Jákvæðir angar rafbíla Sævar Helgi Bragason skrifar 2. nóvember 2022 16:00 „Hvaða hávaði er þetta?“ hugsaði ég með mér þar sem ég sat og sötraði morgunkaffið. Glugginn var opinn og smám saman rann það upp fyrir mér. Þetta var díseltrukkur í lausagangi. Mengunarskýið barst inn á heimilið. Hávaðinn líka. Ég lokaði glugganum, leit út og sá að framrúða bílsins var hrímuð eftir hrollkalda októbernóttina. Sennilega nennti nágranninn ekki að skafa framrúðuna. Skil það vel. Líklega vildi hann setjast inn í hlýjan og notalegan trukkinn sinn. Það er líka ósköp skiljanlegt. Þótt ólöglegt sé að skilja bíl eftir í lausagangi þá lítum við framhjá því fyrir smávegis notalegheit. Nokkrum morgnum seinna neyddist ég til að nota bílinn minn. Hann er rafbíll. Í stað þess að arka út í kaldan morguninn sat ég í mestu makindum innandyra, tók upp snjallsímann og ræsti bílinn með appi. Vertu tuttugu gráðu heitur þegar ég kem út, takk. Sennilega urðu engin vör við neitt á meðan hrímið bráðnaði af rúðunum. Rafbíllinn gaf nefnilega hvorki frá sér heilsuspillandi loftmengun né hávaðamengun sem raskaði svefni nágrannanna. Loftið var pínulítið heilnæmara og drunurnar i bílasinfóníu hverfisins ögn lágværari. Þetta er agnarsmár en jákvæður angi á örlítið vistvænna samfélagi. Hljóðlátari samgöngutæki sem ganga ekki fyrir jarðefnaeldsneyti heldur hreinni, innlendri orku. Orku sem ég veit alltaf hvað kostar og er óháð sveiflum á alþjóðamarkaði eða duttlungum einræðisherra. En hvað um rafhlöðurnar? Í hvert sinn er ég held fyrirlestur eða tala um loftslagsmál og kem inn á rafbílavæðinguna er spurt, hvað með rafhlöðurnar? Eru þær ekki svo óumhverfisvænar? Um rafbíla grassera margar mýtur á samfélagsmiðlum, flestar kolrangar. Er nema von. Það mætti halda að einhver hafi hagsmuni af því að afvegaleiða og seinka aðgerðum. Árið 2021 sótti mannkynið 4,2 milljarða tonna af olíu og 8,2 milljarða tonna af kolum í iður jarðar. Með öðrum orðum sóttum við 40 þúsund sinnum meiri olíu og 74 þúsund sinnum meira af kolum en liþíumi, aðalhráefninu í rafhlöður fyrir tölvur, síma og bíla nútímans. Allt jarðefnaeldsneytið var brennt. Við brunann bættust 39 milljarðar tonna af gróðurhúsalofttegundinni koldíoxíði við andrúmsloftið. Liþíumið er og verður notað aftur og aftur. Rafbílavæðingin hefur marga kosti. Fyrir utan minni hávaða- og loftmengun eru rafbílar miklu orkunýtnari. Bensínbíll sóar um 80% af orkunni í eldsneytinu sem þú setur á hann. Ef þú tekur bensín fyrir 10 þúsund krónur fara einungis um 2000 kr í að knýja bílinn áfram. Restinni, 8000 krónum, er sóað í hita. Rafbíll nýtir hins vegar 85-90% orkunnar sem þú setur á bílinn. Þetta veldur því að rafbílar eru líka hreinni en bensínbílar þótt raforkan væri framleidd með kolum. Þökk sé endurnýjanlegum orkugjöfum á Íslandi er rafbíll margfalt vistvænni en bensín- eða díselbíll. Frá vöggu til grafar. Rafbílar og framleiðsla þeirra verður sem betur fer sífellt grænni með aukinni notkun á endurnýjanlegum orkugjöfum á heimsvísu og tækniframförum. Í dag krefst framleiðsla á rafhlöðu orku sem jafngildir um það bil 336 lítrum af bensíni. Endist rafbíll í áratug er sá orkukostnaður hverfandi lítil miðað við sparnaðinn sem hlýst af því að þurfa aldrei að knýja bílinn með bensíni. Til samanburðar notar fjölskylda á að giska 1000 til 1500 lítra af bensíni fyrir meðalakstur á ári. Ímyndaðu þér ef það eru tveir bílar eða fleiri á heimilinu. Rafhlöðurnar eiga sér framhaldslíf. Þær innihalda verðmæt frumefnum sem eyðast aldrei. Í dag eru gamlar rafbílarafhlöður nýttar á ýmsan hátt, til dæmis sem varaaflgjafar á íþróttaleikvöngum. Ég veit ekki til þess að hægt sé að brenna eða nýta bensín tvisvar. Og úrgangurinn er bara til vandræða. Helsti gallinn við rafbíla er að þeir eru bílar. Allir bílar taka pláss. Allir bílar spæna upp göturnar, sér í lagi á negldum dekkjum. Allir bílar eru auðlindafrekir. Allir bílar eru dýrir, bæði í heimilisbókhaldinu og fyrir samfélagið. Allir bílar eru óumhverfisvænir, eldsneytisbílar meira en rafbílar. Við ættum því að kappkosta við að fækka eknum kílómetrum eins og við getum. Þótt rafbílar séu ekki fullkomnir og verði aldrei, þá eru þeir samt svo miklu skárri en eldsneytisbílarnir sem þeir leysa af hólmi. Höfundur er jarðarbúi sem fæst við meðal annars við umhverfismál Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Sævar Helgi Bragason Vistvænir bílar Mest lesið Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Sjá meira
„Hvaða hávaði er þetta?“ hugsaði ég með mér þar sem ég sat og sötraði morgunkaffið. Glugginn var opinn og smám saman rann það upp fyrir mér. Þetta var díseltrukkur í lausagangi. Mengunarskýið barst inn á heimilið. Hávaðinn líka. Ég lokaði glugganum, leit út og sá að framrúða bílsins var hrímuð eftir hrollkalda októbernóttina. Sennilega nennti nágranninn ekki að skafa framrúðuna. Skil það vel. Líklega vildi hann setjast inn í hlýjan og notalegan trukkinn sinn. Það er líka ósköp skiljanlegt. Þótt ólöglegt sé að skilja bíl eftir í lausagangi þá lítum við framhjá því fyrir smávegis notalegheit. Nokkrum morgnum seinna neyddist ég til að nota bílinn minn. Hann er rafbíll. Í stað þess að arka út í kaldan morguninn sat ég í mestu makindum innandyra, tók upp snjallsímann og ræsti bílinn með appi. Vertu tuttugu gráðu heitur þegar ég kem út, takk. Sennilega urðu engin vör við neitt á meðan hrímið bráðnaði af rúðunum. Rafbíllinn gaf nefnilega hvorki frá sér heilsuspillandi loftmengun né hávaðamengun sem raskaði svefni nágrannanna. Loftið var pínulítið heilnæmara og drunurnar i bílasinfóníu hverfisins ögn lágværari. Þetta er agnarsmár en jákvæður angi á örlítið vistvænna samfélagi. Hljóðlátari samgöngutæki sem ganga ekki fyrir jarðefnaeldsneyti heldur hreinni, innlendri orku. Orku sem ég veit alltaf hvað kostar og er óháð sveiflum á alþjóðamarkaði eða duttlungum einræðisherra. En hvað um rafhlöðurnar? Í hvert sinn er ég held fyrirlestur eða tala um loftslagsmál og kem inn á rafbílavæðinguna er spurt, hvað með rafhlöðurnar? Eru þær ekki svo óumhverfisvænar? Um rafbíla grassera margar mýtur á samfélagsmiðlum, flestar kolrangar. Er nema von. Það mætti halda að einhver hafi hagsmuni af því að afvegaleiða og seinka aðgerðum. Árið 2021 sótti mannkynið 4,2 milljarða tonna af olíu og 8,2 milljarða tonna af kolum í iður jarðar. Með öðrum orðum sóttum við 40 þúsund sinnum meiri olíu og 74 þúsund sinnum meira af kolum en liþíumi, aðalhráefninu í rafhlöður fyrir tölvur, síma og bíla nútímans. Allt jarðefnaeldsneytið var brennt. Við brunann bættust 39 milljarðar tonna af gróðurhúsalofttegundinni koldíoxíði við andrúmsloftið. Liþíumið er og verður notað aftur og aftur. Rafbílavæðingin hefur marga kosti. Fyrir utan minni hávaða- og loftmengun eru rafbílar miklu orkunýtnari. Bensínbíll sóar um 80% af orkunni í eldsneytinu sem þú setur á hann. Ef þú tekur bensín fyrir 10 þúsund krónur fara einungis um 2000 kr í að knýja bílinn áfram. Restinni, 8000 krónum, er sóað í hita. Rafbíll nýtir hins vegar 85-90% orkunnar sem þú setur á bílinn. Þetta veldur því að rafbílar eru líka hreinni en bensínbílar þótt raforkan væri framleidd með kolum. Þökk sé endurnýjanlegum orkugjöfum á Íslandi er rafbíll margfalt vistvænni en bensín- eða díselbíll. Frá vöggu til grafar. Rafbílar og framleiðsla þeirra verður sem betur fer sífellt grænni með aukinni notkun á endurnýjanlegum orkugjöfum á heimsvísu og tækniframförum. Í dag krefst framleiðsla á rafhlöðu orku sem jafngildir um það bil 336 lítrum af bensíni. Endist rafbíll í áratug er sá orkukostnaður hverfandi lítil miðað við sparnaðinn sem hlýst af því að þurfa aldrei að knýja bílinn með bensíni. Til samanburðar notar fjölskylda á að giska 1000 til 1500 lítra af bensíni fyrir meðalakstur á ári. Ímyndaðu þér ef það eru tveir bílar eða fleiri á heimilinu. Rafhlöðurnar eiga sér framhaldslíf. Þær innihalda verðmæt frumefnum sem eyðast aldrei. Í dag eru gamlar rafbílarafhlöður nýttar á ýmsan hátt, til dæmis sem varaaflgjafar á íþróttaleikvöngum. Ég veit ekki til þess að hægt sé að brenna eða nýta bensín tvisvar. Og úrgangurinn er bara til vandræða. Helsti gallinn við rafbíla er að þeir eru bílar. Allir bílar taka pláss. Allir bílar spæna upp göturnar, sér í lagi á negldum dekkjum. Allir bílar eru auðlindafrekir. Allir bílar eru dýrir, bæði í heimilisbókhaldinu og fyrir samfélagið. Allir bílar eru óumhverfisvænir, eldsneytisbílar meira en rafbílar. Við ættum því að kappkosta við að fækka eknum kílómetrum eins og við getum. Þótt rafbílar séu ekki fullkomnir og verði aldrei, þá eru þeir samt svo miklu skárri en eldsneytisbílarnir sem þeir leysa af hólmi. Höfundur er jarðarbúi sem fæst við meðal annars við umhverfismál
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun