Orkumálaáróður ráðherra Halldóra Mogensen skrifar 25. janúar 2024 14:31 Á þriðjudaginn voru umræður á alþingi um orkumál en þá umræðu nýtti orkumálaráðherra enn og aftur til þess að reyna að sannfæra þing og þjóð um að hér á landi sé gríðarlegur orkuskortur og að virkja þurfi heilan helling til að tvöfalda raforkuframleiðsluna. Við Íslendingar erum ótrúlega auðug þegar kemur að endurnýjanlegri orku, hér hitum við flest hús með jarðvarma og framleiðum meiri raforku miðað við höfðatölu en nokkuð annað ríki. Þessi endurnýjanlega orka er hinsvegar háð þeim skilyrðum að hún byggir á náttúruöflunum, þannig að framleiðslugetan sveiflast með náttúrunni. Það er ekki nýtt vandamál - ef vandamál skyldi kalla - heldur er gert ráð fyrir því í samningum orkufyrirtækja við stórnotendur raforku. Ef vatnsafl dregst saman í kjölfar minni úrkomu þá bitnar það á þeim sem hafa gert samninga um skerðanlega raforku, þ.e.a.s. stórnotendum. Það sem skiptir máli er að þessar náttúrulegu sveiflur komi ekki niður á heimilunum, því það hlýtur að vera grundvallaratriði til að skapa sátt um nýtingu auðlinda að almenningur njóti góðs af þeim. Þess vegna er mikilvægt að þingið taki skýr skref til að festa í lög forgangsröðun svo að tryggt sé að heimilin verði alltaf efst á lista. Þó er mikilvægt að hafa í huga að jafnvel þótt ekki sé búið að festa í lög forgang heimilanna þá er þeim samt forgangsraðað í dag. En hvar er þá orkuskorturinn? Aukin markaðshyggja í orkumálum Græn orkuumskipti gera það að verkum að fleiri stórnotendur vilja kaupa meiri orku og margir söluaðilar sjá því tækifæri til að selja meiri orku og hagnast meira. Þessir sömu söluaðilar vilja þá virkja meira til að geta mætt eftirspurn. Í millitíðinni eru þessi fyrirtæki að ofselja raforku og þegar vatnsárið er lélegt eins og nú þá lenda þessi fyrirtæki í vandræðum. Það að eftirspurn eftir raforku sé umfram framboð er ekki tilefni til að blása í alla lúðra og öskra orkuskortur! Orkumálaráðherra hefur tekið þátt í þessum hræðsluáróðri vissra orkufyrirtækja með því að varpa stöðugt fram spá um orkuþörf til ársins 2040 sem bent hefur verið á að sé langt yfir raunverulegri þörf. Inni í þeirra spá er meðal annars raforka fyrir orkuskipti í flugi en það er ljóst að ekki verður þörf á orku í það verkefni fyrir 2040 þar sem tæknin sem hann vísar í er langt frá því að vera tilbúin. Orkuskipti eru mikilvægt skref þegar kemur að loftslagsmálum en það má ekki láta þau trompa allt annað. Orkuskiptin snerta nefnilega líka á náttúruvernd og það er mikilvægt að taka bæði rétt náttúrunnar og efnahagslegan jöfnuð með í reikninginn. Hvar er umhverfisráðherra? Við megum heldur ekki láta umræðuna um loftslagsmál einungis snúast um orkumál. Við þurfum að horfast í augu við að við stöndum ekki einungis frammi fyrir loftslagskrísu heldur krísu í öllum vistkerfum jarðar. Við getum séð merki þess hvert sem við lítum. Við erum að horfa upp á gífurlegar breytingar á td. skógum, jarðveg, freðhvolfinu og stöðu íðefna. Þetta er neyðarástand sem kallar á mun umfangsmeiri umræðu en einungis hversu marga rafmagnsbíla við flytjum inn. Undirstaða samfélagsskipulagsins þarfnast endurskoðunar. Hættum að kyngja þeirri hugmynd að það sé engin önnur leið til að skipuleggja samfélög en í samræmi við vilja fárra ríkra einstaklinga á kostnað allra annarra. Það er hægt að skapa samfélag þar sem náttúruauðlindir eru nýttar til þess að skapa verðmæti fyrir alla. Við eigum nóga orku til þess að allir geta hitað upp heimilin sín á sanngjörnu verði og við eigum líka nógu orku fyrir framtíðarsamfélagið ef við þorum að skapa það með hliðsjón af þörfum fjöldans frekar en gróðasjónarmiða einkafyrirtækja. Það væri óskandi að orkumálaráðherra myndi vanda sig meira í umræðunni um orkumál, en þess í stað er ýtt undir heimatilbúið neyðarástand í orkumálum, allt í þágu gróðasjónarmiða. Raunverulega neyðarástandið sem við stöndum frammi fyrir er vöntun á ráðherra umhverfismála sem stendur vörð um almannahagsmuni og ríkisstjórn sem er annt um heiðarlega umræðu um okkar mikilvægustu innviði og auðlindir. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Píratar Orkuskipti Orkumál Halldóra Mogensen Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Á þriðjudaginn voru umræður á alþingi um orkumál en þá umræðu nýtti orkumálaráðherra enn og aftur til þess að reyna að sannfæra þing og þjóð um að hér á landi sé gríðarlegur orkuskortur og að virkja þurfi heilan helling til að tvöfalda raforkuframleiðsluna. Við Íslendingar erum ótrúlega auðug þegar kemur að endurnýjanlegri orku, hér hitum við flest hús með jarðvarma og framleiðum meiri raforku miðað við höfðatölu en nokkuð annað ríki. Þessi endurnýjanlega orka er hinsvegar háð þeim skilyrðum að hún byggir á náttúruöflunum, þannig að framleiðslugetan sveiflast með náttúrunni. Það er ekki nýtt vandamál - ef vandamál skyldi kalla - heldur er gert ráð fyrir því í samningum orkufyrirtækja við stórnotendur raforku. Ef vatnsafl dregst saman í kjölfar minni úrkomu þá bitnar það á þeim sem hafa gert samninga um skerðanlega raforku, þ.e.a.s. stórnotendum. Það sem skiptir máli er að þessar náttúrulegu sveiflur komi ekki niður á heimilunum, því það hlýtur að vera grundvallaratriði til að skapa sátt um nýtingu auðlinda að almenningur njóti góðs af þeim. Þess vegna er mikilvægt að þingið taki skýr skref til að festa í lög forgangsröðun svo að tryggt sé að heimilin verði alltaf efst á lista. Þó er mikilvægt að hafa í huga að jafnvel þótt ekki sé búið að festa í lög forgang heimilanna þá er þeim samt forgangsraðað í dag. En hvar er þá orkuskorturinn? Aukin markaðshyggja í orkumálum Græn orkuumskipti gera það að verkum að fleiri stórnotendur vilja kaupa meiri orku og margir söluaðilar sjá því tækifæri til að selja meiri orku og hagnast meira. Þessir sömu söluaðilar vilja þá virkja meira til að geta mætt eftirspurn. Í millitíðinni eru þessi fyrirtæki að ofselja raforku og þegar vatnsárið er lélegt eins og nú þá lenda þessi fyrirtæki í vandræðum. Það að eftirspurn eftir raforku sé umfram framboð er ekki tilefni til að blása í alla lúðra og öskra orkuskortur! Orkumálaráðherra hefur tekið þátt í þessum hræðsluáróðri vissra orkufyrirtækja með því að varpa stöðugt fram spá um orkuþörf til ársins 2040 sem bent hefur verið á að sé langt yfir raunverulegri þörf. Inni í þeirra spá er meðal annars raforka fyrir orkuskipti í flugi en það er ljóst að ekki verður þörf á orku í það verkefni fyrir 2040 þar sem tæknin sem hann vísar í er langt frá því að vera tilbúin. Orkuskipti eru mikilvægt skref þegar kemur að loftslagsmálum en það má ekki láta þau trompa allt annað. Orkuskiptin snerta nefnilega líka á náttúruvernd og það er mikilvægt að taka bæði rétt náttúrunnar og efnahagslegan jöfnuð með í reikninginn. Hvar er umhverfisráðherra? Við megum heldur ekki láta umræðuna um loftslagsmál einungis snúast um orkumál. Við þurfum að horfast í augu við að við stöndum ekki einungis frammi fyrir loftslagskrísu heldur krísu í öllum vistkerfum jarðar. Við getum séð merki þess hvert sem við lítum. Við erum að horfa upp á gífurlegar breytingar á td. skógum, jarðveg, freðhvolfinu og stöðu íðefna. Þetta er neyðarástand sem kallar á mun umfangsmeiri umræðu en einungis hversu marga rafmagnsbíla við flytjum inn. Undirstaða samfélagsskipulagsins þarfnast endurskoðunar. Hættum að kyngja þeirri hugmynd að það sé engin önnur leið til að skipuleggja samfélög en í samræmi við vilja fárra ríkra einstaklinga á kostnað allra annarra. Það er hægt að skapa samfélag þar sem náttúruauðlindir eru nýttar til þess að skapa verðmæti fyrir alla. Við eigum nóga orku til þess að allir geta hitað upp heimilin sín á sanngjörnu verði og við eigum líka nógu orku fyrir framtíðarsamfélagið ef við þorum að skapa það með hliðsjón af þörfum fjöldans frekar en gróðasjónarmiða einkafyrirtækja. Það væri óskandi að orkumálaráðherra myndi vanda sig meira í umræðunni um orkumál, en þess í stað er ýtt undir heimatilbúið neyðarástand í orkumálum, allt í þágu gróðasjónarmiða. Raunverulega neyðarástandið sem við stöndum frammi fyrir er vöntun á ráðherra umhverfismála sem stendur vörð um almannahagsmuni og ríkisstjórn sem er annt um heiðarlega umræðu um okkar mikilvægustu innviði og auðlindir. Höfundur er þingmaður Pírata.
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar