). Spyrill: Fulltrúar frá netsölu hafa sagt að hægt sé einhvern vegin að hátta málum þannig að yngri einstaklingar geti ekki verslað, er tekið á því í þessari skýrslu? Alma: Já það er bara dregið fram að ríkiseinkasala takmarki fjölda útsölustaða, passar upp á aldurstakmörk, engin tilboð og engar auglýsingar og ekkert gert til að hvetja þig til að kaupa meira eins og að hafa tónlist í búðum eða eitthvað slíkt .... auglýsingar og tilboð ódýrari vara... frábær þjónusta í vínbúðunum (ÁTVR) hægt að fá ráð og fyrirkomulagið gott........þegar þetta er komið í einkasölu þá fara hagnaðarsjónarmið að gilda og opnunartíminn er langur og þar koma auglýsingar og tilboð og oft ódýrari vara sem er hvetjandi fyrir þá sem eru illa staddir Alma hefur auðvitað rétt á sínum skoðunum en ekki staðreyndum: ÁTVR rekur þéttasta net áfengisverslana miðað við höfðatölu í nokkru landi og það 2-3 falt á við hin Norðurlöndin ÁTVR er eini aðilinn hér á landi sem rannsakar sleifarlag stofnunarinnar sjálfrar en mistök í skilríkjaeftirlit eru 10%-20% samanborið við 100% eftirlit hjá þeim sem nota rafræn skilríki Markaðs og sölukostnaður ÁTVR er margfaldur á við allra annara vínsala samanlagt. ,,Ríkið” breytti nafninu á sér í ,,vínbúðin” og auglýsir það um allar koppagrundir en bannar svo öðrum að auglýsa ,,vín” eða ,,vínbúðir” Beinlínis er búið að dæma ,,hagnaðarsjónarmið” ÁTVR ólögleg í hæstarétti. Ef ekkert hagnaðarsjónarmið er til staðar virðist hæstiréttur og lögmaður ÁTVR hafa misskilið þá staðreynd illilega. ÁTVR er með opið til 18 á laugardögum og til 20 á föstudögum. Spyrill: Hverju eigum við von á þegar kemur að netsölunni frá þessari ríkisstjórn? Það er auðvitað ekki gott að þessi sala fari fram í einhverri lögleysu.....flestir telja þetta ólöglegt ….en þessi ríkisstjórn lætur sér velferð barna varða en aukin neysla bitnar á börnum, sýnir sig líka að þegar það er meira aðgengi, drekka foreldrar mera….. En Alma skoðar auðvitað engin gögn og sendir engin gögn til kórfélaganna hjá WHO. Samkvæmt síðustu tölum hagstofunnar (fyrir 2023) kemur fram að samfara gríðarlega auknu aðgengi dróst áfengisneysla Íslendinga saman um 19%! Nú vitum við alveg hvað sagt hefði verið ef tölfræðin hefði verið í hina áttina en úr því gögnin henta ekki þá eru þau ekki nefnd. Varðandi ávirðingar svæfingalæknisins Ölmu um lögmæti verslunar hér á landi þá má nefna að fyrir liggur yfirlýsing frá forstjóra ÁTVR um að ,,einkaleyfi ÁTVR” sé ekki lengur til staðar. Slík yfirlýsing skiptir Ölmu auðvitað engu máli en yfirgripsmikil vanþekking hennar á lögfræði er líklega á pari við dómgreindarleisi hennar á öðrum sviðum í hennar fyrra starfi. Alma: „Og það er annað með þessa einkasölu ríkisins að hagnaðurinn sem að ég held að hafi verið 33 milljarðar árið 23 eða 4, hann hrekkur þó allavega upp í þennan samfélagslega kostnað og mér findist því glapræði ef ríkið gæfi það frá sér.” Nú hef ég áður leiðrétt Ölmu fyrir að vísvitandi víxla áfengisgjaldi og hagnaði ÁTVR. Alma veit fullvel að áfengisgjald er innheimt í tolli og hefur ekkert með ÁTVR að gera en engu að síður kýs hún að ljúga enda helgar tilgangurinn meðalið hjá lækninum. Sannleikurinn er sá að tap er á verslunar hluta ÁTVR sem er niðurgreitt með tóbaks heildsölu (já ÁTVR sér um heildsölu fyrir tóbaks heildsala - engin veit af hverju) Þannig myndi hið opinbera (og auðvitað íslenskt samfélag allt) hagnast meira á að leggja niður einokunarverslunina heldur en að reka hana. Það sem svo einkennir málflutning þeirra sem kenna sig við lýðheilsu er að slíkir virðast hafa lært hvað þeir eigi að hugsa en ekki hvernig eigi að hugsa. Höfundur er eigandi Sante. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Áfengi Netverslun með áfengi Mest lesið Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Sjá meira
„Engin hefur nógu gott minni til að ná árangri í lygum.“ H.L. Mencken Alma Möller núverandi heilbrigðisráðherra var gestur í Morgunvaktinni hjá RÚV 26. feb 2025 og fór um víðan völl um lögmæti frjálsra viðskipta með áfengi og vitnaði til skýrslu WHO sem hlaðin er staðreyndavillum og hálfsannleik. Þeir sem vilja hlusta á orðræðu heilbrigðisráðherrans geta smellt hér en eftirfarandi eru helstu atriði: Alma: Þessi skýrsla, .... þarna er búið að gera skýrslu og rannsaka þetta....... þarna er búið að draga það fram að áfengisdrykkja er minni í þessum löndum (Norðurlöndum) nema Danmörku....... minni vanheilsa og dauðsföll vegna drykkju ....búið að draga saman gögn og dæmi frá mörgum stöðum í norður ameríku og evrópu það sýnir sig að þegar að áfengissala er einkavædd, eykst sala Bandaríkin og Kanada eru nefnd í tveimur málsgreinum í þessari skýrslu fyrir að þar í landi hafi menn ályktað að sala sé meiri í einkareknum vínbúðum heldur en í opinberum. Engin gögn, engin tölfræði engar tilvitnanir. Hvernig ætti annars að mæla breytingu á áfengissölu í USA þar sem engin tollafgreiðsla er milli fylkja eða í Kanada þar sem opinberar og einkareknar verslanir eru reknar í einu og sama fylkinu? Í hvaða vestræna hagkerfi hefur einokunarverslun verið aflögð og hægt að mæla breytingu á neyslu? Í Danmörku er áfengiskaupaaldur 18 ár og margir Svíar og Norðmenn versla þar af því að gjöld eru lægri sem eykur sölu í Danmörku en ekki endilega neyslu. Bókstaflega allt sem kemur fram í upphafiu þáttarins frá Ölmu er annað hvort hálfsannleikur eða hrein lygi. Eins langt og tölfræði nær virðist hinsvegar áfengisneysla minnka mun hraðar í löndum þar sem viðskiptafrelsi er við lýði heldur en þar sem einokunarverslanir eru til staðar. Um þá staðreynd talar engin lýðheilsufræðingur af því að það hentar ekki málstað þeirra um mikilvægi miðstýrðrar hjarðstefnu, þar sem þeir eru fjárhirðarnir en fólk ekkert annað en sauðir sem krefjast smölunar. Alma: þarna er búið að safna þessu saman og svart á hvítu .... þjóðir eru að leita leiða til að draga úr neyslu áfengis og þar með skaðlegum áhrifum og þarna er áfengiseinkasala ríkisins mikilvægt stýritæki, mikilvægt að ekki hafa frjálst aðgengi, hátt verð og leyfa ekki auglýsingar, þetta er óumdeilt En er það þá kannski líka óumdeilt að samkvæmt síðustu tölum frá Hagstofu Íslands dróst áfengisneysla Íslendinga saman um 19% ef leiðrétt er fyrir fjölgun ferðamanna (þ.e. gert ráð fyrir að þeir drekki jafn mikið og Íslendingar/fjöldi*dvalartími). Áfengisneysla er að dragast saman þrátt fyrir lýðheilsuvísindi og templarareglur en ekki vegna þeirra. Fátt skiptir meira máli í því sambandi en tölvuleikir og íþróttastarf. Alma: Mjög gott dæmi frá Finnlandi þega bjórsala var leyfð í Finnlandi í matvöruverslunum jókst salan um 120% OK og við þetta þarf semsagt engu við að bæta eins og að áfengiskaupaaldur var lækkaður úr 21 í 20 fyrir sterk vín og niður í 18 ár fyrir bjór og mikil fjölgun í vínveitingaleyfum til veitingahúsa (sem hafði verið mjög takmörkuð)? Engin ástæða að nefna að sala á öðru áfengi hafi etv minnkað líka og að þetta var 1968 og tölfræðin kannski ekki alveg nákvæm? Minnir óneytanlega á þá tölfræði að þegar að bjór var leyfður á Íslandi fór neyslan úr engu því engum bjór hafði verið smyglað til landsins auk þess sem bjórsalan í leifsstöð (ferðamanna tollurinn) var og er ekki enn meðtalinn í áfengisneyslu þjóðarinnar (talandi um að berja gögn til hlýðni). Spyrill: Fulltrúar frá netsölu hafa sagt að hægt sé einhvern vegin að hátta málum þannig að yngri einstaklingar geti ekki verslað, er tekið á því í þessari skýrslu? Alma: Já það er bara dregið fram að ríkiseinkasala takmarki fjölda útsölustaða, passar upp á aldurstakmörk, engin tilboð og engar auglýsingar og ekkert gert til að hvetja þig til að kaupa meira eins og að hafa tónlist í búðum eða eitthvað slíkt .... auglýsingar og tilboð ódýrari vara... frábær þjónusta í vínbúðunum (ÁTVR) hægt að fá ráð og fyrirkomulagið gott........þegar þetta er komið í einkasölu þá fara hagnaðarsjónarmið að gilda og opnunartíminn er langur og þar koma auglýsingar og tilboð og oft ódýrari vara sem er hvetjandi fyrir þá sem eru illa staddir Alma hefur auðvitað rétt á sínum skoðunum en ekki staðreyndum: ÁTVR rekur þéttasta net áfengisverslana miðað við höfðatölu í nokkru landi og það 2-3 falt á við hin Norðurlöndin ÁTVR er eini aðilinn hér á landi sem rannsakar sleifarlag stofnunarinnar sjálfrar en mistök í skilríkjaeftirlit eru 10%-20% samanborið við 100% eftirlit hjá þeim sem nota rafræn skilríki Markaðs og sölukostnaður ÁTVR er margfaldur á við allra annara vínsala samanlagt. ,,Ríkið” breytti nafninu á sér í ,,vínbúðin” og auglýsir það um allar koppagrundir en bannar svo öðrum að auglýsa ,,vín” eða ,,vínbúðir” Beinlínis er búið að dæma ,,hagnaðarsjónarmið” ÁTVR ólögleg í hæstarétti. Ef ekkert hagnaðarsjónarmið er til staðar virðist hæstiréttur og lögmaður ÁTVR hafa misskilið þá staðreynd illilega. ÁTVR er með opið til 18 á laugardögum og til 20 á föstudögum. Spyrill: Hverju eigum við von á þegar kemur að netsölunni frá þessari ríkisstjórn? Það er auðvitað ekki gott að þessi sala fari fram í einhverri lögleysu.....flestir telja þetta ólöglegt ….en þessi ríkisstjórn lætur sér velferð barna varða en aukin neysla bitnar á börnum, sýnir sig líka að þegar það er meira aðgengi, drekka foreldrar mera….. En Alma skoðar auðvitað engin gögn og sendir engin gögn til kórfélaganna hjá WHO. Samkvæmt síðustu tölum hagstofunnar (fyrir 2023) kemur fram að samfara gríðarlega auknu aðgengi dróst áfengisneysla Íslendinga saman um 19%! Nú vitum við alveg hvað sagt hefði verið ef tölfræðin hefði verið í hina áttina en úr því gögnin henta ekki þá eru þau ekki nefnd. Varðandi ávirðingar svæfingalæknisins Ölmu um lögmæti verslunar hér á landi þá má nefna að fyrir liggur yfirlýsing frá forstjóra ÁTVR um að ,,einkaleyfi ÁTVR” sé ekki lengur til staðar. Slík yfirlýsing skiptir Ölmu auðvitað engu máli en yfirgripsmikil vanþekking hennar á lögfræði er líklega á pari við dómgreindarleisi hennar á öðrum sviðum í hennar fyrra starfi. Alma: „Og það er annað með þessa einkasölu ríkisins að hagnaðurinn sem að ég held að hafi verið 33 milljarðar árið 23 eða 4, hann hrekkur þó allavega upp í þennan samfélagslega kostnað og mér findist því glapræði ef ríkið gæfi það frá sér.” Nú hef ég áður leiðrétt Ölmu fyrir að vísvitandi víxla áfengisgjaldi og hagnaði ÁTVR. Alma veit fullvel að áfengisgjald er innheimt í tolli og hefur ekkert með ÁTVR að gera en engu að síður kýs hún að ljúga enda helgar tilgangurinn meðalið hjá lækninum. Sannleikurinn er sá að tap er á verslunar hluta ÁTVR sem er niðurgreitt með tóbaks heildsölu (já ÁTVR sér um heildsölu fyrir tóbaks heildsala - engin veit af hverju) Þannig myndi hið opinbera (og auðvitað íslenskt samfélag allt) hagnast meira á að leggja niður einokunarverslunina heldur en að reka hana. Það sem svo einkennir málflutning þeirra sem kenna sig við lýðheilsu er að slíkir virðast hafa lært hvað þeir eigi að hugsa en ekki hvernig eigi að hugsa. Höfundur er eigandi Sante.
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun