Það sem skiptir máli Aðalbjörg Stefanía Helgadóttir skrifar 24. september 2021 13:15 Fordæmalausir tímar eru einir og sér krefjandi áskorun fyrir okkur öll og kalla fram þörf fyrir endurmat á því sem skiptir máli. Við endurmetum líf okkar og tilgang, samskipti og sambönd, starfsframa og forgangsröðun í lífinu hingað til og förum að spyrja okkur: Hef ég gengið til góðs? Er ég þar sem mér er ætlað að vera? Hef ég hlúð að draumum mínum og hvers þarfnast ég? Það þurfti reyndar ekki heimsfaraldur til að ég færi að spyrja mig þessara spurninga. Mínir persónulegu fordæmalausu tímar fólust í öðrum og ekki jafnsýnilegum atburðum, en sem höfðu alveg jafn umfangsmikil áhrif á þörf mína fyrir endurmat á lífinu. Niðurstaða mín varð í stórum dráttum sú, að allt sem skiptir mig máli eru manneskjurnar sem ég ól af mér, ástvinir mínir og mín eigin hugarró og sjálfssátt. Eftir að ég forgangsraðaði þessari þrennu – með hugarróna og sjálfssáttina fremst – þá hefur litlu augnablikunum, sem ekkert kosta nema tíma og andrúm, fjölgað og leitt af sér hamingju. Endurmatið á tilgangi lífs míns svipar til fiskimannsins í dæmisögu[1] sem ein dætra minna benti mér á: Bátur liggur við höfnina í litlu fiskiþorpi austur á fjörðum. Ferðamaður úr Reykjavík, sem gisti á hóteli þorpsins og hafði snætt fisk veiddan af eiganda bátsins, gerir sér ferð niður á höfnina í þeim tilgangi að hitta sjómanninn og hrósa honum fyrir þann besta fisk sem hann hafi á ævinni bragðað. Og hefur hann víða farið og marga Michelin-veitingastaðina heimsótt. Ferðamaðurinn hefur heppnina með sér, þar sem sjómaðurinn er nýlagstur að bryggju og er að gera að afla morgunsins. „Hvað varstu lengi úti að veiða?“, spyr ferðamaðurinn. „Ekki svo lengi“, svarar sjómaðurinn. „Nú hvað segirðu! Af hverju verðu ekki lengri tíma í veiðina og fiskar meira?“ Sjómaðurinn útskýrði fyrir ferðamanninum að aflinn sem hann veiddi í hvert sinn væri nægur til að fullnægja þörfum sínum og fjölskyldunnar. Ferðamaðurinn var alveg gáttaður: „Já það er nefnilega það! En hvað gerirðu þá allan daginn, eftir að þú ert búinn að fiska?“ Sjómaðurinn rétti úr sér, leit á hann og sagði hægum, dreymandi rómi: „Ég sef stundum frameftir, fer þá að veiða það sem ég þarf, leik mér við börnin mín eða hjálpa þeim með heimanámið, tala við konuna mína, les og fer í gönguferðir. Á kvöldin hitti ég oft vini mína, fæ mér stundum einn kaldan, við spilum saman tónlist og syngjum jafnvel. Mér líður vel og lífið mitt er nákvæmlega eins og ég vil hafa það.“ Ferðamaðurinn varð ekki jafnheillaður af lýsingu sjómannsins og sagði: „Ég er með MBA gráðu frá Háskóla Íslands og ég get hjálpað þér. Þú gætir hæglega byrjað á því að verja daglega meiri tíma í veiðarnar. Þú gætir svo selt þann hluta aflans sem þú nýtir ekki, og keypt þér með tíð og tíma stærri bát fyrir hagnaðinn. Stærri bátur getur tekið við meiri afla sem þýðir meiri hagnaður. Með auknum hagnaði getur þú keypt annan bát, svo þann þriðja og jafnvel fjórða, allt þar til þú ert kominn með heilan flota. Og í stað þess að þú seljir aflann til milliliða, þá getur þú samið beint við fiskvinnslufyrirtæki – já, eða jafnvel stofnað þitt eigið! Og þá geturðu flutt úr þessu litla þorpi til Reykjavíkur eða jafnvel útlanda! London, París, Róm, heimurinn biði þín! Á þessum tímum tækni, fjarskipta og fjarvinnu þá getur þú stýrt fyrirtækinu þínu hvaðan sem er. Og svo, eftir svona 20 ár þegar fyrirtækið þitt er orðið mjög umfangsmikið og farið að skila reglubundnum hagnaði, þá geturðu sett það á markað, selt og keypt hlutabréf og hagnast um fleiri tugi milljóna.“ Sjómaðurinn horfði skilningssljór á óðamála ferðamanninn er hann lagði fram þessa að því er virtist fullkomnu framtíðarsýn. En ferðamaðurinn hafði ekki lokið máli sínu: „Já, og þá geturðu hætt að vinna! Flutt í lítið þorp úti á landi við sjó, sofið stundum frameftir, veitt í soðið fyrir þig og þína, leikið þér við barnabörnin eða hjálpað þeim með heimanámið, talað við konuna þína, lesið og farið í gönguferðir, hitt vini þína á kvöldin og fengið þér einn kaldan með þeim.“ Fordæmalausir tímar fela í sér tækifæri til endurmats á tilgangi lífsins, hvað það er sem skiptir okkur raunverulega máli. Erum við kannski nú þegar að lifa því lífi sem okkur dreymdi um? Er hamingjan nú þegar við fótskör okkar, en svo nálægt að við komum ekki auga á hana? Í minnstu augnablikunum eru mestu verðmæti lífsins fólgin. Höfundur er hjúkrunarfræðingur og sjálfstætt starfandi fræðikona. [1] Radio Headspace, 17. september 2021: The dream you´re already living. Þýtt og staðfært af ykkar einlægri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Fordæmalausir tímar eru einir og sér krefjandi áskorun fyrir okkur öll og kalla fram þörf fyrir endurmat á því sem skiptir máli. Við endurmetum líf okkar og tilgang, samskipti og sambönd, starfsframa og forgangsröðun í lífinu hingað til og förum að spyrja okkur: Hef ég gengið til góðs? Er ég þar sem mér er ætlað að vera? Hef ég hlúð að draumum mínum og hvers þarfnast ég? Það þurfti reyndar ekki heimsfaraldur til að ég færi að spyrja mig þessara spurninga. Mínir persónulegu fordæmalausu tímar fólust í öðrum og ekki jafnsýnilegum atburðum, en sem höfðu alveg jafn umfangsmikil áhrif á þörf mína fyrir endurmat á lífinu. Niðurstaða mín varð í stórum dráttum sú, að allt sem skiptir mig máli eru manneskjurnar sem ég ól af mér, ástvinir mínir og mín eigin hugarró og sjálfssátt. Eftir að ég forgangsraðaði þessari þrennu – með hugarróna og sjálfssáttina fremst – þá hefur litlu augnablikunum, sem ekkert kosta nema tíma og andrúm, fjölgað og leitt af sér hamingju. Endurmatið á tilgangi lífs míns svipar til fiskimannsins í dæmisögu[1] sem ein dætra minna benti mér á: Bátur liggur við höfnina í litlu fiskiþorpi austur á fjörðum. Ferðamaður úr Reykjavík, sem gisti á hóteli þorpsins og hafði snætt fisk veiddan af eiganda bátsins, gerir sér ferð niður á höfnina í þeim tilgangi að hitta sjómanninn og hrósa honum fyrir þann besta fisk sem hann hafi á ævinni bragðað. Og hefur hann víða farið og marga Michelin-veitingastaðina heimsótt. Ferðamaðurinn hefur heppnina með sér, þar sem sjómaðurinn er nýlagstur að bryggju og er að gera að afla morgunsins. „Hvað varstu lengi úti að veiða?“, spyr ferðamaðurinn. „Ekki svo lengi“, svarar sjómaðurinn. „Nú hvað segirðu! Af hverju verðu ekki lengri tíma í veiðina og fiskar meira?“ Sjómaðurinn útskýrði fyrir ferðamanninum að aflinn sem hann veiddi í hvert sinn væri nægur til að fullnægja þörfum sínum og fjölskyldunnar. Ferðamaðurinn var alveg gáttaður: „Já það er nefnilega það! En hvað gerirðu þá allan daginn, eftir að þú ert búinn að fiska?“ Sjómaðurinn rétti úr sér, leit á hann og sagði hægum, dreymandi rómi: „Ég sef stundum frameftir, fer þá að veiða það sem ég þarf, leik mér við börnin mín eða hjálpa þeim með heimanámið, tala við konuna mína, les og fer í gönguferðir. Á kvöldin hitti ég oft vini mína, fæ mér stundum einn kaldan, við spilum saman tónlist og syngjum jafnvel. Mér líður vel og lífið mitt er nákvæmlega eins og ég vil hafa það.“ Ferðamaðurinn varð ekki jafnheillaður af lýsingu sjómannsins og sagði: „Ég er með MBA gráðu frá Háskóla Íslands og ég get hjálpað þér. Þú gætir hæglega byrjað á því að verja daglega meiri tíma í veiðarnar. Þú gætir svo selt þann hluta aflans sem þú nýtir ekki, og keypt þér með tíð og tíma stærri bát fyrir hagnaðinn. Stærri bátur getur tekið við meiri afla sem þýðir meiri hagnaður. Með auknum hagnaði getur þú keypt annan bát, svo þann þriðja og jafnvel fjórða, allt þar til þú ert kominn með heilan flota. Og í stað þess að þú seljir aflann til milliliða, þá getur þú samið beint við fiskvinnslufyrirtæki – já, eða jafnvel stofnað þitt eigið! Og þá geturðu flutt úr þessu litla þorpi til Reykjavíkur eða jafnvel útlanda! London, París, Róm, heimurinn biði þín! Á þessum tímum tækni, fjarskipta og fjarvinnu þá getur þú stýrt fyrirtækinu þínu hvaðan sem er. Og svo, eftir svona 20 ár þegar fyrirtækið þitt er orðið mjög umfangsmikið og farið að skila reglubundnum hagnaði, þá geturðu sett það á markað, selt og keypt hlutabréf og hagnast um fleiri tugi milljóna.“ Sjómaðurinn horfði skilningssljór á óðamála ferðamanninn er hann lagði fram þessa að því er virtist fullkomnu framtíðarsýn. En ferðamaðurinn hafði ekki lokið máli sínu: „Já, og þá geturðu hætt að vinna! Flutt í lítið þorp úti á landi við sjó, sofið stundum frameftir, veitt í soðið fyrir þig og þína, leikið þér við barnabörnin eða hjálpað þeim með heimanámið, talað við konuna þína, lesið og farið í gönguferðir, hitt vini þína á kvöldin og fengið þér einn kaldan með þeim.“ Fordæmalausir tímar fela í sér tækifæri til endurmats á tilgangi lífsins, hvað það er sem skiptir okkur raunverulega máli. Erum við kannski nú þegar að lifa því lífi sem okkur dreymdi um? Er hamingjan nú þegar við fótskör okkar, en svo nálægt að við komum ekki auga á hana? Í minnstu augnablikunum eru mestu verðmæti lífsins fólgin. Höfundur er hjúkrunarfræðingur og sjálfstætt starfandi fræðikona. [1] Radio Headspace, 17. september 2021: The dream you´re already living. Þýtt og staðfært af ykkar einlægri.