Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson skrifar 22. ágúst 2024 11:31 Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn B. Björnsson Greiðslumiðlun Mest lesið Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Svínsleg mismunun gagnvart eldra fólki Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Sjá meira
Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar