Launalægsta fólkið megi ekki við tekjuskerðingunni Máni Snær Þorláksson skrifar 5. apríl 2023 14:21 Jóhann Páll leggur fram ýmsar breytingar í frumvarpinu. Vísir/Vilhelm Jóhann Páll Jóhannsson, þingmaður Samfylkingarinnar hefur lagt fram frumvarp á Alþingi þar sem lagðar eru til ýmsar breytingar á fæðingarorlofslöggjöfinni. Þingmaðurinn segir breytingarnar eiga að tryggja betur afkomuöryggi foreldra og stuðla að auknu jafnvægi milli vinnu og fjölskyldulífs. Í frumvarpinu er til að mynda lagt til að reiknireglu fæðingarorlofsgreiðslna verði breytt í þágu þeirra foreldra sem eru tekjulægri. Verði frumvarpið samþykkt myndu fyrstu 350 þúsund krónurnar af viðmiðunartekjum vera óskertar. „Þessi breyting á reiknireglunni er lykilaðgerð til að gera fæðingarorlofskerfið sanngjarnara. Launalægsta fólkið má ekki við 20% tekjuskerðingu þegar það eignast barn,“ segir Jóhann. Hann segir að þetta muni jafnframt auðvelda tekjulágum foreldrum að nýta allan þann rétt sem þau eiga til fæðingarorlofs. Lagt er svo til að þak mánaðarlegrar greiðslu Fæðingarorlofssjóðs til foreldris í fæðingarorlofi hækki úr 600 þúsund krónum í 800 þúsund krónur í takt við vísitölubreytingar. Ásamt því eru lagt til að hækka fæðingarstyrk fyrir fólk utan vinnumarkaðar. Launað meðgönguorlof Tillaga um að tryggður verði réttur til launaðs meðgönguorlofs í lok meðgöngu er einnig að finna í frumvarpinu. Sams konar réttur tíðkast í Noregi og Danmörku. Barnshafandi foreldri myndi þannig verða heimilt að hefja töku fæðingarorlofs allt að fjórum vikum fyrir áætlaðan fæðingardag án þess að sá tími sé dreginn frá þeim tíma sem foreldri á rétt til fæðingarorlofs eftir að barn fæðist. Jóhann segir sterk heilsufarsleg rök vera á bak við þessa breytingu. Tillagan sé í takti við sjónarmið sem komu fram í umsögnum Félags íslenskra fæðinga- og kvensjúkdómalækna, Félags íslenskra heimilislækna og Ljósmæðrafélags Íslands þegar núgildandi fæðingarorlofslög voru til meðferðar á þinginu. „Fagfélögin bentu á að konur eru gjarnan orðnar óvinnufærar á síðustu vikum meðgöngu vegna þungans, meðgöngutengdra kvilla og óþæginda. Og hér þarf að hafa í huga að möguleikar kvenna til veikindaleyfis á vinnumarkaði eru mismunandi, þar hallar til að mynda á konur af erlendum uppruna í láglaunastörfum. Réttur til sérstaks meðgönguorlofs á 36. viku er þannig til þess fallinn að jafna aðstæður kvenna í lok meðgöngu.“ Vinnutímastytting að norrænni fyrirmynd Einnig er lagt til að lögfestur verði sérstakur réttur foreldra til vinnutímastyttingar að loknu fæðingarorlofi með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði. „Í núgildandi lögum er mælt fyrir um rétt til fjögurra mánaða foreldraorlofs, en það er ólaunað orlof sem eðli máls samkvæmt nýtist helst þeim sem hafa efni og tök á að hverfa frá störfum og afsala sér tekjum,“ segir Jóhann Páll um frumvarpið. Hann segir að í rauninni nýti aðeins örfá heimili þennan rétt, árið 2021 voru þau einungis þrettán talsins. „Ef okkur er alvara með að stuðla að betra jafnvægi milli vinnu og fjölskyldulífs óháð heimilistekjum þá er miklu skilvirkara að tryggja sérstakan rétt til vinnutímastyttingar með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði.“ Með þessar breytingu myndu foreldrar sem nýta sér þennan rétt fá greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði sem reiknast á sama hátt og greiðslur vegna fæðingarorlofs nema þær væru í hlutfalli við skerðingu á starfshlutfalli. „Út frá jafnréttissjónarmiðum er best að um sé að ræða sjálfstæðan rétt hvors foreldris og í frumvarpinu er gert ráð fyrir 6 mánuðum fyrir hvort. Þessi réttarbót er að sænskri og norskri fyrirmynd þótt útfærslan sé önnur og ný, en í grunninn snýst þetta um að bæta uppeldisskilyrði, draga úr álagi foreldra og gera íslenskt samfélag fjölskylduvænna.“ Fæðingarorlof Alþingi Fjármál heimilisins Samfylkingin Mest lesið Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Innlent NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Innlent Lögregla leitar manns Innlent Rússar notuðu Brasilíu sem njósnaraverksmiðju Erlent Svona verður Sæbraut í stokki Innlent Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Innlent Netanjahú segir Starmer, Macron og Carney draga taum Hamas Erlent Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Innlent Fleiri fréttir Lögregla leitar manns Verði bylting að geta fylgst með námsframvindu barna í rauntíma NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Hættir að taka krókinn um Háaleitisbraut og Miklubraut Vildu að skikkjan yrði rifin af öxlum Ómars Fjórtán ára piltur grunaður um að leggja hníf að hálsi annars við Hvaleyrarvatn „Þar sem vændi þrífst þar þrífst líka mansal“ Útburður manns úr Bríetartúni dreginn til baka Mjög alvarlegt tilfelli Viðbúnaður í Vesturbæ og nikótínumræður á Alþingi Guðrún segir ríkisstjórnina slá skjaldborg um Flokk fólksins Skera niður til að mæta launahækkunum Töluverður eldsvoði og þrír fluttir af vettvangi í sjúkrabíl Sjá meira
Í frumvarpinu er til að mynda lagt til að reiknireglu fæðingarorlofsgreiðslna verði breytt í þágu þeirra foreldra sem eru tekjulægri. Verði frumvarpið samþykkt myndu fyrstu 350 þúsund krónurnar af viðmiðunartekjum vera óskertar. „Þessi breyting á reiknireglunni er lykilaðgerð til að gera fæðingarorlofskerfið sanngjarnara. Launalægsta fólkið má ekki við 20% tekjuskerðingu þegar það eignast barn,“ segir Jóhann. Hann segir að þetta muni jafnframt auðvelda tekjulágum foreldrum að nýta allan þann rétt sem þau eiga til fæðingarorlofs. Lagt er svo til að þak mánaðarlegrar greiðslu Fæðingarorlofssjóðs til foreldris í fæðingarorlofi hækki úr 600 þúsund krónum í 800 þúsund krónur í takt við vísitölubreytingar. Ásamt því eru lagt til að hækka fæðingarstyrk fyrir fólk utan vinnumarkaðar. Launað meðgönguorlof Tillaga um að tryggður verði réttur til launaðs meðgönguorlofs í lok meðgöngu er einnig að finna í frumvarpinu. Sams konar réttur tíðkast í Noregi og Danmörku. Barnshafandi foreldri myndi þannig verða heimilt að hefja töku fæðingarorlofs allt að fjórum vikum fyrir áætlaðan fæðingardag án þess að sá tími sé dreginn frá þeim tíma sem foreldri á rétt til fæðingarorlofs eftir að barn fæðist. Jóhann segir sterk heilsufarsleg rök vera á bak við þessa breytingu. Tillagan sé í takti við sjónarmið sem komu fram í umsögnum Félags íslenskra fæðinga- og kvensjúkdómalækna, Félags íslenskra heimilislækna og Ljósmæðrafélags Íslands þegar núgildandi fæðingarorlofslög voru til meðferðar á þinginu. „Fagfélögin bentu á að konur eru gjarnan orðnar óvinnufærar á síðustu vikum meðgöngu vegna þungans, meðgöngutengdra kvilla og óþæginda. Og hér þarf að hafa í huga að möguleikar kvenna til veikindaleyfis á vinnumarkaði eru mismunandi, þar hallar til að mynda á konur af erlendum uppruna í láglaunastörfum. Réttur til sérstaks meðgönguorlofs á 36. viku er þannig til þess fallinn að jafna aðstæður kvenna í lok meðgöngu.“ Vinnutímastytting að norrænni fyrirmynd Einnig er lagt til að lögfestur verði sérstakur réttur foreldra til vinnutímastyttingar að loknu fæðingarorlofi með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði. „Í núgildandi lögum er mælt fyrir um rétt til fjögurra mánaða foreldraorlofs, en það er ólaunað orlof sem eðli máls samkvæmt nýtist helst þeim sem hafa efni og tök á að hverfa frá störfum og afsala sér tekjum,“ segir Jóhann Páll um frumvarpið. Hann segir að í rauninni nýti aðeins örfá heimili þennan rétt, árið 2021 voru þau einungis þrettán talsins. „Ef okkur er alvara með að stuðla að betra jafnvægi milli vinnu og fjölskyldulífs óháð heimilistekjum þá er miklu skilvirkara að tryggja sérstakan rétt til vinnutímastyttingar með stuðningi úr Fæðingarorlofssjóði.“ Með þessar breytingu myndu foreldrar sem nýta sér þennan rétt fá greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði sem reiknast á sama hátt og greiðslur vegna fæðingarorlofs nema þær væru í hlutfalli við skerðingu á starfshlutfalli. „Út frá jafnréttissjónarmiðum er best að um sé að ræða sjálfstæðan rétt hvors foreldris og í frumvarpinu er gert ráð fyrir 6 mánuðum fyrir hvort. Þessi réttarbót er að sænskri og norskri fyrirmynd þótt útfærslan sé önnur og ný, en í grunninn snýst þetta um að bæta uppeldisskilyrði, draga úr álagi foreldra og gera íslenskt samfélag fjölskylduvænna.“
Fæðingarorlof Alþingi Fjármál heimilisins Samfylkingin Mest lesið Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Innlent NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Innlent Lögregla leitar manns Innlent Rússar notuðu Brasilíu sem njósnaraverksmiðju Erlent Svona verður Sæbraut í stokki Innlent Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Innlent Netanjahú segir Starmer, Macron og Carney draga taum Hamas Erlent Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Innlent Fleiri fréttir Lögregla leitar manns Verði bylting að geta fylgst með námsframvindu barna í rauntíma NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Hættir að taka krókinn um Háaleitisbraut og Miklubraut Vildu að skikkjan yrði rifin af öxlum Ómars Fjórtán ára piltur grunaður um að leggja hníf að hálsi annars við Hvaleyrarvatn „Þar sem vændi þrífst þar þrífst líka mansal“ Útburður manns úr Bríetartúni dreginn til baka Mjög alvarlegt tilfelli Viðbúnaður í Vesturbæ og nikótínumræður á Alþingi Guðrún segir ríkisstjórnina slá skjaldborg um Flokk fólksins Skera niður til að mæta launahækkunum Töluverður eldsvoði og þrír fluttir af vettvangi í sjúkrabíl Sjá meira