Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar 26. september 2024 16:02 Ég horfði á Silfrið í gær þar sem Anton Sveinn McKeey nýr formaður ungliðahreyfingar Miðflokksins sagði að ástæðan fyrir því að hann hafi valið Miðflokkinn væri að það væri almennilegur hægri flokkur sem aðhylltist skynsemishyggju. Þeir hafa klifað dálítið á þessu hugtaki: Skynsemishyggja, Miðflokksmenn, síðustu ár og hafa í sama mund gagnrýnt gífurleg ríkisútgjöld og talað fyrir mikilli heftingu flóttamanna hingað til lands. Það er rétt hjá Antoni Sveini að það er týpískt fyrir hægri flokk að tala fyrir þessu tvennu: minni ríkisútgjöldum og heftum flóttamannastraumi. En ég er hugsi yfir því hvernig Miðflokksmenn nota orðið „skynsemishyggja“. Ég tel næsta víst að það sé þýðing á hugtakinu rationalism þar sem fyrstu ár flokksins klifaði Sigmundur Davíð stöðugt á orðinu „rökhyggja“ sem átti líklega að vera rosa trúverðugur grunnur til að treysta flokknum. Ég benti honum þá á í einhverju kommenti á samfélagsmiðlum að rökhyggja í heimspeki þýddi eitthvað allt annað en hann var að tala um. Hann var að tala um almenna skynsemi og rökhugsun jú, sem átti að vera einskonar jarðbinding og tenging við raunveruleikann eða eitthvað í þá áttina. Rökhyggja í þekkingarfræðilegum skilningi er nefnilega algjör andstæða raunhyggju (empirisim) sem lítur á skynfæri og reynslu (hin hefðbundna vísindalega aðferð) sem forsendur þekkingar. Rökhyggjan í þekkingafræðilegum skilningi vill nefnilega treysta á rökhugsunina og innsæið án beinnar skynreynslu sem uppspretta þekkingar. Það fer því ekki mjög vel að reyna að tala jarðbindingu og vísindalegar staðreyndir og rökhyggju í sama mund. Í kjölfarið fór hann að nota orðið skynsemishyggja í staðinn. Ég velti hins vegar fyrir mér hvurslags skynsemi liggur þarna að baki hjá honum. Ef hann er að tala um skynsemi í merkingunni vísindalegar staðreyndir hef ég nú ekki tekið eftir því að þeir í Miðflokknum séu að vitna mikið í vísindalegar rannsóknir í málflutningi sínum. Ég held að þeir séu að meina einhvers konar „almenna skynsemi“ hvað svo sem það er í raun. Það sem þykir skynsamlegt er náttúrulega afstætt eins og margt annað. Skynsemi fyrir hvern? Skynsamlegt fyrir fjármagnseigendur? Það segir sig sjálft að skynsemi fyrir hinn almenna vinnandi Íslending er alls ekki sú sama og fyrir stórfyrirtækjaeigandann. Það sem er skynsamlegt fyrir þá sem byggja og kaupa upp húsnæði á Íslandi er bara alls ekki skynsamlegt eða hagkvæmt fyrir hinn almenna íbúðarkaupanda o.s.frv. Formaður flokksins gagnrýnir mikið aukin ríkisútgjöld og talar fyrir enn meiri skortsstefnu en núverandi stjórnvöld viðhafa sem mörgum finnst samt nóg um. Það á að hljóma voða „skynsamlegt“ að sýna aðhald í „heimilisbókhaldinu“ og spara og passa að eiga fyrir útgjöldum. Auðvitað þarf ríkið að passa að eiga fyrir útgjöldum en ég hef nú ekki tekið eftir því hjá Miðflokknum að þeir vilji skattleggja meira fjármagnseigendur enda væru þeir þá ekki „almennilegur“ hægri flokkur þá. Svo hann hlýtur að vera að tala fyrir enn meiri niðurskurðastefnu. Í sama Silfri talaði ítalskur hagfræðingur sem var nú alls ekki á því að niðurskurðastefna væri neitt skynsamleg fyrir almenning enda hentaði hún fyrst og fremst þeim ríku og að auki fóstraði ýmsar fasískar hugmyndir í einræðisstíl um „karlinn“ sem kemur síðan og bjargar almenningi frá kreppunni. En ég spyr aftur: Skynsemi fyrir hvern? Ég hef alla vega orðið vör við ákveðna útlendingaandúð í málflutningi Miðflokksmanna sem Sjálfstæðismenn hafa reyndar líka tekið upp á áberandi hátt og þeir tala mikið um að hafa „stjórn á landamærunum“. Ég er nú ekki talsmaður „galopinna landamæra“ og held ég að það séu fæstir þrátt fyrir að fólk með útlendingaandúð eins og Inga Sæland tali eins og það sé landlægt í sumum flokkum. Auðvitað þarf að hefta glæpahópa ef mögulegt er. Þeir hafa barasta ekkert með hinn venjulega flóttamann að gera og enn síður útlendinga sem koma hingað og eru oft fluttir hingað inn til að vinna. En þeir eiga það til að blanda þessu öllu saman til að auka ótta og hræðslu. Klassísk leið hjá þjóðernissinnanum í tilraun sinni til að telja sér trú um að „við“ sem fyrir eru á landinu séu nú miklu betra fólk en „hinir“ sem eru þá litaðir upp sem glæpamenn. Þetta er auðvitað málflutningur sem mér finnst ekki svaraverður. Það er vel hægt að hafa stjórn á landamærunum í einhverjum skilningi en sýna samt mannúð og virðingu. Að nýta nýja útlendingastefnu til að banna fólki að setjast hér að í stað þess að hjálpa fólki í neyð er ekki mér að skapi. Að taka ómannúðlegar ákvarðanir í krafti laga og reglugerðna þegar svo auðveldlega er hægt að sýna mennsku og fara eftir mannréttindasáttmálum frekar er auðvitað bara stefna ákveðinna flokka eins og Miðflokksins, Sjálfstæðisflokksins og Flokks Fólksins. Þessi stefna byggir á ótta og röngum upplýsingum um hópa sem hingað leita. Þegar að algengast er að hingað leiti venjulegt fjöslkyldufólk með börn. Öllu er blandað saman. Er það skynsemin sem Miðflokkurinn er að vísa til? Er skynsemi án mennsku góð og eftirsóknarverð? Ef við erum hrædd og óttasleginn litast viðbrögð okkar síður en svo af skynsemi eða hlutlægni. Ef við erum hrædd og höldum uppi hræðsluboðskap um útlendinga erum við ekki að fara að hugsa, tala eða hegða okkur af skynsemi. Hver er þessi skynsemi sem Miðflokkurinn er alltaf að klifa á? Hana er alla vega ekki að finna í niðurskurðastefnu eða hræðsluáróðri. Hvar er hún þá? Fyrir hvað stendur þá eiginlega þessi flokkur sem hefur hækkað töluvert í skoðanakönnunum? Höfundur er framhaldsskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Miðflokkurinn Mest lesið Halldór 24.05.2025 Halldór #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Nú þurfa foreldrar að vera hugrakkir Jón Pétur Zimsen Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Ég horfði á Silfrið í gær þar sem Anton Sveinn McKeey nýr formaður ungliðahreyfingar Miðflokksins sagði að ástæðan fyrir því að hann hafi valið Miðflokkinn væri að það væri almennilegur hægri flokkur sem aðhylltist skynsemishyggju. Þeir hafa klifað dálítið á þessu hugtaki: Skynsemishyggja, Miðflokksmenn, síðustu ár og hafa í sama mund gagnrýnt gífurleg ríkisútgjöld og talað fyrir mikilli heftingu flóttamanna hingað til lands. Það er rétt hjá Antoni Sveini að það er týpískt fyrir hægri flokk að tala fyrir þessu tvennu: minni ríkisútgjöldum og heftum flóttamannastraumi. En ég er hugsi yfir því hvernig Miðflokksmenn nota orðið „skynsemishyggja“. Ég tel næsta víst að það sé þýðing á hugtakinu rationalism þar sem fyrstu ár flokksins klifaði Sigmundur Davíð stöðugt á orðinu „rökhyggja“ sem átti líklega að vera rosa trúverðugur grunnur til að treysta flokknum. Ég benti honum þá á í einhverju kommenti á samfélagsmiðlum að rökhyggja í heimspeki þýddi eitthvað allt annað en hann var að tala um. Hann var að tala um almenna skynsemi og rökhugsun jú, sem átti að vera einskonar jarðbinding og tenging við raunveruleikann eða eitthvað í þá áttina. Rökhyggja í þekkingarfræðilegum skilningi er nefnilega algjör andstæða raunhyggju (empirisim) sem lítur á skynfæri og reynslu (hin hefðbundna vísindalega aðferð) sem forsendur þekkingar. Rökhyggjan í þekkingafræðilegum skilningi vill nefnilega treysta á rökhugsunina og innsæið án beinnar skynreynslu sem uppspretta þekkingar. Það fer því ekki mjög vel að reyna að tala jarðbindingu og vísindalegar staðreyndir og rökhyggju í sama mund. Í kjölfarið fór hann að nota orðið skynsemishyggja í staðinn. Ég velti hins vegar fyrir mér hvurslags skynsemi liggur þarna að baki hjá honum. Ef hann er að tala um skynsemi í merkingunni vísindalegar staðreyndir hef ég nú ekki tekið eftir því að þeir í Miðflokknum séu að vitna mikið í vísindalegar rannsóknir í málflutningi sínum. Ég held að þeir séu að meina einhvers konar „almenna skynsemi“ hvað svo sem það er í raun. Það sem þykir skynsamlegt er náttúrulega afstætt eins og margt annað. Skynsemi fyrir hvern? Skynsamlegt fyrir fjármagnseigendur? Það segir sig sjálft að skynsemi fyrir hinn almenna vinnandi Íslending er alls ekki sú sama og fyrir stórfyrirtækjaeigandann. Það sem er skynsamlegt fyrir þá sem byggja og kaupa upp húsnæði á Íslandi er bara alls ekki skynsamlegt eða hagkvæmt fyrir hinn almenna íbúðarkaupanda o.s.frv. Formaður flokksins gagnrýnir mikið aukin ríkisútgjöld og talar fyrir enn meiri skortsstefnu en núverandi stjórnvöld viðhafa sem mörgum finnst samt nóg um. Það á að hljóma voða „skynsamlegt“ að sýna aðhald í „heimilisbókhaldinu“ og spara og passa að eiga fyrir útgjöldum. Auðvitað þarf ríkið að passa að eiga fyrir útgjöldum en ég hef nú ekki tekið eftir því hjá Miðflokknum að þeir vilji skattleggja meira fjármagnseigendur enda væru þeir þá ekki „almennilegur“ hægri flokkur þá. Svo hann hlýtur að vera að tala fyrir enn meiri niðurskurðastefnu. Í sama Silfri talaði ítalskur hagfræðingur sem var nú alls ekki á því að niðurskurðastefna væri neitt skynsamleg fyrir almenning enda hentaði hún fyrst og fremst þeim ríku og að auki fóstraði ýmsar fasískar hugmyndir í einræðisstíl um „karlinn“ sem kemur síðan og bjargar almenningi frá kreppunni. En ég spyr aftur: Skynsemi fyrir hvern? Ég hef alla vega orðið vör við ákveðna útlendingaandúð í málflutningi Miðflokksmanna sem Sjálfstæðismenn hafa reyndar líka tekið upp á áberandi hátt og þeir tala mikið um að hafa „stjórn á landamærunum“. Ég er nú ekki talsmaður „galopinna landamæra“ og held ég að það séu fæstir þrátt fyrir að fólk með útlendingaandúð eins og Inga Sæland tali eins og það sé landlægt í sumum flokkum. Auðvitað þarf að hefta glæpahópa ef mögulegt er. Þeir hafa barasta ekkert með hinn venjulega flóttamann að gera og enn síður útlendinga sem koma hingað og eru oft fluttir hingað inn til að vinna. En þeir eiga það til að blanda þessu öllu saman til að auka ótta og hræðslu. Klassísk leið hjá þjóðernissinnanum í tilraun sinni til að telja sér trú um að „við“ sem fyrir eru á landinu séu nú miklu betra fólk en „hinir“ sem eru þá litaðir upp sem glæpamenn. Þetta er auðvitað málflutningur sem mér finnst ekki svaraverður. Það er vel hægt að hafa stjórn á landamærunum í einhverjum skilningi en sýna samt mannúð og virðingu. Að nýta nýja útlendingastefnu til að banna fólki að setjast hér að í stað þess að hjálpa fólki í neyð er ekki mér að skapi. Að taka ómannúðlegar ákvarðanir í krafti laga og reglugerðna þegar svo auðveldlega er hægt að sýna mennsku og fara eftir mannréttindasáttmálum frekar er auðvitað bara stefna ákveðinna flokka eins og Miðflokksins, Sjálfstæðisflokksins og Flokks Fólksins. Þessi stefna byggir á ótta og röngum upplýsingum um hópa sem hingað leita. Þegar að algengast er að hingað leiti venjulegt fjöslkyldufólk með börn. Öllu er blandað saman. Er það skynsemin sem Miðflokkurinn er að vísa til? Er skynsemi án mennsku góð og eftirsóknarverð? Ef við erum hrædd og óttasleginn litast viðbrögð okkar síður en svo af skynsemi eða hlutlægni. Ef við erum hrædd og höldum uppi hræðsluboðskap um útlendinga erum við ekki að fara að hugsa, tala eða hegða okkur af skynsemi. Hver er þessi skynsemi sem Miðflokkurinn er alltaf að klifa á? Hana er alla vega ekki að finna í niðurskurðastefnu eða hræðsluáróðri. Hvar er hún þá? Fyrir hvað stendur þá eiginlega þessi flokkur sem hefur hækkað töluvert í skoðanakönnunum? Höfundur er framhaldsskólakennari.
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun