Ver vaxtahækkunina: Ekki hægt að selja brauðið ódýrara en hveitið Árni Sæberg skrifar 13. september 2024 15:21 Benedikt Gíslason er bankastjóri Arion banka. Vísir/Vilhelm Bankastjóri Arion banka segir að þegar stýrivextir lækki ekki í takt við lækkandi verðbólgu þá hækki verðtryggðir vextir. „Þess vegna þurftum við nýverið að hækka vexti verðtryggðra lána.“ Margir ráku upp stór augu í vikunni þegar Arion banki tilkynnti að vextir á verðtryggðum útlánum bankans hækkuðu um 0,5 og 0,6 prósentustig. Það gerir hækkun upp á tólf og fimmtán prósent. Ástæðan sem gefin var upp var hækkun ávöxtunarkröfu á verðtryggða fjármögnun. Ávöxtunarkrafa á skuldabréf sem Arion banki notar til þess að fjármagna verðtryggð útlán, ARION CBI 48 og ARION CBI 26, hafa á einu ári farið úr 2,7 prósentum í 3,6 prósent annars vegar og 4 prósentum í 5,35 prósent hins vegar. Vakti úlfúð Vaxtahækkun Arion banka hefur vakið talsverða undrun og úlfúð síðan tilkynnt var um hana, enda hafa stýrivextir ekki verið hækkaðir lengi og því skildu fæstir hvað olli. Á meðal þeirra sem gagnrýnt hafa bankann er Vilhjálmur Birgisson, formaður Starfsgreinasambandsins. Hann segir hækkunina til marks um taumlausa græðgi á fjármálamarkaði hér á landi. Bankastjórinn ósammála Þessu er Benedikt Gíslason, bankastjóri Arion banka, ekki sammála. Hann hefur stungið niður penna og varið vaxtahækkunina í aðsendri grein hér á Vísi. „Bankar starfa ekki í tómarúmi. Þeir mótast um margt af því umhverfi sem þeir starfa í. Bankar eiga ekki þá fjármuni sem þeir lána nema að litlu leyti. Meginhlutverk okkar sem störfum í bönkunum er í raun að miðla fjármunum annarra, þ.e. taka við sparifé og miðla því áfram til þeirra sem vilja eða þurfa lánsfé til að fjárfesta; hvort sem það er til einstaklinga sem fjárfesta í íbúðarhúsnæði eða fyrirtækja sem vilja efla starfsemi sína. Miklu skiptir að við förum vel með þá fjármuni sem fólk, fyrirtæki og fjárfestar treysta okkur fyrir.“ Það fjármagn sem bankar fái að láni til að miðla áfram komi fyrst og fremst til þeirra í formi innlána og í gegnum skuldabréfaútgáfu þeirra, bæði hér á landi, þar sem lífeyrissjóðir séu stærstu kaupendur, og erlendis. „Og af þessum lánum borgum við vexti. Munurinn á þeim vöxtum, sem við borgum og þeim vöxtum sem við leggjum á okkar útlán, kallast vaxtamunur og er megintekjustoð banka.“ Búist við hjöðnun verðbólgu en ekki lækkun stýrivaxta Benedikt segir að þegar skuldabréfamarkaður sé skoðaður blasi við nokkuð óvenjulegar aðstæður þar sem væntingar til verðbólgu annars vegar og vaxta hins vegar eru ólíkar. Síðastliðinn mánuð hafi væntingar markaðarins til verðbólgu til skemmri tíma verið á þann veg að hún muni lækka en nær engar væntingar séu um að stýrivextir lækki í bráð. Þessar ólíku væntingar til vaxta og verðbólgu leiði til þess að kostnaður bankanna við útgáfu verðtryggðra skuldabréfa til skamms tíma, helstu fjármögnunarleiðar bankanna þegar kemur að verðtryggðum íbúðalánum, hafi hækkað umtalsvert. „Það er einfaldlega svo að þegar stýrivextir lækka ekki í takt við lækkandi verðbólgu þá hækka verðtryggðir vextir. Þess vegna þurftum við nýverið að hækka vexti verðtryggðra lána.“ Hægt að græða eitt prósent með einföldu trikki Vegna þessara ólíku væntinga geri fjárfestar skuldabréfa í dag kröfu um fimm prósent vexti ofan á verðbætur fyrir það lánsfé sem þeir veita bönkunum í gegnum skuldabréfamarkaðinn; lánsfé sem bankarnir nota til að veita verðtryggð íbúðalán með breytilegum vöxtum. „Þannig væri í dag hægt að taka íbúðalán hjá banka og nota það til að kaupa skuldabréf útgefið af sama banka, nú eða ríkisskuldabréf, og hagnast yfir 1% á ári. Ef við tökum dæmi til einföldunar þá væri þetta eins og ef bakari seldi brauðið ódýrar en hveitið sem þarf til að búa það til, sem auðvitað gengur ekki til lengdar.“ Hæstu vextir í hinum vestræna heimi? Benedikt segir að stýrivextir Seðlabankans hafi nokkuð afgerandi áhrif á vexti óverðtryggðra innlána og útlána. Ef horft er til innlána þá séu vextir þeirra líklega með því hæsta sem gerist í heiminum í dag, vegna hárra stýrivaxta og harðrar samkeppni á innlánamarkaði. Nýir aðilar á bankamarkaði, sem ekki sinni hinu hefðbundna hlutverki banka sem milliliðir heldur leggja innlánin að mestu inn hjá Seðlabankanum, hafi boðið kjör sem slaga hátt upp í stýrivexti, fjármagnseigendum til góða. Hefðbundnari bankar hafi eðlilega þurft að verja sína mikilvægustu fjármögnunarleið og því fylgt fast á eftir og boðið viðskiptavinum sínum hærri vexti á innlán. Í dag sé Arion að borga hátt í átta prósent vexti fyrir óbundin óverðtryggð innlán sem gegni mikilvægu hlutverki í fjármögnun þeirra íbúðalána sem bankinn veitir, bæði verðtryggðra og óverðtryggðra. Stýrivextir þurfi að lækka Benedikt segir markmiðið með grein sinni vera að benda á að bankar verði að bregðast við breytingum í umhverfinu. Vegna aðgerða Seðlabankans séu vextir hér á landi háir og fjármögnun dýr og bankinn hafi þurft að bregðast við því. Eftirlitsaðilar, lánshæfismatsfyrirtæki og fjármögnunaraðilar horfi til bankans og neikvæður viðsnúningur í starfsemi hans gæti fljótt haft neikvæð áhrif á aðgengi hans að lánsfé og keyrt upp fjármögnunarkostnað sem á endanum myndi bitna harðast á viðskiptavinum bankans. „Ég vonast til þess að væntingar um þróun verðbólgu og vaxta verði samstiga á næstunni og að vaxtastig hér á landi lækki því þá skapast forsendur til að lækka vexti íbúðalána aftur. Þegar það gerist munum við, eins og í dag, verðleggja brauðið í samræmi við hveitið.“ Arion banki Fjármálafyrirtæki Neytendur Seðlabankinn Mest lesið Verðhækkunin nemi ekki því sem Nói Síríus fái á sig Viðskipti innlent Dominos hækkar verð á þriðjudagstilboðinu Neytendur Segir að vel væri hægt að lækka vexti Viðskipti innlent Forstjóri Dominos til N1 Viðskipti innlent Loka á aðgengi Bandaríkjamanna að mikilvægum málmum Viðskipti erlent Bryndís tekur við af Dagmar hjá Austurbrú Atvinnulíf Lækka það sem fæst hjá öðrum en hækka hitt Neytendur Ekki brenna út á aðventunni Atvinnulíf Danska ríkið kaupir Kastrup Viðskipti erlent Dómari fellir aftur úr gildi 56 milljarða dala launapakka Musk Viðskipti erlent Fleiri fréttir Forstjóri Dominos til N1 Verðhækkunin nemi ekki því sem Nói Síríus fái á sig Halli upp á tugi milljarða hjá hinu opinbera Segir að vel væri hægt að lækka vexti Mátti ekki taka bjór úr hillum eftir allt saman Tugmilljónakröfur í tómt þrotabú Viljans „Kemur ekki til greina“ að lækka eiginfjárkröfur Atvinnuleysi dróst saman milli mánaða Bein útsending: Ásgeir og Tómas sitja fyrir svörum Hátt raunvaxtastig samhliða hægari vexti gæti skapað áskoranir Afgangur á viðskiptajöfnuði tæplega helmingi minni milli ára Níu teymi kynntu verkefni sín í Startup Tourism 2024 Leggja meiri áherslu á Prís og segja upp starfsmönnum Fjárfestingararmur Samherja bætir við sig í Högum Gunnars loksins selt Tveimur verslunum Krambúðarinnar lokað 75 sagt upp í þremur hópuppsögnum Kristjana nýr framkvæmdastjóri hjá Sýn Uppsagnir hjá þjónustumiðstöð Íslenskrar erfðagreiningar Tryggja tólf milljarða króna fjármögnun Hafa samið við Fossvélar um framkvæmdir vegna Hvammsvirkjunar Herkastalinn hans Quangs Lé er til sölu „Við megum ekki gleyma að lifa og njóta sko“ Sekta Festi um 750 milljónir vegna N1-samrunans Verðbólga hjaðnaði minna en búist var við og útlitið er svartara Vill að Seðlabankinn boði til aukafundar og flýti stýrivaxtalækkun Lögreglan rannsaki ljúgvitni í Lyfjablómsmálinu Landsvirkjun kaupir vindmyllur fyrir tuttugu milljarða Tóku fyrstu skóflustunguna að einu stærsta vinnsluhúsi landsins Steyptu fyrsta gullmolann Sjá meira
Margir ráku upp stór augu í vikunni þegar Arion banki tilkynnti að vextir á verðtryggðum útlánum bankans hækkuðu um 0,5 og 0,6 prósentustig. Það gerir hækkun upp á tólf og fimmtán prósent. Ástæðan sem gefin var upp var hækkun ávöxtunarkröfu á verðtryggða fjármögnun. Ávöxtunarkrafa á skuldabréf sem Arion banki notar til þess að fjármagna verðtryggð útlán, ARION CBI 48 og ARION CBI 26, hafa á einu ári farið úr 2,7 prósentum í 3,6 prósent annars vegar og 4 prósentum í 5,35 prósent hins vegar. Vakti úlfúð Vaxtahækkun Arion banka hefur vakið talsverða undrun og úlfúð síðan tilkynnt var um hana, enda hafa stýrivextir ekki verið hækkaðir lengi og því skildu fæstir hvað olli. Á meðal þeirra sem gagnrýnt hafa bankann er Vilhjálmur Birgisson, formaður Starfsgreinasambandsins. Hann segir hækkunina til marks um taumlausa græðgi á fjármálamarkaði hér á landi. Bankastjórinn ósammála Þessu er Benedikt Gíslason, bankastjóri Arion banka, ekki sammála. Hann hefur stungið niður penna og varið vaxtahækkunina í aðsendri grein hér á Vísi. „Bankar starfa ekki í tómarúmi. Þeir mótast um margt af því umhverfi sem þeir starfa í. Bankar eiga ekki þá fjármuni sem þeir lána nema að litlu leyti. Meginhlutverk okkar sem störfum í bönkunum er í raun að miðla fjármunum annarra, þ.e. taka við sparifé og miðla því áfram til þeirra sem vilja eða þurfa lánsfé til að fjárfesta; hvort sem það er til einstaklinga sem fjárfesta í íbúðarhúsnæði eða fyrirtækja sem vilja efla starfsemi sína. Miklu skiptir að við förum vel með þá fjármuni sem fólk, fyrirtæki og fjárfestar treysta okkur fyrir.“ Það fjármagn sem bankar fái að láni til að miðla áfram komi fyrst og fremst til þeirra í formi innlána og í gegnum skuldabréfaútgáfu þeirra, bæði hér á landi, þar sem lífeyrissjóðir séu stærstu kaupendur, og erlendis. „Og af þessum lánum borgum við vexti. Munurinn á þeim vöxtum, sem við borgum og þeim vöxtum sem við leggjum á okkar útlán, kallast vaxtamunur og er megintekjustoð banka.“ Búist við hjöðnun verðbólgu en ekki lækkun stýrivaxta Benedikt segir að þegar skuldabréfamarkaður sé skoðaður blasi við nokkuð óvenjulegar aðstæður þar sem væntingar til verðbólgu annars vegar og vaxta hins vegar eru ólíkar. Síðastliðinn mánuð hafi væntingar markaðarins til verðbólgu til skemmri tíma verið á þann veg að hún muni lækka en nær engar væntingar séu um að stýrivextir lækki í bráð. Þessar ólíku væntingar til vaxta og verðbólgu leiði til þess að kostnaður bankanna við útgáfu verðtryggðra skuldabréfa til skamms tíma, helstu fjármögnunarleiðar bankanna þegar kemur að verðtryggðum íbúðalánum, hafi hækkað umtalsvert. „Það er einfaldlega svo að þegar stýrivextir lækka ekki í takt við lækkandi verðbólgu þá hækka verðtryggðir vextir. Þess vegna þurftum við nýverið að hækka vexti verðtryggðra lána.“ Hægt að græða eitt prósent með einföldu trikki Vegna þessara ólíku væntinga geri fjárfestar skuldabréfa í dag kröfu um fimm prósent vexti ofan á verðbætur fyrir það lánsfé sem þeir veita bönkunum í gegnum skuldabréfamarkaðinn; lánsfé sem bankarnir nota til að veita verðtryggð íbúðalán með breytilegum vöxtum. „Þannig væri í dag hægt að taka íbúðalán hjá banka og nota það til að kaupa skuldabréf útgefið af sama banka, nú eða ríkisskuldabréf, og hagnast yfir 1% á ári. Ef við tökum dæmi til einföldunar þá væri þetta eins og ef bakari seldi brauðið ódýrar en hveitið sem þarf til að búa það til, sem auðvitað gengur ekki til lengdar.“ Hæstu vextir í hinum vestræna heimi? Benedikt segir að stýrivextir Seðlabankans hafi nokkuð afgerandi áhrif á vexti óverðtryggðra innlána og útlána. Ef horft er til innlána þá séu vextir þeirra líklega með því hæsta sem gerist í heiminum í dag, vegna hárra stýrivaxta og harðrar samkeppni á innlánamarkaði. Nýir aðilar á bankamarkaði, sem ekki sinni hinu hefðbundna hlutverki banka sem milliliðir heldur leggja innlánin að mestu inn hjá Seðlabankanum, hafi boðið kjör sem slaga hátt upp í stýrivexti, fjármagnseigendum til góða. Hefðbundnari bankar hafi eðlilega þurft að verja sína mikilvægustu fjármögnunarleið og því fylgt fast á eftir og boðið viðskiptavinum sínum hærri vexti á innlán. Í dag sé Arion að borga hátt í átta prósent vexti fyrir óbundin óverðtryggð innlán sem gegni mikilvægu hlutverki í fjármögnun þeirra íbúðalána sem bankinn veitir, bæði verðtryggðra og óverðtryggðra. Stýrivextir þurfi að lækka Benedikt segir markmiðið með grein sinni vera að benda á að bankar verði að bregðast við breytingum í umhverfinu. Vegna aðgerða Seðlabankans séu vextir hér á landi háir og fjármögnun dýr og bankinn hafi þurft að bregðast við því. Eftirlitsaðilar, lánshæfismatsfyrirtæki og fjármögnunaraðilar horfi til bankans og neikvæður viðsnúningur í starfsemi hans gæti fljótt haft neikvæð áhrif á aðgengi hans að lánsfé og keyrt upp fjármögnunarkostnað sem á endanum myndi bitna harðast á viðskiptavinum bankans. „Ég vonast til þess að væntingar um þróun verðbólgu og vaxta verði samstiga á næstunni og að vaxtastig hér á landi lækki því þá skapast forsendur til að lækka vexti íbúðalána aftur. Þegar það gerist munum við, eins og í dag, verðleggja brauðið í samræmi við hveitið.“
Arion banki Fjármálafyrirtæki Neytendur Seðlabankinn Mest lesið Verðhækkunin nemi ekki því sem Nói Síríus fái á sig Viðskipti innlent Dominos hækkar verð á þriðjudagstilboðinu Neytendur Segir að vel væri hægt að lækka vexti Viðskipti innlent Forstjóri Dominos til N1 Viðskipti innlent Loka á aðgengi Bandaríkjamanna að mikilvægum málmum Viðskipti erlent Bryndís tekur við af Dagmar hjá Austurbrú Atvinnulíf Lækka það sem fæst hjá öðrum en hækka hitt Neytendur Ekki brenna út á aðventunni Atvinnulíf Danska ríkið kaupir Kastrup Viðskipti erlent Dómari fellir aftur úr gildi 56 milljarða dala launapakka Musk Viðskipti erlent Fleiri fréttir Forstjóri Dominos til N1 Verðhækkunin nemi ekki því sem Nói Síríus fái á sig Halli upp á tugi milljarða hjá hinu opinbera Segir að vel væri hægt að lækka vexti Mátti ekki taka bjór úr hillum eftir allt saman Tugmilljónakröfur í tómt þrotabú Viljans „Kemur ekki til greina“ að lækka eiginfjárkröfur Atvinnuleysi dróst saman milli mánaða Bein útsending: Ásgeir og Tómas sitja fyrir svörum Hátt raunvaxtastig samhliða hægari vexti gæti skapað áskoranir Afgangur á viðskiptajöfnuði tæplega helmingi minni milli ára Níu teymi kynntu verkefni sín í Startup Tourism 2024 Leggja meiri áherslu á Prís og segja upp starfsmönnum Fjárfestingararmur Samherja bætir við sig í Högum Gunnars loksins selt Tveimur verslunum Krambúðarinnar lokað 75 sagt upp í þremur hópuppsögnum Kristjana nýr framkvæmdastjóri hjá Sýn Uppsagnir hjá þjónustumiðstöð Íslenskrar erfðagreiningar Tryggja tólf milljarða króna fjármögnun Hafa samið við Fossvélar um framkvæmdir vegna Hvammsvirkjunar Herkastalinn hans Quangs Lé er til sölu „Við megum ekki gleyma að lifa og njóta sko“ Sekta Festi um 750 milljónir vegna N1-samrunans Verðbólga hjaðnaði minna en búist var við og útlitið er svartara Vill að Seðlabankinn boði til aukafundar og flýti stýrivaxtalækkun Lögreglan rannsaki ljúgvitni í Lyfjablómsmálinu Landsvirkjun kaupir vindmyllur fyrir tuttugu milljarða Tóku fyrstu skóflustunguna að einu stærsta vinnsluhúsi landsins Steyptu fyrsta gullmolann Sjá meira