Þú ert númer eitt í röðinni Sigurþóra Bergsdóttir skrifar 1. júní 2022 14:00 Þegar rætt er um geðheilbrigðisþjónustu koma biðlistar fyrst upp í hugann. Samkvæmt nýrri skýrslu Ríkisendurskoðunar er meðalbiðtími í heilsugæslu eftir sálfræðiþjónustu 16,4 vikur fyrir börn og 23,4 vikur hjá fullorðnum. Biðtími er frá einu ári til þriggja í öll teymi LSH sem sérhæfa sig í geðröskunum. Ég hvet áhugasama um þessi mál að lesa skýrsluna sem í raun segir að biðlistar og skortur á samhæfingu og samfellu í þjónustu sé meginvandi þessa kerfis. Margir hafa bent á að við þurfum nýja hugsun og aðferðir þegar kemur að geðheilbrigðisþjónustu, sérstaklega við börn og ungmenni þar sem áhersla á snemmtæka íhlutun ætti að vera forgangsmál. En er hægt að reka geðheilbrigðisþjónustu án biðlista? Bergið headspace veitir ungu fólki 12-25 ára ókeypis ráðgjöf og stuðning án skilyrða. Ráðgjöf Bergsins er veitt af fagaðilum með mikla þekkingu og reynslu úr klínísku starfi. Við hittum um og yfir 50 ungmenni í hverri viku og fer þeim hratt fjölgandi. Samtals hafa um 1.050 ungmenni sótt um þjónustu hjá okkur, þar af 230 á þessu ári. Hjá Berginu er meðalbiðtími eftir fyrsta viðtali frá umsókn um 8 dagar og enginn biðlisti. Ef erindið er brýnt fæst nær alltaf viðtal fyrr. Hvernig má það vera gæti einhver spurt? Þarf ekki að takmarka og búa til reglur og kassa til að veita svona þjónustu? Stutta svarið er nei. Við leggjum upp úr því að geta tekið á móti öllum. Fagfólk Bergsins headspace hlustar fyrst, metur svo og getur veitt bæði beina þjónustu en einnig aðstoðað ef viðkomandi þarf sérhæfðari þjónustu annars staðar í kerfunum. Það er samt sjaldnar en hitt. Í yfir 80% tilfella er nóg fyrir ungmenni að hitta okkar fagfólk, fá hlustun og hlýju, ráðgjöf og bjargráð og finna hvernig það sjálft getur unnið að því að líða betur. Í flestum tilfellum nægja 3-5 viðtöl. Þetta unga fólk er oft á biðlistum annars staðar og fer af þeim. Eða er á leiðinni að lenda á öðrum biðlistum, jafnvel inn á spítölum sem hvorki þau né kerfið vilja. Ungmennin koma oftast af eigin frumkvæði en eru líka send til okkar alls staðar að úr kerfunum okkar. Frá heilsugæslu, félagsþjónustu og barnavernd, Landsspítala og fleira. Bergið er að sýna sig sem mjög mikilvægur hlekkur í allri þjónustukeðjunni. Gögn um árangur Bergsins sýna að ungmennum líður marktækt betur við það að koma í viðtöl til ráðgjafa. Við erum að sinna mikilvægu starfi í snemmtækri íhlutun án tafa, sem skv. rannsóknum ætti að spara gríðarlega fjármuni seinna meir. Sambærilegar þjónustur fá umtalsverðan stuðning frá hinu opinbera í mörgum löndum sem við berum okkur saman við. Eins og Headspace í Ástralíu og í Danmörku, Jigsaw á Írlandi og Foundry í Kanada. Þessi úrræði eru á undan okkur í árum en eru að sýna sig sem gríðarlega mikilvæg í að efla geðheilsu ungs fólks á sínum svæðum. Við erum að sýna fram á árangur, við erum til staðar fyrir ungt fólk á Íslandi og við viljum halda því áfram. Eins og staðan er núna höfum við enga tryggingu fyrir stuðningi frá hinu opinbera og höfum rekið okkur á fjármagni sem inn kemur frá ári til árs, mest frá einstaklingum en einnig frá opinberum aðilum. Til þess að Bergið geti dafnað og aukið enn á þjónustu þurfum við skuldbindingu frá ríkisstjórn um meiri stuðning og til lengri tíma í senn. Að öðrum kosti er hætta á að okkar góða starf geti ekki haldið áfram. Með samstarfi við hið opinbera getum við stækkað og eflst og tryggt ráðgjöf og stuðning til ungmenna um allt land. Þannig getur Bergið orðið enn sterkari hlekkur í því að stuðla að betri geðheilsu og líðan ungs fólks á Íslandi, okkur öllum til heilla. Höfundur er framkvæmdastjóri Bergsins Headspace. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Sigurþóra Bergsdóttir Mest lesið Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Skoðun Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Sjá meira
Þegar rætt er um geðheilbrigðisþjónustu koma biðlistar fyrst upp í hugann. Samkvæmt nýrri skýrslu Ríkisendurskoðunar er meðalbiðtími í heilsugæslu eftir sálfræðiþjónustu 16,4 vikur fyrir börn og 23,4 vikur hjá fullorðnum. Biðtími er frá einu ári til þriggja í öll teymi LSH sem sérhæfa sig í geðröskunum. Ég hvet áhugasama um þessi mál að lesa skýrsluna sem í raun segir að biðlistar og skortur á samhæfingu og samfellu í þjónustu sé meginvandi þessa kerfis. Margir hafa bent á að við þurfum nýja hugsun og aðferðir þegar kemur að geðheilbrigðisþjónustu, sérstaklega við börn og ungmenni þar sem áhersla á snemmtæka íhlutun ætti að vera forgangsmál. En er hægt að reka geðheilbrigðisþjónustu án biðlista? Bergið headspace veitir ungu fólki 12-25 ára ókeypis ráðgjöf og stuðning án skilyrða. Ráðgjöf Bergsins er veitt af fagaðilum með mikla þekkingu og reynslu úr klínísku starfi. Við hittum um og yfir 50 ungmenni í hverri viku og fer þeim hratt fjölgandi. Samtals hafa um 1.050 ungmenni sótt um þjónustu hjá okkur, þar af 230 á þessu ári. Hjá Berginu er meðalbiðtími eftir fyrsta viðtali frá umsókn um 8 dagar og enginn biðlisti. Ef erindið er brýnt fæst nær alltaf viðtal fyrr. Hvernig má það vera gæti einhver spurt? Þarf ekki að takmarka og búa til reglur og kassa til að veita svona þjónustu? Stutta svarið er nei. Við leggjum upp úr því að geta tekið á móti öllum. Fagfólk Bergsins headspace hlustar fyrst, metur svo og getur veitt bæði beina þjónustu en einnig aðstoðað ef viðkomandi þarf sérhæfðari þjónustu annars staðar í kerfunum. Það er samt sjaldnar en hitt. Í yfir 80% tilfella er nóg fyrir ungmenni að hitta okkar fagfólk, fá hlustun og hlýju, ráðgjöf og bjargráð og finna hvernig það sjálft getur unnið að því að líða betur. Í flestum tilfellum nægja 3-5 viðtöl. Þetta unga fólk er oft á biðlistum annars staðar og fer af þeim. Eða er á leiðinni að lenda á öðrum biðlistum, jafnvel inn á spítölum sem hvorki þau né kerfið vilja. Ungmennin koma oftast af eigin frumkvæði en eru líka send til okkar alls staðar að úr kerfunum okkar. Frá heilsugæslu, félagsþjónustu og barnavernd, Landsspítala og fleira. Bergið er að sýna sig sem mjög mikilvægur hlekkur í allri þjónustukeðjunni. Gögn um árangur Bergsins sýna að ungmennum líður marktækt betur við það að koma í viðtöl til ráðgjafa. Við erum að sinna mikilvægu starfi í snemmtækri íhlutun án tafa, sem skv. rannsóknum ætti að spara gríðarlega fjármuni seinna meir. Sambærilegar þjónustur fá umtalsverðan stuðning frá hinu opinbera í mörgum löndum sem við berum okkur saman við. Eins og Headspace í Ástralíu og í Danmörku, Jigsaw á Írlandi og Foundry í Kanada. Þessi úrræði eru á undan okkur í árum en eru að sýna sig sem gríðarlega mikilvæg í að efla geðheilsu ungs fólks á sínum svæðum. Við erum að sýna fram á árangur, við erum til staðar fyrir ungt fólk á Íslandi og við viljum halda því áfram. Eins og staðan er núna höfum við enga tryggingu fyrir stuðningi frá hinu opinbera og höfum rekið okkur á fjármagni sem inn kemur frá ári til árs, mest frá einstaklingum en einnig frá opinberum aðilum. Til þess að Bergið geti dafnað og aukið enn á þjónustu þurfum við skuldbindingu frá ríkisstjórn um meiri stuðning og til lengri tíma í senn. Að öðrum kosti er hætta á að okkar góða starf geti ekki haldið áfram. Með samstarfi við hið opinbera getum við stækkað og eflst og tryggt ráðgjöf og stuðning til ungmenna um allt land. Þannig getur Bergið orðið enn sterkari hlekkur í því að stuðla að betri geðheilsu og líðan ungs fólks á Íslandi, okkur öllum til heilla. Höfundur er framkvæmdastjóri Bergsins Headspace.
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun