Landsnetið okkar Stefán Georgsson skrifar 30. mars 2023 08:00 Við íslenska þjóðin eigum Landsnet, fyrirtæki sem hefur einkaleyfi á flutningi raforku á Íslandi. Fyrirtækið ber þannig mikla ábyrgð, bæði á því að tryggja orkuöryggi og á því að velja bestu lausnir þegar verið er að þróa flutningskerfi raforku. Félagið er stórt og öflugt, tekjur þess voru rúmir 22 milljarðar í fyrra og rekstrarkostnaðar 5,5 milljarðar. Landsnet hélt árlegan vorfund sinn í Hörpu nú í lok mars. Þar var mikið grátið yfir því hve illa gengi að klára framkvæmdir í flutningskerfinu. Bent var á alla aðra en Landsnet, en ekkert horft innávið - hvað getur Landsnet hugsanlega gert betur? Suðurnesjalína 2 Ég bý á Völlunum í Hafnarfirði og kynntist Landsneti fyrst árin 2014 þegar til stóð að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu hérna í hverfinu. Íbúar mótmæltu harðlega og í fyrsta skipti að ég held tókst að fá Landsnet til að ræða aðra möguleika. Úr varð að Landsnet féll frá þessum fyrirætlunum, en lagði þess í stað til jarðstreng næst íbúðabyggð. Landsnet vildi sömuleiðis taka land á Reykjanesi eignarnámi til að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu. Þetta dæmi Hæstiréttur ólöglegt þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi meðfram Reykjanesbraut sem valkost. Framkvæmdin er ennþá stopp - Skipulagsstofnun og sveitarfélagið Vogar vilja jarðstreng en Landsnet ekki. Á meðan bíða íbúar á Suðurnesjum. Hamraneslína Í Hafnarfirði er Hamraneslína, stór loftlína sem íbúar og bæjaryfirvöld í Hafnarfirði hafa lengi viljað losna við. Línan liggur að stóru tengivirki í Hamranesi. Áhugahópurinn Jarðstrengir lagði til árið 2014 að setja línuna í jörð í Hafnarfirði, en Landsnet neitaði að ræða þann möguleika. Þess í stað vildi Landsnet byggja nýja loftlínu (Suðvesturlínu / Lyklafellslínu) sem upphaflega tengdist álvershugmyndum í Helguvík og taka þá Hamraneslínu niður í framhaldinu. Þessi framkvæmd (Lyklafellslína) var úrskurðuð ólögleg þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi í öxl Bláfjallavegar sem valkost við nýja loftlínu gegnum vatnsverndarsvæði. Landsnet fór því af stað aftur með nýtt matsverkefni, en millitíðinni fór að gjósa á Reykjanesi. Vísindamenn réðu sterklega gegn því að leggja Lyklafellslínu á mögulegu eldgosasvæði. Niðurstaðan varð að hætta við línuna, en leggja Hamraneslínu sem jarðstreng á stuttum kafla - eins og lagt var til 2014. Hefði sá valkostur verið skoðaður af alvöru þá væri sennilega framkvæmdum löngu lokið. Norðurland Í Morgunblaðinu 16. maí 2014 er rætt við Guðmund Inga Ásmundsson sem þá var aðstoðarforstjóri Landsnets um nýja háspennulínu frá Kröflu inná Akureyri. Þar segir: “Ný háspennulína í lofti, sunnan við Akureyrarflugvöll, raskar ekki flugöryggi að mati Landsnets.” Isavia, bæjaryfirvöld og aðrir voru ekki sammála þessari túlkun Landsnets. Að lokum gaf Landsnet eftir, lagður var jarðstrengur næst Akureyrarflugvelli og línan var spennusett nú síðasta haust. Þessi afstaða Landsnet gegn jarðstrengjum tafði verkefnið verulega. Kvikmyndin Línudans sem sýnd var á RUV fyrir nokkrum árum lýsir barátta bænda og landeigenda á Norðurlandi gegn Blöndulínu 3. Þar koma fram merkilegar upplýsingar um þær sérstöku aðferðir sem Landsnet (sem við eigum öll) notaði við að reyna að fá landeigendur til að samþykkja framkvæmdina. Þessar aðferðir voru ekki til fyrirmyndar að mínu mati. Þá hefur verið bent á fara megi mildari leiðir á Norðurlandi, til dæmis að leggja minni (132 kV) línu um Tröllaskaga í stað 220 kV línu. Fleiri valkostir? Landsnet hefur lengi bent á kostnað við jarðstrengi sem ástæðu fyrir því að þeir komi ekki til greina. Þetta hefur þó ekki alltaf staðist skoðun og til dæmis týndist skýrsla sem kostnaðarmat var byggt á þegar beðið var um frekari rökstuðning. Skýrslan hefur aldrei fundist. Jarðstrengir eru ekki lausn alls staðar, en það verður að gera þá kröfu til einokunarfyrirtækis í eigu þjóðarinnar að þeir séu skoðaðir sem raunverulegur valkostur. Það hefur aftur og aftur “gleymst” hjá Landsneti. Þá má í sumum tilvikum sennilega komast af með minni línur en lagt er upp með. Þannig var til dæmis gert ráð fyrir stórum og öflugum 400 kV línum í upprunalegum hugmyndum á Suðvesturhorninu, en þær hugmyndir hafa verið lagðar til hliðar. Mér finnst það sjálfsögð krafa að Landsnet byrji á því að líta innávið og lagfæri það sem miður hefur farið síðustu ár áður en beðið er um breytingar á lagaumhverfi. Landsnet hefur úr miklum fjármunum að spila eins og allt það kynningarefni sem framleitt er fyrir Landsnet ber með sér. En þegar ekki er búið að lagfæra undirliggjandi vandamál hjálpar dýrt kynningarefni ekki. Það er alltaf hætta á því að án heimanáms verði einkunnir í prófum ekki sérlega háar og Landsnet hefur aftur og aftur fengið falleinkunn. Lausnin er að læra heima, ekki skipta um kennara eða prófdómara. Höfundur er verkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Stefán Georgsson Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Getur fólk með gigt látið drauma sína rætast? Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Við íslenska þjóðin eigum Landsnet, fyrirtæki sem hefur einkaleyfi á flutningi raforku á Íslandi. Fyrirtækið ber þannig mikla ábyrgð, bæði á því að tryggja orkuöryggi og á því að velja bestu lausnir þegar verið er að þróa flutningskerfi raforku. Félagið er stórt og öflugt, tekjur þess voru rúmir 22 milljarðar í fyrra og rekstrarkostnaðar 5,5 milljarðar. Landsnet hélt árlegan vorfund sinn í Hörpu nú í lok mars. Þar var mikið grátið yfir því hve illa gengi að klára framkvæmdir í flutningskerfinu. Bent var á alla aðra en Landsnet, en ekkert horft innávið - hvað getur Landsnet hugsanlega gert betur? Suðurnesjalína 2 Ég bý á Völlunum í Hafnarfirði og kynntist Landsneti fyrst árin 2014 þegar til stóð að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu hérna í hverfinu. Íbúar mótmæltu harðlega og í fyrsta skipti að ég held tókst að fá Landsnet til að ræða aðra möguleika. Úr varð að Landsnet féll frá þessum fyrirætlunum, en lagði þess í stað til jarðstreng næst íbúðabyggð. Landsnet vildi sömuleiðis taka land á Reykjanesi eignarnámi til að leggja Suðurnesjalínu 2 sem loftlínu. Þetta dæmi Hæstiréttur ólöglegt þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi meðfram Reykjanesbraut sem valkost. Framkvæmdin er ennþá stopp - Skipulagsstofnun og sveitarfélagið Vogar vilja jarðstreng en Landsnet ekki. Á meðan bíða íbúar á Suðurnesjum. Hamraneslína Í Hafnarfirði er Hamraneslína, stór loftlína sem íbúar og bæjaryfirvöld í Hafnarfirði hafa lengi viljað losna við. Línan liggur að stóru tengivirki í Hamranesi. Áhugahópurinn Jarðstrengir lagði til árið 2014 að setja línuna í jörð í Hafnarfirði, en Landsnet neitaði að ræða þann möguleika. Þess í stað vildi Landsnet byggja nýja loftlínu (Suðvesturlínu / Lyklafellslínu) sem upphaflega tengdist álvershugmyndum í Helguvík og taka þá Hamraneslínu niður í framhaldinu. Þessi framkvæmd (Lyklafellslína) var úrskurðuð ólögleg þar sem Landsnet hafði ekki skoðað jarðstrengi í öxl Bláfjallavegar sem valkost við nýja loftlínu gegnum vatnsverndarsvæði. Landsnet fór því af stað aftur með nýtt matsverkefni, en millitíðinni fór að gjósa á Reykjanesi. Vísindamenn réðu sterklega gegn því að leggja Lyklafellslínu á mögulegu eldgosasvæði. Niðurstaðan varð að hætta við línuna, en leggja Hamraneslínu sem jarðstreng á stuttum kafla - eins og lagt var til 2014. Hefði sá valkostur verið skoðaður af alvöru þá væri sennilega framkvæmdum löngu lokið. Norðurland Í Morgunblaðinu 16. maí 2014 er rætt við Guðmund Inga Ásmundsson sem þá var aðstoðarforstjóri Landsnets um nýja háspennulínu frá Kröflu inná Akureyri. Þar segir: “Ný háspennulína í lofti, sunnan við Akureyrarflugvöll, raskar ekki flugöryggi að mati Landsnets.” Isavia, bæjaryfirvöld og aðrir voru ekki sammála þessari túlkun Landsnets. Að lokum gaf Landsnet eftir, lagður var jarðstrengur næst Akureyrarflugvelli og línan var spennusett nú síðasta haust. Þessi afstaða Landsnet gegn jarðstrengjum tafði verkefnið verulega. Kvikmyndin Línudans sem sýnd var á RUV fyrir nokkrum árum lýsir barátta bænda og landeigenda á Norðurlandi gegn Blöndulínu 3. Þar koma fram merkilegar upplýsingar um þær sérstöku aðferðir sem Landsnet (sem við eigum öll) notaði við að reyna að fá landeigendur til að samþykkja framkvæmdina. Þessar aðferðir voru ekki til fyrirmyndar að mínu mati. Þá hefur verið bent á fara megi mildari leiðir á Norðurlandi, til dæmis að leggja minni (132 kV) línu um Tröllaskaga í stað 220 kV línu. Fleiri valkostir? Landsnet hefur lengi bent á kostnað við jarðstrengi sem ástæðu fyrir því að þeir komi ekki til greina. Þetta hefur þó ekki alltaf staðist skoðun og til dæmis týndist skýrsla sem kostnaðarmat var byggt á þegar beðið var um frekari rökstuðning. Skýrslan hefur aldrei fundist. Jarðstrengir eru ekki lausn alls staðar, en það verður að gera þá kröfu til einokunarfyrirtækis í eigu þjóðarinnar að þeir séu skoðaðir sem raunverulegur valkostur. Það hefur aftur og aftur “gleymst” hjá Landsneti. Þá má í sumum tilvikum sennilega komast af með minni línur en lagt er upp með. Þannig var til dæmis gert ráð fyrir stórum og öflugum 400 kV línum í upprunalegum hugmyndum á Suðvesturhorninu, en þær hugmyndir hafa verið lagðar til hliðar. Mér finnst það sjálfsögð krafa að Landsnet byrji á því að líta innávið og lagfæri það sem miður hefur farið síðustu ár áður en beðið er um breytingar á lagaumhverfi. Landsnet hefur úr miklum fjármunum að spila eins og allt það kynningarefni sem framleitt er fyrir Landsnet ber með sér. En þegar ekki er búið að lagfæra undirliggjandi vandamál hjálpar dýrt kynningarefni ekki. Það er alltaf hætta á því að án heimanáms verði einkunnir í prófum ekki sérlega háar og Landsnet hefur aftur og aftur fengið falleinkunn. Lausnin er að læra heima, ekki skipta um kennara eða prófdómara. Höfundur er verkfræðingur.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun