SVEIT – Kastið inn handklæðinu Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar 9. janúar 2025 11:00 Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aðalsteinn Árni Baldursson Deilur Eflingar og SVEIT vegna Virðingar Stéttarfélög Mest lesið Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Skoðun Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Sjá meira
Um áramótin skrifaði ég grein um þá sérstöku ákvörðun fyrirtækja innan SVEIT að stofna með sér gervi stéttarfélag sem fengið hefur nafnið „Virðing“. Vissulega er það nokkuð sérkennilegt að hópur veitingamanna á Íslandi telji það vera einu færu leiðina til að halda úti starfsemi, að sniðganga umsamin lágmarkskjör og ákveða launakjör starfsfólks eftir eigin geðþótta. Fyrir liggur að rekstur fyrirtækja er ekki alltaf dans á rósum. Það heimilar veitingamönnum hins vegar ekki að sniðganga vinnulöggjöfina og gildandi kjarasamninga. Samtök fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT eru án efa mikilvæg hagsmunasamtök fyrir fyrirtæki í veitingarekstri, en í guðanna bænum virðið almennar reglur og lög sem gilda á íslenskum vinnumarkaði. Hagsmunir fyrirtækjanna hvað rekstrarumhverfið varðar liggja annars staðar, ekki síst í skattlagningu, alltof háum vöxtum og ýmsum öðrum gjöldum á ferðaþjónustuna. Aðför veitingamanna að kjörum starfsfólks í gegnum Virðingu er ekki bara aðför að réttindum starfsmanna heldur einnig gróf aðför að starfsemi annarra fyrirtækja í veitingarekstri sem ekki eru innan SVEIT. Fyrirtækja sem virða gildandi kjarasamninga og stunda ekki undirboð með því að hunsa umsamin kjör í ferðaþjónustu. Því miður loka veitingamenn innan SVEIT augunum fyrir þessari staðreynd, það er skaðanum sem þeir eru að valda öðrum fyrirtækjunum í veitingarekstri sem stunda heiðarlega atvinnustarfsemi og kappkosta að gera vel við starfsmenn. Lögregla á vinnumarkaði Það var ekki ætlunin að skrifa frekar um þetta málefni nema brýna ástæðu bæri til. Viðbrögð við grein minni frá Aðalgeiri Ásvaldssyni framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja á veitingarmarkaði SVEIT kalla hins vegar á slíkt. Hann leyfir sér að halda því fram að stærsta ógnin við starfsöryggi starfsmanna veitingastaða á Íslandi sé verkalýðshreyfingin og kjarasamningarnir sem gerðir voru fyrir hönd stéttarinnar á síðasta ári. Verkalýðshreyfingin virðist ákveðin í að láta enn á ný reyna á hin gömlu sannindi, að ef lygin er endurtekin nógu oft, þá muni fólk á endanum trúa henni. Að sjálfsögðu er ekki hægt að sitja undir svona fullyrðingum og aðdráttunum, hvað þá þegar talað er um að staðreyndir úr rekstrarumhverfi veitingastaða henti ekki leslistum forsvarsmanna Framsýnar, sannleikurinn geti nefnilega verið skrambi óþægilegur stundum. Ég segi nú bara, Guð blessi Ísland. Er hægt að leggjast lægra en þetta í málflutningi þegar menn vita betur og hafa jafnvel sjálfir verið félagsmenn í öflugum stéttarfélögum. Hvar hafa menn haldið sig sem leyfa sér að hrauna yfir verkalýðshreyfinguna með þessum hætti? Því er til að svara að forsvarsmenn Framsýnar, sem og annara stéttarfélaga innan ASÍ eru ágætlega læsir á stöðuna á vinnumarkaði og vel meðvitaðir um að fjölmörg þeirra réttinda sem vinnandi fólki þykja sjálfsögð í dag fengust í gegnum mikla baráttu, s.s. samningsréttur, uppsagnarfrestur, veikindaréttur, orlofsréttur og fæðingarorlof. Sé það óþægilegur sannleikur fyrir SVEIT verður svo að vera. Hlutverk verkalýðshreyfingarinnar er og verður að tryggja launafólki mannsæmandi laun og önnur starfskjör í frjálsum kjaraviðræðum við atvinnurekendur, en ekki síður að verja kjarasamningsbundin réttindi launafólks gagnvart agentum sérhagsmuna sem velja að sigla undir fölsku flaggi. Fyrir ökuníðinga væri það án efa afar þægilegt að ekkert umferðareftirlit væri á þjóðvegum landsins eða í þéttbýli. Þá kæmust þeir upp með ofsaakstur og ölvun með tilheyrandi áhættu fyrir þá sjálfa og aðra vegfarendur. Það sama á við um fyrirtæki í veitingarekstri sem velja að sniðganga löglega gerða kjarasamninga. Vissulega kæmi þeim vel að ekkert eftirlit væri með kjörum og réttindum starfsfólks á veitingastöðum, þá kæmust fyrirtækin upp með kjarasamningsbrot án athugasemda og sekta. Það ætti enginn að þurfa að efast um það að verkalýðshreyfingin gegnir mikilvægu hlutverki á vinnumarkaði hvað varðar starfsemi fyrirtækja er viðkemur kjarasamningum og aðbúnaði starfsmanna. Tilgangurinn er ekki síður að tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal aðila í atvinnurekstri. Sem betur fer eru til fjölmörg alvörufyrirtæki á veitingamarkaði sem hvetja stéttarfélögin reglulega til að standa vaktina og tryggja eðlilega samkeppnisstöðu meðal fyrirtækja með aðhaldi og öflugu vinnustaðaeftirliti. Verkalýðshreyfingin gegni ákveðnu löggæsluhlutverki á vinnumarkaði. Þá virðist sem það hafi gjörsamlega farið framhjá veitingamönnum að verkalýðshreyfingin hefur lengi barist fyrir því að ná niður verðbólgunni sem og alltof háum vöxtum, heimilum og atvinnulífinu í landinu til hagsbóta. Vonandi ekki í óþökk veitingamanna. Horft til framtíðar Ljóst er að hljóð og mynd fara ekki saman í málflutningi veitingamanna innan SVEIT sé tekið mið af yfirlýsingum Samtaka ferðaþjónustunnar. Formaður samtakanna, Pétur Óskarsson, lætur hafa eftir sér um áramótin að kjarasamningurinn sem gerður var á árinu 2024 til næstu fjögurra ára geti m.a. stuðlað að farsælli framtíð og verðmætasköpun í ferðaþjónustu á Íslandi. Full ástæða er til að taka undir þau orð, enda eitt af markmiðum samningsins að stuðla að stöðugleika og sátt í þjóðfélaginu. Á sama tíma telur framkvæmdastjóri SVEIT síðustu kjarasamninga vera aðför að þúsundum starfa í greininni og sakar verkalýðsforystuna jafnframt um óheilindi. Hvað skyldi valda þessum ólíku skoðunum innan ferðaþjónustunnar? Hvað sem því líður, hvet ég þá veitingamenn innan SVEIT sem hafa ekki þegar gefið út að þeir ætli sér að fylgja eftir löglega gerðum kjarasamningum að kasta hvíta handklæðinu inn í hringinn og viðurkenna þannig í verki að þeir ætli sér að vera með þeim í liði sem vilja efla ferðaþjónustuna á Íslandi til framtíðar. Að sjálfsögðu á það að vera sameiginlegt verkefni aðila vinnumarkaðarins að standa vörð um grundvallarréttindi launafólks. Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags.
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun