Bjöguð heimsmynd Pútíns Finnur Th. Eiríksson skrifar 24. febrúar 2023 07:00 Í dag er ár liðið frá innrás Vladimírs Pútíns í Úkraínu. Tæplega nítján þúsund almennra borgara hafa fallið.Yfir átta milljón flóttamanna eru á vergangi í Evrópu og heimili margra þeirra eru rústir einar.Breið samstaða Vesturlanda með Úkraínu er aðdáunarverð. Það er brýn nauðsyn að svara neyðarkalli úkraínsku þjóðarinnar. Engu að síður hefur ekki tekist að sannfæra alla um nauðsyn þess. Það vekur furðu mína að sjá Vesturlandabúa sem taka upp hanskann fyrir Pútín. Umræddir aðilar virðast hafa heldur lítið álit á eigin heimshluta og kvarta gjarnan undan vestrænni siðferðishnignun og skorti á tjáningarfrelsi. Vissulega eru Vesturlönd langt frá því að vera fullkomin. En hallist maður á sveif með Pútín hefur maður farið úr öskunni í eldinn. Það verður seint sagt að Pútín sé siðvandur málsvari tjáningarfrelsisins. Hann hefur stungið blaðamönnum í fangelsi, staðið fyrir ofsóknum gegn minnihlutahópum, látið eitra fyrir pólitískum andstæðingum sínum og bannað stjórnmálasamtök þeirra. Andvestrænar hugmyndir Völd Pútíns eru afar mikil og auðvitað mun hann ekki afsala sér þeim sjálfviljugur. Af þeim sökum lítur hann á lýðræðishefð Vesturlanda sem mikla ógn. Hann á einnig fjölda samlanda sem hafa horn í síðu Vesturlanda. Í Rússlandi hefur myndast frjór jarðvegur fyrir hugmyndir sem hafa skýr tengsl við rússneska yfirburðahyggju. Þar má til dæmis nefna undarlega kenningu þess efnis að rússneska sé í raun upprunalegt tungumál mannkyns. Önnur kenning af sama meiði er jafnvel enn undarlegri. Helsti talsmaður hennar er stærðfræðingurinn Anatoly Fomenko. Inntak kenningarinnar er að vestrænir sagnfræðingar hafi í meginatriðum skáldað mannkynssöguna. Fomenko heldur því fram að saga mannkyns hafi að mestu leyti átt sér stað í Rússlandi og grannríkjum þess. Auk þess fullyrðir hann að mannkynssagan nái einungis eitt þúsund ár aftur í tímann, heppilega um það leyti sem Rússar birtast fyrst í sagnfræðiheimildum. Ég endurtek: Samkvæmt kenningu Fomenkos átti öll mannkynssagan sér stað á einungis þúsund árum! Það þarf vart að taka fram að kenning Fomenkos byggir á falsvísindalegum rökum. Niðurstaðan er fyrir fram gefin og Fomenko notar rangtúlkuð, fölsuð og afbökuð sönnunargögn henni til stuðnings. Það er vissulega ómögulegt að fullyrða nokkuð um fjölda þeirra sem trúa þessari kenningu en eitt er víst, bækur Fomenkos hafa selst í milljónum eintaka. Að lokum má nefna eina kenningu til viðbótar sem endurspeglar rússneska yfirburðahyggju. Pútín og flokksbræður hans eru þeirrar skoðunar að Rússar séu „þríein þjóð“. Nánar tiltekið, að Úkraínumenn og Belarúsar séu ekki raunverulegar þjóðir, heldur nokkurs konar viðhengi við rússnesku þjóðina. Hugmyndin felur í sér skýra höfnun á sjálfsákvörðunarrétti Úkraínumanna og Belarúsa. Það er því lítil furða að Úkraínumenn hafi snúið baki við Pútín og stuðningsmönnum hans. Afnasistavæðing Pútín hefur ítrekað haft orð á því að markmið hans sé að „afnasistavæða“ Úkraínu. Þessi orðræða hefur raunar verið helsta átylla hans fyrir innrásarstríðinu. Þótt uppgangur nýnasisma í Evrópu sé vissulega áhyggjuefni kemur gagnrýni Pútíns úr hörðustu átt. Líkt og áður kom fram aðhyllist hann rússneska yfirburðahyggju. Hann hefur auk þess náin tengsl við hina alræmdu Wagner-herdeild (nefnd í höfuðið á eftirlætistónskáldi Hitlers) og hefur miklar mætur á þekktum öfgasinnuðum Gyðingahatara. Auðvitað er nýnasismi vandamál sem þarf að takast á við en væri þá ekki tilvalið að afnasistavæða Rússland áður en lengra er haldið? Lokaorð Nú gæti einhver sagt að það sé engin nýlunda að einræðisherra viðri ógeðfelldar skoðanir og taki siðlausar ákvarðanir. En Pútín hefur gengið lengra en nokkur einræðisherra í langan tíma. Hann hefur í raun gert Rússland útlægt í samfélagi þjóða. Tvö atriði ráða þar mestu. Í fyrsta lagi hefur Pútín innlimað yfirráðasvæði fullvalda ríkis. Í öðru lagi hefur hann hótað að beita kjarnavopnum. Ef alþjóðasamfélagið kæmi Pútín upp með þessa hegðun gæfi það stórhættulegt fordæmi. Það myndi greiða leiðina fyrir Kína, Íran og önnur alræðisríki að gera innrás í eigin grannríki. Með öryggi heimsbyggðarinnar að leiðarljósi er því algjört forgangsatriði að setja Pútín stólinn fyrir dyrnar. Höfundur er áhugamaður um alþjóðamál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Finnur Thorlacius Eiríksson Innrás Rússa í Úkraínu Mest lesið Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen Skoðun Skoðun Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Veimiltítustjórn og tugþúsundir dáinna barna Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr skrifar Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Í dag er ár liðið frá innrás Vladimírs Pútíns í Úkraínu. Tæplega nítján þúsund almennra borgara hafa fallið.Yfir átta milljón flóttamanna eru á vergangi í Evrópu og heimili margra þeirra eru rústir einar.Breið samstaða Vesturlanda með Úkraínu er aðdáunarverð. Það er brýn nauðsyn að svara neyðarkalli úkraínsku þjóðarinnar. Engu að síður hefur ekki tekist að sannfæra alla um nauðsyn þess. Það vekur furðu mína að sjá Vesturlandabúa sem taka upp hanskann fyrir Pútín. Umræddir aðilar virðast hafa heldur lítið álit á eigin heimshluta og kvarta gjarnan undan vestrænni siðferðishnignun og skorti á tjáningarfrelsi. Vissulega eru Vesturlönd langt frá því að vera fullkomin. En hallist maður á sveif með Pútín hefur maður farið úr öskunni í eldinn. Það verður seint sagt að Pútín sé siðvandur málsvari tjáningarfrelsisins. Hann hefur stungið blaðamönnum í fangelsi, staðið fyrir ofsóknum gegn minnihlutahópum, látið eitra fyrir pólitískum andstæðingum sínum og bannað stjórnmálasamtök þeirra. Andvestrænar hugmyndir Völd Pútíns eru afar mikil og auðvitað mun hann ekki afsala sér þeim sjálfviljugur. Af þeim sökum lítur hann á lýðræðishefð Vesturlanda sem mikla ógn. Hann á einnig fjölda samlanda sem hafa horn í síðu Vesturlanda. Í Rússlandi hefur myndast frjór jarðvegur fyrir hugmyndir sem hafa skýr tengsl við rússneska yfirburðahyggju. Þar má til dæmis nefna undarlega kenningu þess efnis að rússneska sé í raun upprunalegt tungumál mannkyns. Önnur kenning af sama meiði er jafnvel enn undarlegri. Helsti talsmaður hennar er stærðfræðingurinn Anatoly Fomenko. Inntak kenningarinnar er að vestrænir sagnfræðingar hafi í meginatriðum skáldað mannkynssöguna. Fomenko heldur því fram að saga mannkyns hafi að mestu leyti átt sér stað í Rússlandi og grannríkjum þess. Auk þess fullyrðir hann að mannkynssagan nái einungis eitt þúsund ár aftur í tímann, heppilega um það leyti sem Rússar birtast fyrst í sagnfræðiheimildum. Ég endurtek: Samkvæmt kenningu Fomenkos átti öll mannkynssagan sér stað á einungis þúsund árum! Það þarf vart að taka fram að kenning Fomenkos byggir á falsvísindalegum rökum. Niðurstaðan er fyrir fram gefin og Fomenko notar rangtúlkuð, fölsuð og afbökuð sönnunargögn henni til stuðnings. Það er vissulega ómögulegt að fullyrða nokkuð um fjölda þeirra sem trúa þessari kenningu en eitt er víst, bækur Fomenkos hafa selst í milljónum eintaka. Að lokum má nefna eina kenningu til viðbótar sem endurspeglar rússneska yfirburðahyggju. Pútín og flokksbræður hans eru þeirrar skoðunar að Rússar séu „þríein þjóð“. Nánar tiltekið, að Úkraínumenn og Belarúsar séu ekki raunverulegar þjóðir, heldur nokkurs konar viðhengi við rússnesku þjóðina. Hugmyndin felur í sér skýra höfnun á sjálfsákvörðunarrétti Úkraínumanna og Belarúsa. Það er því lítil furða að Úkraínumenn hafi snúið baki við Pútín og stuðningsmönnum hans. Afnasistavæðing Pútín hefur ítrekað haft orð á því að markmið hans sé að „afnasistavæða“ Úkraínu. Þessi orðræða hefur raunar verið helsta átylla hans fyrir innrásarstríðinu. Þótt uppgangur nýnasisma í Evrópu sé vissulega áhyggjuefni kemur gagnrýni Pútíns úr hörðustu átt. Líkt og áður kom fram aðhyllist hann rússneska yfirburðahyggju. Hann hefur auk þess náin tengsl við hina alræmdu Wagner-herdeild (nefnd í höfuðið á eftirlætistónskáldi Hitlers) og hefur miklar mætur á þekktum öfgasinnuðum Gyðingahatara. Auðvitað er nýnasismi vandamál sem þarf að takast á við en væri þá ekki tilvalið að afnasistavæða Rússland áður en lengra er haldið? Lokaorð Nú gæti einhver sagt að það sé engin nýlunda að einræðisherra viðri ógeðfelldar skoðanir og taki siðlausar ákvarðanir. En Pútín hefur gengið lengra en nokkur einræðisherra í langan tíma. Hann hefur í raun gert Rússland útlægt í samfélagi þjóða. Tvö atriði ráða þar mestu. Í fyrsta lagi hefur Pútín innlimað yfirráðasvæði fullvalda ríkis. Í öðru lagi hefur hann hótað að beita kjarnavopnum. Ef alþjóðasamfélagið kæmi Pútín upp með þessa hegðun gæfi það stórhættulegt fordæmi. Það myndi greiða leiðina fyrir Kína, Íran og önnur alræðisríki að gera innrás í eigin grannríki. Með öryggi heimsbyggðarinnar að leiðarljósi er því algjört forgangsatriði að setja Pútín stólinn fyrir dyrnar. Höfundur er áhugamaður um alþjóðamál.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar
Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun