Samráðið hafi kostað samfélagið 62 milljarða króna Árni Sæberg skrifar 22. febrúar 2024 10:56 Samskip vilja ekki una ákvörðun SKE. Vísir/Vilhelm Samkvæmt frummati sem unnið var fyrir Félag atvinnurekenda, Neytendasamtökin og VR kostaði meint ólögmætt samráð stóru skipafélaganna Eimskips og Samskipa íslenskt samfélag tæplega 62 milljarða króna á árunum 2008 til 2013. Í fréttatilkynningu frá félögunum þremur segir að þar af hafi kostnaðarauki neytenda verið 26 milljarðar króna, sem rekja megi beint til hækkana gjaldskrár skipafélaganna umfram almennt verðlag. Lántakendur verðtryggðra lána hafi greitt um 17,4 milljarða aukalega vegna hækkunar vísitölu sem tilkomin væri vegna samráðsins, og það sé varlega áætlað. Analytica hafi unnið frummatið fyrir Félag atvinnurekenda, Neytendasamtökin og VR. Samráðsbrotum skipafélaganna sé lýst ýtarlega í ákvörðun Samkeppniseftirlitsins í máli Samskipa sem var birt í lok ágúst síðastliðins. Að mati Analytica hafi samráðið leitt til þess að vísitala neysluverðs hækkaði um 0,7 prósent umfram það sem gera hefði mátt ráð fyrir ef gjaldskrár skipafélaganna hefðu haldist óbreyttar að raungildi. Áætlað sé að kostnaðarauki fyrirtækja í útflutningi hafi numið um 12,7 milljörðum, viðskiptavina í flutningsmiðlun um 3,7 milljörðum og viðskiptavina í landflutningum um 1,9 milljörðum. Þessar tölur séu á verðlagi annars ársfjórðungs síðasta árs, um það leyti sem Samkeppniseftirlitið birti ákvörðun sína. Analytica Gjaldskrár hafi farið lækkandi annars staðar Í greiningu Analytica sé farið ýtarlega yfir einstaka matsþætti og forsendurnar að baki þeim. Analytica bendi á að gjaldskrár skipafélaga í nágrannalöndunum hafi farið lækkandi á þeim tíma, sem samráðið stóð yfir á árunum 2008-2013, en þá hafi þær hækkað verulega hjá Samskipum og Eimskip. Afkoma íslensku skipafélaganna hafi sömuleiðis verið mun betri en helstu erlendu skipafélaga á sama tíma. Mat Analytica sé frummat, byggt meðal annars á gögnum sem er að finna í ákvörðun Samkeppniseftirlitsins í máli Samskipa, en ýtarlegra mat á tjóni einstakra viðskiptavina eða hópa viðskiptavina geti átt eftir að fara fram, til dæmis vegna skaðabótamála á hendur skipafélögunum. Aðför að neytendum og dýrkeypt fyrirtækjum „Þetta er dýrkeypt og hrikaleg aðför að neytendum, sem ekki má endurtaka. Það væri mikill fælingarmáttur fólginn í að auðvelda neytendum að sækja skaðabætur vegna samkeppnislagabrota, til dæmis með innleiðingu tilskipunar 2014/104/ESB í íslensk lög eða að sett verði sambærileg lög. Þá þarf að skýra lög og heimildir fyrir almannaheillasamtök að efna til hópmálsókna og gera þær að raunverulegum kosti í svona málum,“ er haft eftir Breka Karlssyni, formanni Neytendasamtakanna. Þá er haft eftir Ólafi Stephensen, framkvæmdastjóra Félags atvinnurekenda, að tölurnar varpi ljósi á það hversu dýrkeypt samkeppnisbrot geti reynst íslensku atvinnulífi. Það sé mikilvægt að hafa skilvirkt samkeppniseftirlit, sem upplýsi slík brot, og sömuleiðis að afleiðingar samkeppnisbrota séu þess eðlis að þær fæli fyrirtæki frá slíku athæfi. „Það er þess vegna mikilvægt að fyrirtæki láti reyna á rétt sinn til skaðabóta af hálfu stóru skipafélaganna. Sum fyrirtæki hafa þegar stigið fyrstu skrefin í þeim efnum.“ Innlegg í kjaraviðræður „Skipafélögin sýndu launafólki og neytendum í landinu algert virðingarleysi með samráði sín á milli og nú sjáum við hvað það kostaði samfélagið. Þetta undirstrikar enn og aftur mikilvægi þess að efla Samkeppniseftirlitið sem gegnir lykilhlutverki við að verja hagsmuni almennings. Þetta er einnig mikilvægt innlegg í kjaraviðræðurnar - öflugt samkeppniseftirlit er ein forsenda þess að við semjum til réttlátrar framtíðar.“ er haft eftir Ragnari Þór Ingólfssyni, formanni VR. Enn fyrir áfrýjunarnefnd Líkt og fjallað hefur verið ítalega um hefur Eimskip þegar gengist við því að hafa framið samráð í félagi við Samskip. Samskip hafa hins vegar ákveðið að sætta sig ekki við sektarákvörðun Samkeppniseftirlitsins upp á 4,2 milljarða króna. Í ágúst í fyrra sektaði Samkeppniseftirlitið Samskip um 4,2 milljarða fyrir að hafa með alvarlegum hætti brotið gegn samkeppnislögum með ólögmætu samráði við Eimskip. Samskip höfnuðu niðurstöðunni og lögmaður fyrirtækisins sagði sektina til komna vegna samsæriskenninga sem enginn fótur væri fyrir. Málinu hefur verið skotið til áfrýjunarnefndar samkeppnismála og á meðan málið er fyrir nefndinni þarf félagið ekki að greiða sektina, þar sem nefndin féllst að hluta á körfu félagsins um að fresta réttaráhrifum. Skipafélögin tvö mega þó ekki eiga í viðskiptalegu sambandi á meðan á málsmeðferð stendur. Til stuðnings því að fresta réttaráhrifunum töldu Samskip að greiðsla sektarinnar myndi valda fyrirtækinu fjárhagslegum erfiðleikum, málsmeðferð myndi taka langan tíma hjá áfrýjunarnefnd og að aðgerðir sem fyrirtækinu bæri að grípa til í því skyni koma í veg fyrir frekari brot og efla samkeppni væru til þess fallnar að valda því tjóni. Auk þess töldu Samskip að yfirgnæfandi líkur væru á því að ákvörðun Samkeppniseftirlitsins yrði breytt eða hún felld úr gildi. Samkeppnismál Ólöglegt samráð Eimskips og Samskipa Skipaflutningar Neytendur Mest lesið „Þetta er ekki mjög töff en ég get ekki að þessu gert“ Atvinnulíf Besti svefninn níu mínúturnar á milli snúsa Atvinnulíf Ný forysta Félags kvenna í atvinnulífinu kjörin Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Hálf öld af ástríðu og kappsemi – Bílabúð Benna fagnar 50 ára afmæli Samstarf X-ið hans Musk virðist liggja niðri Viðskipti erlent Högnuðust ríkulega en draga samt saman seglin í heimabyggð Viðskipti innlent Kallar eftir virðingu eftir tollahótanir Trump Viðskipti erlent Landsbankinn og Arion lækka vexti Neytendur Gefast upp á miðbænum: „Það er hringur eftir hring, engin bílastæði“ Viðskipti innlent Fleiri fréttir Ný forysta Félags kvenna í atvinnulífinu kjörin Alcoa fellur frá þriggja milljarða króna skaðabótakröfu Högnuðust ríkulega en draga samt saman seglin í heimabyggð Íslendingar vongóðir um að finna heitt vatn á Tenerife Kaupa fasteignirnar sem hýsa starfsemi Samskipa Valgerður Hrund hættir hjá Sensa Sannfærður um að fjárfestingin standi undir sér Stefán endurkjörinn formaður Þorsteinn Már hættir hjá Samherja Samþykktu að selja Perluna fyrir 3,5 milljarða Einar Bárðarson tekur við umdeildu félagi Brynja yfirmaður markaðseftirlits Nasdaq Iceland Gísli Þór og Jón Garðar nýir framkvæmdastjórar hjá Terra Ráðin þjónustustjóri atNorth á Akureyri Gunnar Örn og Haraldur Hilmar nýir forstöðumenn hjá Arion Setja spurningarmerki við umfjöllun um Climeworks Íbúðaverð hækkað um 14,5 prósent á tveimur árum Stjórnarandstaðan í vasa hagsmunaaðila Af og frá að slakað sé á aðhaldi Ráðinn markaðsstjóri Bónuss Aka um Ísland í allt sumar og mynda vegakerfið í þrívídd Of snemmt að segja til um hvort vaxtalækkunarferlinu sé lokið í bili „Ég held að þú þurfir ný gleraugu“ Úthluta eftirstandandi hlutum í Íslandsbanka Bein útsending: Rökstyðja ákvörðun sína um lækkun vaxta Reitir fasteignafélag og HR efna til hugmyndasamkeppni fyrir nemendur Vaxtalækkunarferlið heldur áfram Birta nýja ákvörðun um stýrivexti í dag Ráðuneytið ógilti lóðaúthlutun fyrir milljarða Tólf milljarða hagnaður á fyrsta ársfjórðungi Sjá meira
Í fréttatilkynningu frá félögunum þremur segir að þar af hafi kostnaðarauki neytenda verið 26 milljarðar króna, sem rekja megi beint til hækkana gjaldskrár skipafélaganna umfram almennt verðlag. Lántakendur verðtryggðra lána hafi greitt um 17,4 milljarða aukalega vegna hækkunar vísitölu sem tilkomin væri vegna samráðsins, og það sé varlega áætlað. Analytica hafi unnið frummatið fyrir Félag atvinnurekenda, Neytendasamtökin og VR. Samráðsbrotum skipafélaganna sé lýst ýtarlega í ákvörðun Samkeppniseftirlitsins í máli Samskipa sem var birt í lok ágúst síðastliðins. Að mati Analytica hafi samráðið leitt til þess að vísitala neysluverðs hækkaði um 0,7 prósent umfram það sem gera hefði mátt ráð fyrir ef gjaldskrár skipafélaganna hefðu haldist óbreyttar að raungildi. Áætlað sé að kostnaðarauki fyrirtækja í útflutningi hafi numið um 12,7 milljörðum, viðskiptavina í flutningsmiðlun um 3,7 milljörðum og viðskiptavina í landflutningum um 1,9 milljörðum. Þessar tölur séu á verðlagi annars ársfjórðungs síðasta árs, um það leyti sem Samkeppniseftirlitið birti ákvörðun sína. Analytica Gjaldskrár hafi farið lækkandi annars staðar Í greiningu Analytica sé farið ýtarlega yfir einstaka matsþætti og forsendurnar að baki þeim. Analytica bendi á að gjaldskrár skipafélaga í nágrannalöndunum hafi farið lækkandi á þeim tíma, sem samráðið stóð yfir á árunum 2008-2013, en þá hafi þær hækkað verulega hjá Samskipum og Eimskip. Afkoma íslensku skipafélaganna hafi sömuleiðis verið mun betri en helstu erlendu skipafélaga á sama tíma. Mat Analytica sé frummat, byggt meðal annars á gögnum sem er að finna í ákvörðun Samkeppniseftirlitsins í máli Samskipa, en ýtarlegra mat á tjóni einstakra viðskiptavina eða hópa viðskiptavina geti átt eftir að fara fram, til dæmis vegna skaðabótamála á hendur skipafélögunum. Aðför að neytendum og dýrkeypt fyrirtækjum „Þetta er dýrkeypt og hrikaleg aðför að neytendum, sem ekki má endurtaka. Það væri mikill fælingarmáttur fólginn í að auðvelda neytendum að sækja skaðabætur vegna samkeppnislagabrota, til dæmis með innleiðingu tilskipunar 2014/104/ESB í íslensk lög eða að sett verði sambærileg lög. Þá þarf að skýra lög og heimildir fyrir almannaheillasamtök að efna til hópmálsókna og gera þær að raunverulegum kosti í svona málum,“ er haft eftir Breka Karlssyni, formanni Neytendasamtakanna. Þá er haft eftir Ólafi Stephensen, framkvæmdastjóra Félags atvinnurekenda, að tölurnar varpi ljósi á það hversu dýrkeypt samkeppnisbrot geti reynst íslensku atvinnulífi. Það sé mikilvægt að hafa skilvirkt samkeppniseftirlit, sem upplýsi slík brot, og sömuleiðis að afleiðingar samkeppnisbrota séu þess eðlis að þær fæli fyrirtæki frá slíku athæfi. „Það er þess vegna mikilvægt að fyrirtæki láti reyna á rétt sinn til skaðabóta af hálfu stóru skipafélaganna. Sum fyrirtæki hafa þegar stigið fyrstu skrefin í þeim efnum.“ Innlegg í kjaraviðræður „Skipafélögin sýndu launafólki og neytendum í landinu algert virðingarleysi með samráði sín á milli og nú sjáum við hvað það kostaði samfélagið. Þetta undirstrikar enn og aftur mikilvægi þess að efla Samkeppniseftirlitið sem gegnir lykilhlutverki við að verja hagsmuni almennings. Þetta er einnig mikilvægt innlegg í kjaraviðræðurnar - öflugt samkeppniseftirlit er ein forsenda þess að við semjum til réttlátrar framtíðar.“ er haft eftir Ragnari Þór Ingólfssyni, formanni VR. Enn fyrir áfrýjunarnefnd Líkt og fjallað hefur verið ítalega um hefur Eimskip þegar gengist við því að hafa framið samráð í félagi við Samskip. Samskip hafa hins vegar ákveðið að sætta sig ekki við sektarákvörðun Samkeppniseftirlitsins upp á 4,2 milljarða króna. Í ágúst í fyrra sektaði Samkeppniseftirlitið Samskip um 4,2 milljarða fyrir að hafa með alvarlegum hætti brotið gegn samkeppnislögum með ólögmætu samráði við Eimskip. Samskip höfnuðu niðurstöðunni og lögmaður fyrirtækisins sagði sektina til komna vegna samsæriskenninga sem enginn fótur væri fyrir. Málinu hefur verið skotið til áfrýjunarnefndar samkeppnismála og á meðan málið er fyrir nefndinni þarf félagið ekki að greiða sektina, þar sem nefndin féllst að hluta á körfu félagsins um að fresta réttaráhrifum. Skipafélögin tvö mega þó ekki eiga í viðskiptalegu sambandi á meðan á málsmeðferð stendur. Til stuðnings því að fresta réttaráhrifunum töldu Samskip að greiðsla sektarinnar myndi valda fyrirtækinu fjárhagslegum erfiðleikum, málsmeðferð myndi taka langan tíma hjá áfrýjunarnefnd og að aðgerðir sem fyrirtækinu bæri að grípa til í því skyni koma í veg fyrir frekari brot og efla samkeppni væru til þess fallnar að valda því tjóni. Auk þess töldu Samskip að yfirgnæfandi líkur væru á því að ákvörðun Samkeppniseftirlitsins yrði breytt eða hún felld úr gildi.
Samkeppnismál Ólöglegt samráð Eimskips og Samskipa Skipaflutningar Neytendur Mest lesið „Þetta er ekki mjög töff en ég get ekki að þessu gert“ Atvinnulíf Besti svefninn níu mínúturnar á milli snúsa Atvinnulíf Ný forysta Félags kvenna í atvinnulífinu kjörin Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Hálf öld af ástríðu og kappsemi – Bílabúð Benna fagnar 50 ára afmæli Samstarf X-ið hans Musk virðist liggja niðri Viðskipti erlent Högnuðust ríkulega en draga samt saman seglin í heimabyggð Viðskipti innlent Kallar eftir virðingu eftir tollahótanir Trump Viðskipti erlent Landsbankinn og Arion lækka vexti Neytendur Gefast upp á miðbænum: „Það er hringur eftir hring, engin bílastæði“ Viðskipti innlent Fleiri fréttir Ný forysta Félags kvenna í atvinnulífinu kjörin Alcoa fellur frá þriggja milljarða króna skaðabótakröfu Högnuðust ríkulega en draga samt saman seglin í heimabyggð Íslendingar vongóðir um að finna heitt vatn á Tenerife Kaupa fasteignirnar sem hýsa starfsemi Samskipa Valgerður Hrund hættir hjá Sensa Sannfærður um að fjárfestingin standi undir sér Stefán endurkjörinn formaður Þorsteinn Már hættir hjá Samherja Samþykktu að selja Perluna fyrir 3,5 milljarða Einar Bárðarson tekur við umdeildu félagi Brynja yfirmaður markaðseftirlits Nasdaq Iceland Gísli Þór og Jón Garðar nýir framkvæmdastjórar hjá Terra Ráðin þjónustustjóri atNorth á Akureyri Gunnar Örn og Haraldur Hilmar nýir forstöðumenn hjá Arion Setja spurningarmerki við umfjöllun um Climeworks Íbúðaverð hækkað um 14,5 prósent á tveimur árum Stjórnarandstaðan í vasa hagsmunaaðila Af og frá að slakað sé á aðhaldi Ráðinn markaðsstjóri Bónuss Aka um Ísland í allt sumar og mynda vegakerfið í þrívídd Of snemmt að segja til um hvort vaxtalækkunarferlinu sé lokið í bili „Ég held að þú þurfir ný gleraugu“ Úthluta eftirstandandi hlutum í Íslandsbanka Bein útsending: Rökstyðja ákvörðun sína um lækkun vaxta Reitir fasteignafélag og HR efna til hugmyndasamkeppni fyrir nemendur Vaxtalækkunarferlið heldur áfram Birta nýja ákvörðun um stýrivexti í dag Ráðuneytið ógilti lóðaúthlutun fyrir milljarða Tólf milljarða hagnaður á fyrsta ársfjórðungi Sjá meira