KVISS BANG! - mætti lausnin sem bjargaði Svíum nýtast okkur ? Jakob Frímann Magnússon skrifar 18. nóvember 2024 19:30 Fjölmennasti og gremjuþrungnasti íbúafundur síðari tíma var haldinn í Grafarvogi í nýliðinni viku. Þar mátti borgarstjórn Reykjavíkur sitja hnípin undir háværum, þaulskipulögðum reiðilestri íbúa sem hreinlega hafa fengið nóg af algjöru samráðsleysi, tillitsleysi, dáðleysi og yfirgangi borgaryfirvalda. Undir lok fundar lýstu íbúasamtökin því yfir að Grafarvogur vildi hreinlega slíta sig frá Reykjavík og koma á fót eigin sveitarfélagi! Á sjöunda hundrað manns lýstu þarna algjöru og áður óþekktu einróma vantrausti á borgarstjórnarmeirihluta Samfylkingar, Viðreisnar, Framsóknar og Pírata – bílhatandi þéttingarlið „Reykjavíkurmódelsins“ sem nú hyggst enn færa út kvíarnar með boðaðri valdatöku á Alþingi. Íbúar Grafarvogs lifa í raunheimum, þeir tala umbúðalaust um sinn vanda og þeim er orðið bumbult af froðusnakki úr fílabeinsturnum borgaryfirvalda. Þetta sérviskulið ber ábyrgð á þeim skelfilega húsnæðisskorti sem keyrt hefur húsnæðisverð, verðbólgu og okurvexti hér út úr öllu korti á undanförnum árum. Leigumarkaður á Íslandi er alveg einstaklega dapurlegur eins og öllum má ljóst vera og möguleikar ungs fólks til að koma sér eigin þaki yfir höfuðið eru verri en nokkru sinni. Hinir eldri finna sömuleiðis heldur betur fyrir þessu ófremdarástandi. Skjót hagkvæmislausn á bráðavanda? Svipuð vandamál hafa svosum komið upp víðar en hér. Ekki eru mörg ár síðan mikill húsnæðisskortur skók velferðarríkið Svíþjóð. Í stað þess að reyta hár sitt í viðvarandi ráðaleysi, tóku ráðamenn þar til snjallræðis sem Íslendingar mættu vel taka til ígrundunar. Undir forystu húsnæðismálaráðherrans Stefan Attefall voru árið 2014 stigin djörf og óhefðbundin ný skref til úrlausna, skref sem reynst hafa bæði farsæl og hagkvæm. Ákveðið var með einfaldri lagasetningu að heimila allt að 30 fm smáhýsi á rúmgóðum lóðum, einkum görðum stærri fjölbýlishúsa og einbýlishúsa. Frá 2020 hafa árlega verið byggð um 4.000 Attefalls-hús í Svíþjóð. Hérlendis eru 15 fm smáhýsi heimiluð án afskipta skipulagsyfirvalda, helst ætluð til geymslu garðhúsgagnga o.þ.h. Með þessu móti var t.a.m. foreldrum gert kleift að veita börnum sínum, ættingjum, vinum eða öðrum þurfandi aðstoð við að komast undir eigið þak. Fasteignaeigendum var sömuleiðis með þessu gert kleift að afla leigutekna til viðhalds eða nauðsynlegra framkvæmda á eigin eign. Skemmst er frá því að segja að þessi einfalda, snjalla hugmynd sló í gegn og þúsundir gátu með þessum hætti komist í hagkvæmt húsnæði í stað þess að hírast inni á öðrum eða tefla sér í langvarandi fjárhagsleg vandræði vegna afarkosta hefðbundins okurleiguverðs eins og svo alræmt er hérlendis. Forsmíðuð, bráðhugguleg smáhýsi af þessum toga, fullbúin með eldhúsi, baði og stofu auk 15 fm svefnlofts, reyndist hægt að kaupa frá Eistlandi, Lettlandi eða Litháen fyrir u.þ.b. 7 – 8 milljónir íslenskra króna og hífa albúin og tilbúin til notkunar í hentugar lóðir, t.d. í garðinn heima hjá pabba og mömmu eða hjá öðrum áhugasömum fasteignaeigendum með rúmar lóðir. Undirstöður, vatn, rafmagn og frárennsli var allt sem til þurfti. Ný leigueining á eigin lóð jók ráðstöfunarfé fasteignaeigenda umtalsvert um leið og umrædd lausn reyndist afar kærkomin því unga fólki á ýmsum aldri sem fékk með þessum hætti langþráð þak yfir höfuðið á hagfelldasta mögulega verði – og þar með ráðrúm til að búa sig undir önnur búsetuúrræði í framtíðinni. Stefan Attefall húsnæðisráðherra hlaut lof og prís fyrir framtakið, fasteigna- og leiguverð lækkaði snarlega og bráðasti húsnæðisvandi frænda okkar í Svíþjóð reyndist, þegar allt kom til alls, auðleysanlegur með þessum einfalda og snjalla hætti. Hafi þetta gagnast Svíum svo vel sem raun ber vitni, mætti ætla að þetta geti gagnast fleirum, t.a.m. okkur Íslendingum við þær ófremdaraðstæður sem hér blasa við. A.m.k. sem ein leið til að bregðast með skjótum og einföldum hætti við bráðavandanum sem nú ríkir. Viðhorf næstu nágranna þyrfti auðvitað að virða í samræmi við gildandi skipulags- og byggingarlög. Margt er líkt með okkur og Svíum, t.a.m. skartar mikill fjöldi eldri húsa stórum görðum og bakgörðum frá tímum er lóðaskortur þekktist varla. Einu má þó slá föstu: Meirhlutinn í Reykjavik mundi vísast beita sér af alefli til að þvælast fyrir lausnum sem þessum. En þá kynni ný lagasetning á Alþingi að vera leiðin fram á við – hér, rétt eins og í Svíþjóð. Óbreytt ástand er alltént ekki í boði. Borgarastyrjaldarástandið í Grafarvogi sem hér var lýst speglar betur en flesta grunaði að þegar stjórnmálamennirnir bregðast eða sofa á verðinum, mun fólkið einfaldlega grípa til sinna ráða. Höfundur skipar 2. sæti á lista Miðflokksins í Reykjavík norður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Miðflokkurinn Reykjavík Húsnæðismál Jakob Frímann Magnússon Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Sjá meira
Fjölmennasti og gremjuþrungnasti íbúafundur síðari tíma var haldinn í Grafarvogi í nýliðinni viku. Þar mátti borgarstjórn Reykjavíkur sitja hnípin undir háværum, þaulskipulögðum reiðilestri íbúa sem hreinlega hafa fengið nóg af algjöru samráðsleysi, tillitsleysi, dáðleysi og yfirgangi borgaryfirvalda. Undir lok fundar lýstu íbúasamtökin því yfir að Grafarvogur vildi hreinlega slíta sig frá Reykjavík og koma á fót eigin sveitarfélagi! Á sjöunda hundrað manns lýstu þarna algjöru og áður óþekktu einróma vantrausti á borgarstjórnarmeirihluta Samfylkingar, Viðreisnar, Framsóknar og Pírata – bílhatandi þéttingarlið „Reykjavíkurmódelsins“ sem nú hyggst enn færa út kvíarnar með boðaðri valdatöku á Alþingi. Íbúar Grafarvogs lifa í raunheimum, þeir tala umbúðalaust um sinn vanda og þeim er orðið bumbult af froðusnakki úr fílabeinsturnum borgaryfirvalda. Þetta sérviskulið ber ábyrgð á þeim skelfilega húsnæðisskorti sem keyrt hefur húsnæðisverð, verðbólgu og okurvexti hér út úr öllu korti á undanförnum árum. Leigumarkaður á Íslandi er alveg einstaklega dapurlegur eins og öllum má ljóst vera og möguleikar ungs fólks til að koma sér eigin þaki yfir höfuðið eru verri en nokkru sinni. Hinir eldri finna sömuleiðis heldur betur fyrir þessu ófremdarástandi. Skjót hagkvæmislausn á bráðavanda? Svipuð vandamál hafa svosum komið upp víðar en hér. Ekki eru mörg ár síðan mikill húsnæðisskortur skók velferðarríkið Svíþjóð. Í stað þess að reyta hár sitt í viðvarandi ráðaleysi, tóku ráðamenn þar til snjallræðis sem Íslendingar mættu vel taka til ígrundunar. Undir forystu húsnæðismálaráðherrans Stefan Attefall voru árið 2014 stigin djörf og óhefðbundin ný skref til úrlausna, skref sem reynst hafa bæði farsæl og hagkvæm. Ákveðið var með einfaldri lagasetningu að heimila allt að 30 fm smáhýsi á rúmgóðum lóðum, einkum görðum stærri fjölbýlishúsa og einbýlishúsa. Frá 2020 hafa árlega verið byggð um 4.000 Attefalls-hús í Svíþjóð. Hérlendis eru 15 fm smáhýsi heimiluð án afskipta skipulagsyfirvalda, helst ætluð til geymslu garðhúsgagnga o.þ.h. Með þessu móti var t.a.m. foreldrum gert kleift að veita börnum sínum, ættingjum, vinum eða öðrum þurfandi aðstoð við að komast undir eigið þak. Fasteignaeigendum var sömuleiðis með þessu gert kleift að afla leigutekna til viðhalds eða nauðsynlegra framkvæmda á eigin eign. Skemmst er frá því að segja að þessi einfalda, snjalla hugmynd sló í gegn og þúsundir gátu með þessum hætti komist í hagkvæmt húsnæði í stað þess að hírast inni á öðrum eða tefla sér í langvarandi fjárhagsleg vandræði vegna afarkosta hefðbundins okurleiguverðs eins og svo alræmt er hérlendis. Forsmíðuð, bráðhugguleg smáhýsi af þessum toga, fullbúin með eldhúsi, baði og stofu auk 15 fm svefnlofts, reyndist hægt að kaupa frá Eistlandi, Lettlandi eða Litháen fyrir u.þ.b. 7 – 8 milljónir íslenskra króna og hífa albúin og tilbúin til notkunar í hentugar lóðir, t.d. í garðinn heima hjá pabba og mömmu eða hjá öðrum áhugasömum fasteignaeigendum með rúmar lóðir. Undirstöður, vatn, rafmagn og frárennsli var allt sem til þurfti. Ný leigueining á eigin lóð jók ráðstöfunarfé fasteignaeigenda umtalsvert um leið og umrædd lausn reyndist afar kærkomin því unga fólki á ýmsum aldri sem fékk með þessum hætti langþráð þak yfir höfuðið á hagfelldasta mögulega verði – og þar með ráðrúm til að búa sig undir önnur búsetuúrræði í framtíðinni. Stefan Attefall húsnæðisráðherra hlaut lof og prís fyrir framtakið, fasteigna- og leiguverð lækkaði snarlega og bráðasti húsnæðisvandi frænda okkar í Svíþjóð reyndist, þegar allt kom til alls, auðleysanlegur með þessum einfalda og snjalla hætti. Hafi þetta gagnast Svíum svo vel sem raun ber vitni, mætti ætla að þetta geti gagnast fleirum, t.a.m. okkur Íslendingum við þær ófremdaraðstæður sem hér blasa við. A.m.k. sem ein leið til að bregðast með skjótum og einföldum hætti við bráðavandanum sem nú ríkir. Viðhorf næstu nágranna þyrfti auðvitað að virða í samræmi við gildandi skipulags- og byggingarlög. Margt er líkt með okkur og Svíum, t.a.m. skartar mikill fjöldi eldri húsa stórum görðum og bakgörðum frá tímum er lóðaskortur þekktist varla. Einu má þó slá föstu: Meirhlutinn í Reykjavik mundi vísast beita sér af alefli til að þvælast fyrir lausnum sem þessum. En þá kynni ný lagasetning á Alþingi að vera leiðin fram á við – hér, rétt eins og í Svíþjóð. Óbreytt ástand er alltént ekki í boði. Borgarastyrjaldarástandið í Grafarvogi sem hér var lýst speglar betur en flesta grunaði að þegar stjórnmálamennirnir bregðast eða sofa á verðinum, mun fólkið einfaldlega grípa til sinna ráða. Höfundur skipar 2. sæti á lista Miðflokksins í Reykjavík norður.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun