„Snjall“ tæki – Fljótum sítengd að feigðarósi Geir Gunnar Markússon skrifar 17. nóvember 2021 11:31 Í sumar eyddi ég tæpri viku norður á Ströndum og átti þar mína bestu daga í langan tíma. Það sem gerði þessa upplifum svo stórkostlega var nær algjört netsambands- og „snjall“símaleysi. Ég fylltist einhverri innri ró við að upplifa frelsi símaleysisins. Svo fylltist ég stolti og gleði að sjá hvað dætur mínar undu sér vel við að dunda sér án tækninnar í spili, litandi, í leikjum og eðlilegum samskiptum. Við eldra fólkið gerum einnig það sama. Þessir góðu dagar þarna norður á Ströndum vöktu mig af mjög vondum draumi. Við erum að bókstaflega að kála okkur andlega og félagslega með þessum ekki svo snjöllu snjalltækum.Ég fékk minn fyrsta gemsa árið 1994 og dauðbrá og þorði ekki að svara í hann þegar hann hringdi í verslunarmiðstöð í Hafnarfirði. Ég man þegar ég sendi mitt fyrsta sms nokkrum árum seinna og svo man ég byltinguna að fá tölvupóst og að geta skoðað netið í símanum. En í dag erum við bókstaflega með símann í andlitinu allan daginn og við erum „sjálfviljug“ að taka þátt í stærstu samfélagslegu- og félagsfræðilegu rannsókn sem gerð hefur verið á mannkyni. Hönnunin á uppsetning á nútíma samfélagsmiðlum, youtube-rásum, leikjum og tækjum er svo mögnuð að það er nánast ömögulegt að leggja símann frá sér. T.d. fær Stacy hin rússneskættaða youtube stjarna oft mun meiri athygli á heimilinu en pabbi gamli og oft langar mig til að gerast karakter í Roblox leiknum til að geta fangað athygli dætra minna. Og algórythmar miðlanna vita stundum meira um mig en konan mín, nema þegar ég fæ auglýsingar um legsteina (rétt rúmlega fertugur maðurinn). Auðvitað er þessi síma- og tölvuheimur miklu meira spennandi en að fara að sparka bolta í vegg eða klifra í trjám eins og ég gerði í gamla daga. Þetta er bara alveg og dísætt nammi með öllum lyktar- og bragðefnum þessa heims er miklu bragðbetra og meira heillandi en náttúrulegt epli. En hundurinn liggur grafinn í þessum gerviheimi og ávana sem fylgir notkun þessara miðla. Nýjasta útspil Facebook/Meta er reyndar sýndarveruleiki og þeir ætla því að fara alla leið með okkur í átt að gerviveröldunni.Mig langar ekki að taka þátt í þessum gerviheimi snjallsímans en miðlarnir (sem eru greinilega sniðugri en ég) hafa líka gert mig háða sér með því að hluti af vinnu minni og einkalífi fer fram í gegnum þessa miðla. Húsfélagið, skólastarfið, kaup og sala á vörum og vinahittingar fara fram í gegnum samfélagsmiðla. Bara það að vera nútíma manneskja krefst þess að þú sért virkur á þessum miðlum. Ég missi t.d. að miklu (er mér sagt) að vera ekki á virkur á snapchat og Twitter. Þeir kunna sitt fag í að fá mann til að ánetjast, stöðugt áreiti, það sést ef maður hefur séð skilaboðin eða ekki, þú getur ekki unnið. Þetta er ávísun á sturlun og kulnun að vera svona sítengdur tækninni. Enda sést það líka á ungmennum okkar sem nota þessa miðla hvað mest að kvíði og svefnleysi þeirra er meira en oft áður. Ég vona svo heitt og innilega að það verið komið önnur og manneskjulegri tækni þegar dætur mínar verða unglingar.Ég sakna mjög gamla tímans þegar maður var ekki sítengdur og gat farið út án þess að hafa áhyggjur af því að síminn væri með. Ég vill fá að upplifa þetta frelsi aftur og nú ég dreg línuna í sandinn og ætla að gera allt sem ég get til að berjast á móti þessari „snjall“tækni þessu þó vissulega sé ég að synda á móti straumnum og berjast við ofurefli. Mér finnst við þurfa að setja samskiptareglur með miðlana til að snúa við þessari þróun og lifa af sem mannverur en ekki tölvuverur. Hér eru nokkrar reglur sem ég er að reyna að tileinka mér til að berjast á móti þessari öfugþróun: Prófum að kíkja ekki í símann á biðstofunni. Þið eruð með mér í liði ef ég sé ykkur ekki í símanum á biðstofu læknisins. Leyfum okkar að láta hugann reika og skoðum allt þetta fólk í kringum okkur og ímyndum okkur hvað þau séu að skoða svona skemmtilegt í símnum. Símalausir sunnudagar. Góð hugmynd að skemmtilegum sunnudegi að nota símann bara upp á gamla máttann og það má tala í hann en ekki nota til neins annars. Fyrstu sunnudagarnir sem þið prófið þetta verða erfiðir en svo munið þið upplifa frelsið sem fylgir símaleysinu. Engir símar í svefnherginu. Svefnherbergi er fyrir svefn, bókalestur og kynlíf. Það er hægt að vakna með gamaldags vekjaraklukkum sem fást t.d. hjá Nonna Gull í Hafnarfirði. Samfélagsmiðlaus matarboð, stefnumót og vinahittingar. Hvað eruð þið að gera þið hittið annað fólk? Verum til staðar fyrir þá sem við komum til að hitta en ekki vera fjarlæg í símunum. Hringjum í vini eða hittum á afmælum þeirra í stað þess að senda þeim innantóma afmæliskveðju á samfélagsmiðlum. Sýnum börnum okkar fordæmi og notum snjallsímann og forritin í honum sem minnst heimavið þegar vinnudegi líkur. Njótum samveru með fjölskyldunni í stað þess að hver og einn sé fastur í sínu horni sinni gerviveröld í símanum. Hvet alla til setja sér reglur tengt snjalltækjum fyrir sitt heimili. Tæknigúrúrar og frumkvöðlar þessa heims ég ákalla ykkur alla að fara að þróa tæknina í þá átt að við séum minna háð þessum tækjum. En ég er ekki bjartsýnn því allt virðist stefna í þátt átt að gera okkur að hálfgerðum tölvuverum og líklega dó von okkar um að tölvur og gervigreind muni ekki stýra lífi okkar þegar Steve Jobs fyrrverandi forstjóri Apple dó fyrir 10 árum. Hann sagði; „ Börnin mín skamma mig og konuna mína fyrir að vera fasistar og hafa of miklar áhyggjur af umgengni við nútíma tækni, og segja að enginn vina þeirra þurfi að hlýða svona ströngum reglum um notkun tækjanna…..það er vegna þess að ég hef séð hætturnar við mikla notkun þessara tækja skýrt og greinilega í mínum störfum, ég vill ekki að það hendi börnin mín“. Blessuð sé minning þessa vitra manns. Það er sorglegt og um leið kaldhæðið að allir sem voru að klára að lesa þetta lásu þetta af tölvuskjá eða úr síma og ég vakti athygli á þessari grein á samfélagsmiðlum mínum. Höfundur er næringarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geir Gunnar Markússon Fíkn Mest lesið Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks Skoðun Virkjum lýðræðið Jórdís Skúladóttir Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson Skoðun Skoðun Skoðun Virkjum lýðræðið Jórdís Skúladóttir skrifar Skoðun Ráðstefna um þjóðarátak í húsnæðismálum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Íslenski skorturinn Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Ofhugsanir: orsök & afleiðing Sara Pálsdóttir skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flykkist til Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Öldrunarþjónustan – tækifæri og áskoranir Sandra B. Franks skrifar Skoðun ChatGPT um íslenska húsnæðismarkaðinn Yngvi Ómar Sighvatsson skrifar Skoðun Milljónir úr launaumslögum til vopnakaupa Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Í orði en ekki á borði - stuðningur Íslands við Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Fatlað fólk á Íslandi Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Í sumar eyddi ég tæpri viku norður á Ströndum og átti þar mína bestu daga í langan tíma. Það sem gerði þessa upplifum svo stórkostlega var nær algjört netsambands- og „snjall“símaleysi. Ég fylltist einhverri innri ró við að upplifa frelsi símaleysisins. Svo fylltist ég stolti og gleði að sjá hvað dætur mínar undu sér vel við að dunda sér án tækninnar í spili, litandi, í leikjum og eðlilegum samskiptum. Við eldra fólkið gerum einnig það sama. Þessir góðu dagar þarna norður á Ströndum vöktu mig af mjög vondum draumi. Við erum að bókstaflega að kála okkur andlega og félagslega með þessum ekki svo snjöllu snjalltækum.Ég fékk minn fyrsta gemsa árið 1994 og dauðbrá og þorði ekki að svara í hann þegar hann hringdi í verslunarmiðstöð í Hafnarfirði. Ég man þegar ég sendi mitt fyrsta sms nokkrum árum seinna og svo man ég byltinguna að fá tölvupóst og að geta skoðað netið í símanum. En í dag erum við bókstaflega með símann í andlitinu allan daginn og við erum „sjálfviljug“ að taka þátt í stærstu samfélagslegu- og félagsfræðilegu rannsókn sem gerð hefur verið á mannkyni. Hönnunin á uppsetning á nútíma samfélagsmiðlum, youtube-rásum, leikjum og tækjum er svo mögnuð að það er nánast ömögulegt að leggja símann frá sér. T.d. fær Stacy hin rússneskættaða youtube stjarna oft mun meiri athygli á heimilinu en pabbi gamli og oft langar mig til að gerast karakter í Roblox leiknum til að geta fangað athygli dætra minna. Og algórythmar miðlanna vita stundum meira um mig en konan mín, nema þegar ég fæ auglýsingar um legsteina (rétt rúmlega fertugur maðurinn). Auðvitað er þessi síma- og tölvuheimur miklu meira spennandi en að fara að sparka bolta í vegg eða klifra í trjám eins og ég gerði í gamla daga. Þetta er bara alveg og dísætt nammi með öllum lyktar- og bragðefnum þessa heims er miklu bragðbetra og meira heillandi en náttúrulegt epli. En hundurinn liggur grafinn í þessum gerviheimi og ávana sem fylgir notkun þessara miðla. Nýjasta útspil Facebook/Meta er reyndar sýndarveruleiki og þeir ætla því að fara alla leið með okkur í átt að gerviveröldunni.Mig langar ekki að taka þátt í þessum gerviheimi snjallsímans en miðlarnir (sem eru greinilega sniðugri en ég) hafa líka gert mig háða sér með því að hluti af vinnu minni og einkalífi fer fram í gegnum þessa miðla. Húsfélagið, skólastarfið, kaup og sala á vörum og vinahittingar fara fram í gegnum samfélagsmiðla. Bara það að vera nútíma manneskja krefst þess að þú sért virkur á þessum miðlum. Ég missi t.d. að miklu (er mér sagt) að vera ekki á virkur á snapchat og Twitter. Þeir kunna sitt fag í að fá mann til að ánetjast, stöðugt áreiti, það sést ef maður hefur séð skilaboðin eða ekki, þú getur ekki unnið. Þetta er ávísun á sturlun og kulnun að vera svona sítengdur tækninni. Enda sést það líka á ungmennum okkar sem nota þessa miðla hvað mest að kvíði og svefnleysi þeirra er meira en oft áður. Ég vona svo heitt og innilega að það verið komið önnur og manneskjulegri tækni þegar dætur mínar verða unglingar.Ég sakna mjög gamla tímans þegar maður var ekki sítengdur og gat farið út án þess að hafa áhyggjur af því að síminn væri með. Ég vill fá að upplifa þetta frelsi aftur og nú ég dreg línuna í sandinn og ætla að gera allt sem ég get til að berjast á móti þessari „snjall“tækni þessu þó vissulega sé ég að synda á móti straumnum og berjast við ofurefli. Mér finnst við þurfa að setja samskiptareglur með miðlana til að snúa við þessari þróun og lifa af sem mannverur en ekki tölvuverur. Hér eru nokkrar reglur sem ég er að reyna að tileinka mér til að berjast á móti þessari öfugþróun: Prófum að kíkja ekki í símann á biðstofunni. Þið eruð með mér í liði ef ég sé ykkur ekki í símanum á biðstofu læknisins. Leyfum okkar að láta hugann reika og skoðum allt þetta fólk í kringum okkur og ímyndum okkur hvað þau séu að skoða svona skemmtilegt í símnum. Símalausir sunnudagar. Góð hugmynd að skemmtilegum sunnudegi að nota símann bara upp á gamla máttann og það má tala í hann en ekki nota til neins annars. Fyrstu sunnudagarnir sem þið prófið þetta verða erfiðir en svo munið þið upplifa frelsið sem fylgir símaleysinu. Engir símar í svefnherginu. Svefnherbergi er fyrir svefn, bókalestur og kynlíf. Það er hægt að vakna með gamaldags vekjaraklukkum sem fást t.d. hjá Nonna Gull í Hafnarfirði. Samfélagsmiðlaus matarboð, stefnumót og vinahittingar. Hvað eruð þið að gera þið hittið annað fólk? Verum til staðar fyrir þá sem við komum til að hitta en ekki vera fjarlæg í símunum. Hringjum í vini eða hittum á afmælum þeirra í stað þess að senda þeim innantóma afmæliskveðju á samfélagsmiðlum. Sýnum börnum okkar fordæmi og notum snjallsímann og forritin í honum sem minnst heimavið þegar vinnudegi líkur. Njótum samveru með fjölskyldunni í stað þess að hver og einn sé fastur í sínu horni sinni gerviveröld í símanum. Hvet alla til setja sér reglur tengt snjalltækjum fyrir sitt heimili. Tæknigúrúrar og frumkvöðlar þessa heims ég ákalla ykkur alla að fara að þróa tæknina í þá átt að við séum minna háð þessum tækjum. En ég er ekki bjartsýnn því allt virðist stefna í þátt átt að gera okkur að hálfgerðum tölvuverum og líklega dó von okkar um að tölvur og gervigreind muni ekki stýra lífi okkar þegar Steve Jobs fyrrverandi forstjóri Apple dó fyrir 10 árum. Hann sagði; „ Börnin mín skamma mig og konuna mína fyrir að vera fasistar og hafa of miklar áhyggjur af umgengni við nútíma tækni, og segja að enginn vina þeirra þurfi að hlýða svona ströngum reglum um notkun tækjanna…..það er vegna þess að ég hef séð hætturnar við mikla notkun þessara tækja skýrt og greinilega í mínum störfum, ég vill ekki að það hendi börnin mín“. Blessuð sé minning þessa vitra manns. Það er sorglegt og um leið kaldhæðið að allir sem voru að klára að lesa þetta lásu þetta af tölvuskjá eða úr síma og ég vakti athygli á þessari grein á samfélagsmiðlum mínum. Höfundur er næringarfræðingur.
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Skoðun Hvað lærum við af hinum sem er ósammála? Samtal um loftslagsmál Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun