Fækkum slysum á rafmagnshlaupahjólum Ágúst Mogensen skrifar 30. maí 2022 10:00 Slysum á rafmagnshlaupahjólum fjölgaði mikið í fyrra en samkvæmt nýlegri skýrslu Samgöngustofu um umferðarslys á Íslandi slasaðist 131 einstaklingur á rafmagnshlaupahjóli árið 2021 samanborið við 35 árið áður. Hafa ber í huga að skráningin byggir á lögregluskýrslum og því má gera ráð fyrir að fleiri hafi slasast og leitað sér aðhlynningar án aðkomu lögreglu. Samkvæmt rannsókn á rafskútuslysum á höfuðborgarsvæðinu, sem fram fór á bráðamóttöku Landspítala á þriggja mánaða tímabili árið 2020 og greint er frá í 5. tölublaði Læknablaðsins (2021), kemur fram að 149 einstaklingar leituðu sér aðstoðar vegna slysa á rafmagnshlaupahjólum eða að meðaltali 1,6 á dag. Í 60% tilvika var orsök slyss of mikill hraði, viðkomandi missti jafnvægið eða ójafna í götu. Reyndust 79% barna hafa notað hjálm en einungis 17% fullorðinna. Þá voru 40% 18 ára og eldri undir áhrifum áfengis. Þessar upplýsingar vekja upp spurningar hvernig þróunin verður á þessu ári og hvernig við getum fækkað þessum slysum. Fall er ekki alltaf fararheill Það er eðlilegt að fjöldi slysa aukist samhliða aukinni notkun á rafmagnshlaupahjólum, en það þýðir ekki að það sé ásættanlegt. Fall af rafskútu er algeng orsök slysa, alveg eins og á reiðhjólum og bifhjólum. Þetta snýst að hluta um jafnvægi og hæfni sem þarf að þjálfa upp. Oft þarf að sveigja frá hættu eða hemla snögglega, sérstaklega í þéttri umferð. Athyglin þarf að vera í lagi og hraðinn eftir aðstæðum. Þeir sem eru óvanir þurfa að auka færni sína jafnt og þétt og temja sér varnarakstur. Háir kantar, brúnir og ójafnt yfirborð er varasamt en þarna kemur líka að ábyrgð veghaldara við hönnun og viðhald stíga og gatna. Og hvað sem fólk gerir, ekki vera undir áhrifum áfengis á rafmagnshlaupahjóli. Þá er hvert hjól gert fyrir einn aðila, alls ekki farþega. Meiðsli á höfði, andliti og efri útlimum Undanfarin ár hafa birst nokkrar rannsóknir á meiðslum sem fólk hlýtur á rafmagnshlaupahjólum og ákveðin mynd farin að birtast. Meiðsli á efri útlimum eru algeng, fólk ýmist lendir á hliðinni við fall eða ber hendur fyrir sig. Þá eru höfuð- og andlitsmeiðsli algeng en notkun á hjálmum og hlífðarfatnaði er ábótavant. Hér getum við gert betur, bæði einstaklingar og fyrirtæki, sem hvetja starfsfólk til að nota rafmagnshlaupahjól. Öll fyrirtæki ættu að eiga hjálma fyrir starfsfólkið sem hægt er að sótthreinsa eftir notkun. Það er hluti af góðri öryggismenningu. Deilum stígnum án þess að deila um hann Þó fall af rafmagnshlaupahjóli sé algeng orsök slyss þá hafa orðið alvarleg slys þar sem árekstur verður með öðru ökutæki eða gangandi vegfaranda. Mikilvægt er að fara varlega og hægja á sér við gatnamót stíga og gatna og halda sig hægra megin. Að deila stíg eða götu með öðrum vegfarendum á öruggan hátt felur m.a. í sér að allir fylgja sömu reglum um umferð. Það verður að vera taktur og fyrirsjáanleiki í umferðinni og merkjagjöf í lagi, við megum ekki koma öðrum vegfarendum á óvart með svigakstri, eða stytta okkur leið þannig að hætta skapist. Þá er meiri hætta á árekstrum. Að sama skapi þurfa ökumenn bifreiða að taka tillit til umferðar rafmagnshlaupahjóla. Verði árekstur við bifreið mun ökumaður rafmagnshlaupahjólsins undantekningalítið verða sá sem fellur eða meiðist. Við ráðum ferðinni Það er alltaf freistandi að þrengja lagaramma til þess að breyta hegðun. Það er gott og gilt í mörgum tilvikum en gleymum ekki samtakamætti fólks sem leiðir til bættrar öryggismenningar. Okkar viðhorf og skoðanir hafa áhrif á hegðun annarra. Ef hópurinn ákveður að það sé ekki sniðugt að fara ölvaður á rafmagnshlaupahjól þá þarf ekki afskipti lögreglu. Ef mamma eða pabbi segja að nota eigi hjálm þá er líklegt að það verði gert. Nýjung eins og rafmagnshlaupahjól þurfa aðlögunartíma, menningin kringum þau er ennþá í mótun og við ráðum ferðinni. Rafmagnshlaupahjól eru frábær samgöngutæki, umhverfisvæn, ódýr og taka lítt pláss sé þeim lagt rétt. Sameinumst um ábyrga notkun, ábyrga hegðun og fækkum slysum. Höfundur er sérfræðingur í forvörnum hjá Verði tryggingum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Slysavarnir Rafhlaupahjól Samgönguslys Ágúst Mogensen Umferðaröryggi Mest lesið Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Veimiltítustjórn og tugþúsundir dáinna barna Viðar Hreinsson Skoðun Jafnrétti sem leiðarljós í starfi Háskóla Íslands Silja Bára R. Ómarsdóttir Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Slysum á rafmagnshlaupahjólum fjölgaði mikið í fyrra en samkvæmt nýlegri skýrslu Samgöngustofu um umferðarslys á Íslandi slasaðist 131 einstaklingur á rafmagnshlaupahjóli árið 2021 samanborið við 35 árið áður. Hafa ber í huga að skráningin byggir á lögregluskýrslum og því má gera ráð fyrir að fleiri hafi slasast og leitað sér aðhlynningar án aðkomu lögreglu. Samkvæmt rannsókn á rafskútuslysum á höfuðborgarsvæðinu, sem fram fór á bráðamóttöku Landspítala á þriggja mánaða tímabili árið 2020 og greint er frá í 5. tölublaði Læknablaðsins (2021), kemur fram að 149 einstaklingar leituðu sér aðstoðar vegna slysa á rafmagnshlaupahjólum eða að meðaltali 1,6 á dag. Í 60% tilvika var orsök slyss of mikill hraði, viðkomandi missti jafnvægið eða ójafna í götu. Reyndust 79% barna hafa notað hjálm en einungis 17% fullorðinna. Þá voru 40% 18 ára og eldri undir áhrifum áfengis. Þessar upplýsingar vekja upp spurningar hvernig þróunin verður á þessu ári og hvernig við getum fækkað þessum slysum. Fall er ekki alltaf fararheill Það er eðlilegt að fjöldi slysa aukist samhliða aukinni notkun á rafmagnshlaupahjólum, en það þýðir ekki að það sé ásættanlegt. Fall af rafskútu er algeng orsök slysa, alveg eins og á reiðhjólum og bifhjólum. Þetta snýst að hluta um jafnvægi og hæfni sem þarf að þjálfa upp. Oft þarf að sveigja frá hættu eða hemla snögglega, sérstaklega í þéttri umferð. Athyglin þarf að vera í lagi og hraðinn eftir aðstæðum. Þeir sem eru óvanir þurfa að auka færni sína jafnt og þétt og temja sér varnarakstur. Háir kantar, brúnir og ójafnt yfirborð er varasamt en þarna kemur líka að ábyrgð veghaldara við hönnun og viðhald stíga og gatna. Og hvað sem fólk gerir, ekki vera undir áhrifum áfengis á rafmagnshlaupahjóli. Þá er hvert hjól gert fyrir einn aðila, alls ekki farþega. Meiðsli á höfði, andliti og efri útlimum Undanfarin ár hafa birst nokkrar rannsóknir á meiðslum sem fólk hlýtur á rafmagnshlaupahjólum og ákveðin mynd farin að birtast. Meiðsli á efri útlimum eru algeng, fólk ýmist lendir á hliðinni við fall eða ber hendur fyrir sig. Þá eru höfuð- og andlitsmeiðsli algeng en notkun á hjálmum og hlífðarfatnaði er ábótavant. Hér getum við gert betur, bæði einstaklingar og fyrirtæki, sem hvetja starfsfólk til að nota rafmagnshlaupahjól. Öll fyrirtæki ættu að eiga hjálma fyrir starfsfólkið sem hægt er að sótthreinsa eftir notkun. Það er hluti af góðri öryggismenningu. Deilum stígnum án þess að deila um hann Þó fall af rafmagnshlaupahjóli sé algeng orsök slyss þá hafa orðið alvarleg slys þar sem árekstur verður með öðru ökutæki eða gangandi vegfaranda. Mikilvægt er að fara varlega og hægja á sér við gatnamót stíga og gatna og halda sig hægra megin. Að deila stíg eða götu með öðrum vegfarendum á öruggan hátt felur m.a. í sér að allir fylgja sömu reglum um umferð. Það verður að vera taktur og fyrirsjáanleiki í umferðinni og merkjagjöf í lagi, við megum ekki koma öðrum vegfarendum á óvart með svigakstri, eða stytta okkur leið þannig að hætta skapist. Þá er meiri hætta á árekstrum. Að sama skapi þurfa ökumenn bifreiða að taka tillit til umferðar rafmagnshlaupahjóla. Verði árekstur við bifreið mun ökumaður rafmagnshlaupahjólsins undantekningalítið verða sá sem fellur eða meiðist. Við ráðum ferðinni Það er alltaf freistandi að þrengja lagaramma til þess að breyta hegðun. Það er gott og gilt í mörgum tilvikum en gleymum ekki samtakamætti fólks sem leiðir til bættrar öryggismenningar. Okkar viðhorf og skoðanir hafa áhrif á hegðun annarra. Ef hópurinn ákveður að það sé ekki sniðugt að fara ölvaður á rafmagnshlaupahjól þá þarf ekki afskipti lögreglu. Ef mamma eða pabbi segja að nota eigi hjálm þá er líklegt að það verði gert. Nýjung eins og rafmagnshlaupahjól þurfa aðlögunartíma, menningin kringum þau er ennþá í mótun og við ráðum ferðinni. Rafmagnshlaupahjól eru frábær samgöngutæki, umhverfisvæn, ódýr og taka lítt pláss sé þeim lagt rétt. Sameinumst um ábyrga notkun, ábyrga hegðun og fækkum slysum. Höfundur er sérfræðingur í forvörnum hjá Verði tryggingum.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun