Þau sem urðu verst úti Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar 15. janúar 2022 16:03 Nú standa vonir til þess að heimsfaraldri kórónuveiru fari fljótlega að ljúka. Miðað við orð þeirra sem best til þekkja, gæti verið um nokkrar vikur eða mánuði að ræða, þar til mesta hættan er liðin hjá. Langstærsta efnahagslega höggið Það er viðurkennd staðreynd að stærsta efnahagslega höggið hefur lent á ferðaþjónustufyrirtækjum og tengdum greinum - það langstærsta á þeim fyrirtækjum sem sinna nær eingöngu eða alfarið erlendum ferðamönnum. Í nýrri skýrslu KPMG um fjárhagsstöðu ferðaþjónustu, sem unnin var fyrir Ferðamálastofu, kemur ýmislegt áhugavert í ljós - sem kemur fáum, sem stunda rekstur í ferðaþjónustu á óvart. Vélarnar í gangi Þar er tiltekið hversu mikill kraftur og sveigjanleiki hefur einkennt greinina strax frá upphafi faraldursins. Hvernig fyrirtækin hafa ekki lagt árar í bát, heldur haldið áfram að berjast frá mánuði til mánaðar með vonina og ekki síður trúna á framtíð ferðaþjónustunnar að vopni. Það er sömuleiðis viðurkennd staðreynd að aðgerðir ríkisstjórnarinnar hafa bjargað stórum hluta ferðaþjónustufyrirtækja frá gjaldþroti og þannig varðveitt afl til harðrar og öflugrar viðspyrnu. Að vélarnar séu í gangi þegar þær fá hráefni. Það hefur sýnt sig, þegar rofað hefur til, að það hefur margborgað sig. Enda er það ferðaþjónustan sem treyst er á til að auka hagvöxt og verðmætasköpun á næstu misserum. Fyrirtækin verulega löskuð Það er þó því miður einnig staðreynd, að þrátt fyrir öflugar stuðningsaðgerðir ríkisins hingað til, þá eru flest ferðaþjónustufyrirtæki skiljanlega verulega löskuð - eftir tveggja ára hremmingar. Skuldir hafa aukist og eigið fé skroppið saman eða horfið, en árið 2020 þurrkaðist út meira en þriggja ára eiginfjármyndun í greininni. Við lok ársins 2020 bjuggu um 25% félaga við góða eða viðunandi fjárhagsstöðu en rúmlega þriðjungur var of skuldsettur eða með ósjálfbæran rekstur. Staðan hefur að öllum líkindum ekki batnað árið 2021. Flest fyrirtæki eru komin út í horn. Þá kom Omikron Undir lok ársins 2021 var allt útlit fyrir að við værum komin fyrir vind hvað faraldurinn áhræði og gætum einbeitt okkur að því að byggja fyrirtækin upp að nýju. Í lok ársins runnu síðan flestar stuðningsaðgerðir ríkisins sitt skeið á enda. Þá skaut upp kollinum enn eitt afbrigði veirunnar, sem hefur nú sett allt á annan endann, eins og allir þekkja. Ekki bara sóttvarnaraðgerðir innanlands Tilkynnt hefur verið að ríkið hyggist nú styðja við rekstur þeirra sem hafa og verða nú áfram fyrir miklum áhrifum af sóttvarnarreglum innanlands og er það gott og nauðsynlegt. Þarna þarf hins vegar að hugsa aðeins lengra, því að mörg fyrirtæki verða ekki beinlínis fyrir áhrifum af sóttvarnarreglum hér innanlands heldur einfaldlega vegna faraldursins sjálfs og áhrifum hans á eftirspurn og ferðahegðun. Omikron setti þar stórt strik í reikninginn með hrinu afbókana, samdrætti í nýjum bókunum og framhaldi á nagandi óvissu - sem kalla vissulega á áframhaldandi stuðning við almenn ferðaþjónustufyrirtæki. Á bakvið ferðaþjónustufyrirtækin er venjulegt fólk og fjölskyldur Það er gott að hafa það í huga í þessu sambandi að á bakvið ferðaþjónustufyritækin er venjulegt fólk. Um 90% ferðaþjónustufyrirtækja eru lítil og meðalstór og eru rekin af Jóni og Gunnu í næstu götu. Þau hafa lagt allt sitt undir, skapað sér og öðrum atvinnu og hafa nú í tvö ár barist fyrir tilveru sinni, tekið á sig stórfellt tekjutap og strítt við stanslausar áhyggjur og svefnlausar nætur. Það er álag sem ekki skyldi vanmeta. Ekki klúðra leiknum rétt fyrir leikslok Til að gera langa sögu stutta: Það væri skynsamlegt að halda björgunarhringnum örlítið lengur á floti og framlengja stuðningsaðgerðir ríkisins við þau fyrirtæki sem orðið hafa fyrir verulegu tekjufalli vegna sóttvarnaraðgerða EÐA áhrifa faraldursins almennt á starfsemi þeirra. Það eru fyrirtækin sem hafa orðið verst úti, allan tímann. Skilvirkast væri að framlengja þau úrræði sem þegar hefur verið beitt með góðum árangri, til dæmis viðspyrnustyrki, hlutabótaleið og átakið „Hefjum störf“. Eftir allt blóðið, svitann og tárin væri sárgrætilegt að klúðra sókninni rétt fyrir framan markið. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarnheiður Hallsdóttir Ferðamennska á Íslandi Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun „Við áttum aldrei möguleika“ Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þreytandi grænþvottur Birgitta Stefánsdóttir Skoðun Að skoða meira inn í sumar ástæður misnotkunar Matthildur Björnsdóttir Skoðun Hvað tökum við með okkur? Magnús Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Að skoða meira inn í sumar ástæður misnotkunar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Fundur NAMMCO í vikunni Micah Garen skrifar Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Leiðin að bílprófinu Þuríður B. Ægisdóttir skrifar Skoðun Draumalandið Luxemburg og íslenskir jafnaðarmenn - þriðji hluti Ólafur Sveinsson skrifar Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar Skoðun Forsendur krafna um íslenskukunnáttu Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson skrifar Skoðun Hræðsla er hjálplegur þjónn, en hræðilegt yfirvald Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Kvótasetning grásleppu snýst um að tryggja arðsemi“? Örn Pálsson skrifar Skoðun Hvað tökum við með okkur? Magnús Bergmann skrifar Skoðun Þreytandi grænþvottur Birgitta Stefánsdóttir skrifar Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera? Rannveig Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Íslenskur matur Bjarni Jónsson skrifar Skoðun „Við áttum aldrei möguleika“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lán úr óláni Ísleifur Arnórsson skrifar Skoðun Síðasta kynslóðin! Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Að læra íslensku til að finnast þú vera hluti af samfélaginu Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Virði lýðræðis Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Ójöfnuður - andhverfa lýðræðis Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Mars er mánuður árvekni um ristilkrabbamein Agnes Smáradóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Norræna módelið og framtíð lýðræðis Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Frelsi og fjárhagslegt öryggi ungbarnafjölskyldna Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Sigurbogi Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Er hækkun húsnæðisbóta á óregluvæddum leigumarkaði heimska eða meðvitaður stuðningur við eignafólk? Guðmundur Hrafn Arngrímsson skrifar Skoðun Af hverju er útspil SA um verkbann alvarlegt fyrir þig? Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Jarðgöng sem gagnast Benedikt Vilhjálmsson Warén skrifar Sjá meira
Nú standa vonir til þess að heimsfaraldri kórónuveiru fari fljótlega að ljúka. Miðað við orð þeirra sem best til þekkja, gæti verið um nokkrar vikur eða mánuði að ræða, þar til mesta hættan er liðin hjá. Langstærsta efnahagslega höggið Það er viðurkennd staðreynd að stærsta efnahagslega höggið hefur lent á ferðaþjónustufyrirtækjum og tengdum greinum - það langstærsta á þeim fyrirtækjum sem sinna nær eingöngu eða alfarið erlendum ferðamönnum. Í nýrri skýrslu KPMG um fjárhagsstöðu ferðaþjónustu, sem unnin var fyrir Ferðamálastofu, kemur ýmislegt áhugavert í ljós - sem kemur fáum, sem stunda rekstur í ferðaþjónustu á óvart. Vélarnar í gangi Þar er tiltekið hversu mikill kraftur og sveigjanleiki hefur einkennt greinina strax frá upphafi faraldursins. Hvernig fyrirtækin hafa ekki lagt árar í bát, heldur haldið áfram að berjast frá mánuði til mánaðar með vonina og ekki síður trúna á framtíð ferðaþjónustunnar að vopni. Það er sömuleiðis viðurkennd staðreynd að aðgerðir ríkisstjórnarinnar hafa bjargað stórum hluta ferðaþjónustufyrirtækja frá gjaldþroti og þannig varðveitt afl til harðrar og öflugrar viðspyrnu. Að vélarnar séu í gangi þegar þær fá hráefni. Það hefur sýnt sig, þegar rofað hefur til, að það hefur margborgað sig. Enda er það ferðaþjónustan sem treyst er á til að auka hagvöxt og verðmætasköpun á næstu misserum. Fyrirtækin verulega löskuð Það er þó því miður einnig staðreynd, að þrátt fyrir öflugar stuðningsaðgerðir ríkisins hingað til, þá eru flest ferðaþjónustufyrirtæki skiljanlega verulega löskuð - eftir tveggja ára hremmingar. Skuldir hafa aukist og eigið fé skroppið saman eða horfið, en árið 2020 þurrkaðist út meira en þriggja ára eiginfjármyndun í greininni. Við lok ársins 2020 bjuggu um 25% félaga við góða eða viðunandi fjárhagsstöðu en rúmlega þriðjungur var of skuldsettur eða með ósjálfbæran rekstur. Staðan hefur að öllum líkindum ekki batnað árið 2021. Flest fyrirtæki eru komin út í horn. Þá kom Omikron Undir lok ársins 2021 var allt útlit fyrir að við værum komin fyrir vind hvað faraldurinn áhræði og gætum einbeitt okkur að því að byggja fyrirtækin upp að nýju. Í lok ársins runnu síðan flestar stuðningsaðgerðir ríkisins sitt skeið á enda. Þá skaut upp kollinum enn eitt afbrigði veirunnar, sem hefur nú sett allt á annan endann, eins og allir þekkja. Ekki bara sóttvarnaraðgerðir innanlands Tilkynnt hefur verið að ríkið hyggist nú styðja við rekstur þeirra sem hafa og verða nú áfram fyrir miklum áhrifum af sóttvarnarreglum innanlands og er það gott og nauðsynlegt. Þarna þarf hins vegar að hugsa aðeins lengra, því að mörg fyrirtæki verða ekki beinlínis fyrir áhrifum af sóttvarnarreglum hér innanlands heldur einfaldlega vegna faraldursins sjálfs og áhrifum hans á eftirspurn og ferðahegðun. Omikron setti þar stórt strik í reikninginn með hrinu afbókana, samdrætti í nýjum bókunum og framhaldi á nagandi óvissu - sem kalla vissulega á áframhaldandi stuðning við almenn ferðaþjónustufyrirtæki. Á bakvið ferðaþjónustufyrirtækin er venjulegt fólk og fjölskyldur Það er gott að hafa það í huga í þessu sambandi að á bakvið ferðaþjónustufyritækin er venjulegt fólk. Um 90% ferðaþjónustufyrirtækja eru lítil og meðalstór og eru rekin af Jóni og Gunnu í næstu götu. Þau hafa lagt allt sitt undir, skapað sér og öðrum atvinnu og hafa nú í tvö ár barist fyrir tilveru sinni, tekið á sig stórfellt tekjutap og strítt við stanslausar áhyggjur og svefnlausar nætur. Það er álag sem ekki skyldi vanmeta. Ekki klúðra leiknum rétt fyrir leikslok Til að gera langa sögu stutta: Það væri skynsamlegt að halda björgunarhringnum örlítið lengur á floti og framlengja stuðningsaðgerðir ríkisins við þau fyrirtæki sem orðið hafa fyrir verulegu tekjufalli vegna sóttvarnaraðgerða EÐA áhrifa faraldursins almennt á starfsemi þeirra. Það eru fyrirtækin sem hafa orðið verst úti, allan tímann. Skilvirkast væri að framlengja þau úrræði sem þegar hefur verið beitt með góðum árangri, til dæmis viðspyrnustyrki, hlutabótaleið og átakið „Hefjum störf“. Eftir allt blóðið, svitann og tárin væri sárgrætilegt að klúðra sókninni rétt fyrir framan markið. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar.
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun
Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun
Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun
Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar
Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar
Skoðun Er hækkun húsnæðisbóta á óregluvæddum leigumarkaði heimska eða meðvitaður stuðningur við eignafólk? Guðmundur Hrafn Arngrímsson skrifar
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun
Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun
Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun