Setjum frelsið á dagskrá Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir skrifar 4. ágúst 2021 08:00 Ég tilheyri þeirri kynslóð sem var mjög ung þegar hrunið átti sér stað. Ég áttaði mig ekki á því fyrr en miklu síðar hve mikil áhrif það hafði á líf mitt að alast upp á þessum skrýtnu tímum. Ég tel að það hafi valdið því að áhugi minn á stjórnmálum hefur verið óþreytandi allar götur síðan og ég hafi ekki borðað slátur í 12 ár. Ég kenni auk þess stanslausum fréttaflutningi um að ég hafi, 11 ára gömul, skilið orð á borð við stýrivexti, verðbólgu og vanhæf ríkisstjórn. Hrunið varð til þess að almenningur ber lítið sem ekkert traust til stjórnmálanna. Alþingi er oft líkt við sandkassaleik, MORFÍs-keppni og fuglabjarg og sagt að þar komist ekkert að nema gæluverkefni stjórnmálamanna sem gleyma að horfa á stóru myndina. Frelsið er mikilvægt Þannig hafa frelsismál gjarnan verið álitin síðri viðfangsefni stjórnmálanna, gæluverkefni ungliðahreyfinga og mál sem tefja fyrir afgreiðslu annarra stærri mála. Frelsismál eru aftur á móti ekki síður mikilvæg en fjárlög, sjávarútvegsmál eða byggðastefna. Þeim sem einna helst hafa gagnrýnt frelsismálin hefur tekist að mála þau ljótum litum og koma óorði á stjórnmálamenn sem voga sér að ræða frelsið. Þegar stjórnmálamenn nefna dánaraðstoð, niðurfellingu mannanafnanefndar, afglæpavæðingu vímuefna og frjálsa sölu áfengis eru þeir bendlaðir við nýfrjálshyggju, einkavæðingu alls heilbrigðiskerfisins og boðun stjórnleysis í landinu. Það er síður en svo ætlun þeirra sem vekja máls á þessum mikilvægu málum að gera neitt slíkt heldur viljum við byggja upp traust á milli þings og þjóðar. Það er ekki gert með því einu að þjóðin auki traust sitt á þingmönnum heldur verða þingmenn auk þess að geta treyst þjóðinni. Í því felst aukið frelsi til athafna og ábyrgð á eigin ákvörðunum. Aukin forræðishyggja er til þess fallin að veikja enn frekar traustið. Hvað má? Ef tala á fyrir frelsi þarf að vera ljóst hvað er átt við. Frelsi felur ekki í sér ábyrgðarleysi heldur það að svo lengi sem þú gengur ekki á rétt annarra til frelsis getur þú gert hvað sem er. Svo er ekki raunin þegar kemur að mörgu hérlendis og enn er vankanta að finna á hvað fólk má og getur gert. Til dæmis væri fráleitt að halda því fram að fólk hafi frelsi til að menga enda gengur það gegn frelsi annarra til að búa þar sem þá langar. Fólk leitar á flótta frá heimilum sínum víðs vegar um heim þar sem ekki er byggilegt lengur vegna loftslagsbreytinga. Sömuleiðis getur það aldrei talist frelsi að ráðast gegn minnihlutahópum, þar sem það takmarkar frelsi þeirra til að upplifa sig örugga í samfélaginu. En hvað má þá? Hvar er hægt að auka frelsi okkar? Litlu frelsismálin Þau litlu frelsismál sem geyma lykilinn að auknum lífsgæðum, stórum sem smáum, eru mörg en hér vil ég sérstaklega nefna nokkur þeirra. Lögleiðing dánaraðstoðar felur í sér stóraukið frelsi einstaklingsins yfir eigin lífi og líkama. Ef við höfum tekið óhjákvæmilegan dauðdaga í sátt í baráttu við erfiða sjúkdóma, ættum við að mega kveðja okkar fólk með reisn og öðlast stjórn á líkama okkar. Svo er ekki raunin, gerum betur. Afglæpavæðing vímuefna er nauðsynlegt fyrsta skref í átt að upprætingu undirheima. Við viljum taka völdin af körlunum sem þar stjórna og nýta óspart yfirburðastöðu sína gagnvart ungu fólki sem ratar á þessa braut. Með því að gera ungt fólk ekki að glæpamönnum stóreykst frelsi þeirra seinna í lífinu til náms, vinnu og lífs án þess að hafa þungan sakaferil að baki. Fólk sem notar vímuefni er hluti af okkar samfélagi og á að eiga afturkræft í mannanna veröld án þess að á þau sé skellt skömm og sakaskrá. Svo er ekki raunin, gerum betur. Frjáls sala áfengis tekur gæluverkefni úr höndum stjórnmálamanna. Hlutverk ríkisins á að vera að sjá fólki fyrir nauðsynjum, til dæmis að tryggja sanngjarnar bætur, gott menntakerfi og heilbrigðiskerfi. Varla getur áfengi talist svo nauðsynleg vara að ríkið verði að skaffa hana. Vilji bruggmeistari fyrir norðan selja vörur sínar á markaði þurfa vörurnar að fara í gegnum ríkið, fyrst suður og svo í dreifingu. Já, líka þær flöskur sem á að selja fyrir norðan. Að ríkið sé best til þess fallið að selja áfengi er eins og staðan er í dag tilkomið vegna hefðar, ekki raunsæis. Fólk neytir áfengis sama hvaðan það kemur, eigum við þá ekki einnig að treysta fólki fyrir því hvaðan það kemur hvort sem það sé úr ÁTVR eða Melabúðinni? Svo er ekki raunin, gerum betur. Mannanafnanefnd veldur meiri skaða en gagni þegar nýbakaðir foreldrar þurfa að standa í ströngu gegn yfirvöldum svo að barn þeirra fái að bera það nafn sem þau sjálf ákveða. Aldrei hef ég séð réttlætanlega niðurstöðu nefndarinnar sem kemst að því að erlend nöfn eigi ekki fótfestu hér, sama þótt litið sé til þess að foreldri hafi sest hér að frá öðrum heimkynnum. Sköpunargleði þeirra sem finna upp á nýjum nöfnum eru því miður kæfð í fæðingu. Mörg nöfn hafa öðlast sterka hefð í nafnagjöf sem áður voru glæný og ekki víst að nöfnin myndu fá góðar viðtökur hjá Mannanafnanefnd ef þau kæmu fram í dag. Við búum svo vel að Barnaverndarnefnd sem gæti tekið mál til skoðunar ef nafn er virkilega talið barni til ama, þá kannski upprætum við ofbeldi gegn börnum mun fyrr en nú. Við eigum að hafa frelsi til nafns. Svo er ekki raunin, gerum betur. Hvað með allt hitt? Ef þingmenn eiga að þora að tala fyrir frelsinu, hvað verður þá um stóru málin? Ég tel þingmenn vel til þess fallna að geta unnið fyrir hagsmunum allra landsmanna. Það eru hagsmunir okkar allra fólgnir í því að setja frelsið á dagskrá. Þetta er ekki spurning um annað hvort hitt eða þetta heldur viðsnúning á því áliti sem frelsismál hafa á sér í dag. Spyrjum ekki að leikslokum hvers vegna frelsið varð afgangs og furðum okkur á því hvers vegna flokkar sem kenna sig við frelsi taka það ekki upp. Við þurfum einfaldlega að þora því. Höfundur skipar 3. sæti á lista Viðreisnar í Reykjavíkurkjördæmi norður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðreisn Alþingiskosningar 2021 Skoðun: Kosningar 2021 Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Mest lesið Halldór 13.09.2025 Halldór Óvelkomnar alls staðar Kristín Davíðsdóttir Skoðun Ég er eins og ég er – um heilbrigðisþjónustu við trans fólk Alma D. Möller Skoðun Frá upplausn til uppbyggingar Þór Pálsson Skoðun Hagsmunir sveitanna í vasa heildsala Anton Guðmundsson Skoðun Verið að vinna sér í haginn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Sýklasótt – tími og þekking skiptir máli Alma Möller Skoðun Furðuleg meðvirkni með fúskurum Jón Kaldal Skoðun Við elskum pizzur Herdís Magna Gunnarsdóttir Skoðun Grafið undan grunnstoð samfélagsins Skoðun Skoðun Skoðun Sýklasótt – tími og þekking skiptir máli Alma Möller skrifar Skoðun Frá upplausn til uppbyggingar Þór Pálsson skrifar Skoðun Hagsmunir sveitanna í vasa heildsala Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Verið að vinna sér í haginn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ég er eins og ég er – um heilbrigðisþjónustu við trans fólk Alma D. Möller skrifar Skoðun Óvelkomnar alls staðar Kristín Davíðsdóttir skrifar Skoðun Samstillt átak um öryggi Íslands Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við elskum pizzur Herdís Magna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Grafið undan grunnstoð samfélagsins skrifar Skoðun Fjölbreytt líf í sjónum Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar Skoðun Hæfniviðmið eða tölulegar einkunnir, hvað segir okkur meira um nám? Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Gætum eggja og forðumst náttúruleysi! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Hraðara regluverk fyrir ómissandi innviði! Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Lesblinda og skólahald á Norðurlöndunum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Heimspeki og hugmyndaheimur Kína Jón Sigurgeirsson skrifar Skoðun Furðuleg meðvirkni með fúskurum Jón Kaldal skrifar Skoðun Þegar viska breytist í vopn Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Þingmálaskrá og fjárlagafrumvarp 2026: „Tiltekt“ á kostnað lífskjara Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Verndum líffræðilega fjölbreytni í hafi! Laura Sólveig Lefort Scheefer,Valgerður Árnadóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Jafnréttisstofa í 25 ár: Er þetta ekki komið? Martha Lilja Olsen skrifar Skoðun Hvar er textinn? Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Berklar, Krakk og Rough Sleep Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Blóðugar afleiðingar lyga Hjörvar Sigurðsson skrifar Skoðun Hinsegin samfélagið á heimili í Hafnarfirði Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Áhrif Vesturlanda og vöxtur Kína Jón Sigurgeirsson skrifar Skoðun Alvöru fjárlög fyrir venjulegt fólk Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Hafa börn frjálsan vilja? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvers vegna halda Íslendingar með Dönum? Júlíus Valsson skrifar Skoðun Hvað varð um þinn minnsta bróður? Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Ég tilheyri þeirri kynslóð sem var mjög ung þegar hrunið átti sér stað. Ég áttaði mig ekki á því fyrr en miklu síðar hve mikil áhrif það hafði á líf mitt að alast upp á þessum skrýtnu tímum. Ég tel að það hafi valdið því að áhugi minn á stjórnmálum hefur verið óþreytandi allar götur síðan og ég hafi ekki borðað slátur í 12 ár. Ég kenni auk þess stanslausum fréttaflutningi um að ég hafi, 11 ára gömul, skilið orð á borð við stýrivexti, verðbólgu og vanhæf ríkisstjórn. Hrunið varð til þess að almenningur ber lítið sem ekkert traust til stjórnmálanna. Alþingi er oft líkt við sandkassaleik, MORFÍs-keppni og fuglabjarg og sagt að þar komist ekkert að nema gæluverkefni stjórnmálamanna sem gleyma að horfa á stóru myndina. Frelsið er mikilvægt Þannig hafa frelsismál gjarnan verið álitin síðri viðfangsefni stjórnmálanna, gæluverkefni ungliðahreyfinga og mál sem tefja fyrir afgreiðslu annarra stærri mála. Frelsismál eru aftur á móti ekki síður mikilvæg en fjárlög, sjávarútvegsmál eða byggðastefna. Þeim sem einna helst hafa gagnrýnt frelsismálin hefur tekist að mála þau ljótum litum og koma óorði á stjórnmálamenn sem voga sér að ræða frelsið. Þegar stjórnmálamenn nefna dánaraðstoð, niðurfellingu mannanafnanefndar, afglæpavæðingu vímuefna og frjálsa sölu áfengis eru þeir bendlaðir við nýfrjálshyggju, einkavæðingu alls heilbrigðiskerfisins og boðun stjórnleysis í landinu. Það er síður en svo ætlun þeirra sem vekja máls á þessum mikilvægu málum að gera neitt slíkt heldur viljum við byggja upp traust á milli þings og þjóðar. Það er ekki gert með því einu að þjóðin auki traust sitt á þingmönnum heldur verða þingmenn auk þess að geta treyst þjóðinni. Í því felst aukið frelsi til athafna og ábyrgð á eigin ákvörðunum. Aukin forræðishyggja er til þess fallin að veikja enn frekar traustið. Hvað má? Ef tala á fyrir frelsi þarf að vera ljóst hvað er átt við. Frelsi felur ekki í sér ábyrgðarleysi heldur það að svo lengi sem þú gengur ekki á rétt annarra til frelsis getur þú gert hvað sem er. Svo er ekki raunin þegar kemur að mörgu hérlendis og enn er vankanta að finna á hvað fólk má og getur gert. Til dæmis væri fráleitt að halda því fram að fólk hafi frelsi til að menga enda gengur það gegn frelsi annarra til að búa þar sem þá langar. Fólk leitar á flótta frá heimilum sínum víðs vegar um heim þar sem ekki er byggilegt lengur vegna loftslagsbreytinga. Sömuleiðis getur það aldrei talist frelsi að ráðast gegn minnihlutahópum, þar sem það takmarkar frelsi þeirra til að upplifa sig örugga í samfélaginu. En hvað má þá? Hvar er hægt að auka frelsi okkar? Litlu frelsismálin Þau litlu frelsismál sem geyma lykilinn að auknum lífsgæðum, stórum sem smáum, eru mörg en hér vil ég sérstaklega nefna nokkur þeirra. Lögleiðing dánaraðstoðar felur í sér stóraukið frelsi einstaklingsins yfir eigin lífi og líkama. Ef við höfum tekið óhjákvæmilegan dauðdaga í sátt í baráttu við erfiða sjúkdóma, ættum við að mega kveðja okkar fólk með reisn og öðlast stjórn á líkama okkar. Svo er ekki raunin, gerum betur. Afglæpavæðing vímuefna er nauðsynlegt fyrsta skref í átt að upprætingu undirheima. Við viljum taka völdin af körlunum sem þar stjórna og nýta óspart yfirburðastöðu sína gagnvart ungu fólki sem ratar á þessa braut. Með því að gera ungt fólk ekki að glæpamönnum stóreykst frelsi þeirra seinna í lífinu til náms, vinnu og lífs án þess að hafa þungan sakaferil að baki. Fólk sem notar vímuefni er hluti af okkar samfélagi og á að eiga afturkræft í mannanna veröld án þess að á þau sé skellt skömm og sakaskrá. Svo er ekki raunin, gerum betur. Frjáls sala áfengis tekur gæluverkefni úr höndum stjórnmálamanna. Hlutverk ríkisins á að vera að sjá fólki fyrir nauðsynjum, til dæmis að tryggja sanngjarnar bætur, gott menntakerfi og heilbrigðiskerfi. Varla getur áfengi talist svo nauðsynleg vara að ríkið verði að skaffa hana. Vilji bruggmeistari fyrir norðan selja vörur sínar á markaði þurfa vörurnar að fara í gegnum ríkið, fyrst suður og svo í dreifingu. Já, líka þær flöskur sem á að selja fyrir norðan. Að ríkið sé best til þess fallið að selja áfengi er eins og staðan er í dag tilkomið vegna hefðar, ekki raunsæis. Fólk neytir áfengis sama hvaðan það kemur, eigum við þá ekki einnig að treysta fólki fyrir því hvaðan það kemur hvort sem það sé úr ÁTVR eða Melabúðinni? Svo er ekki raunin, gerum betur. Mannanafnanefnd veldur meiri skaða en gagni þegar nýbakaðir foreldrar þurfa að standa í ströngu gegn yfirvöldum svo að barn þeirra fái að bera það nafn sem þau sjálf ákveða. Aldrei hef ég séð réttlætanlega niðurstöðu nefndarinnar sem kemst að því að erlend nöfn eigi ekki fótfestu hér, sama þótt litið sé til þess að foreldri hafi sest hér að frá öðrum heimkynnum. Sköpunargleði þeirra sem finna upp á nýjum nöfnum eru því miður kæfð í fæðingu. Mörg nöfn hafa öðlast sterka hefð í nafnagjöf sem áður voru glæný og ekki víst að nöfnin myndu fá góðar viðtökur hjá Mannanafnanefnd ef þau kæmu fram í dag. Við búum svo vel að Barnaverndarnefnd sem gæti tekið mál til skoðunar ef nafn er virkilega talið barni til ama, þá kannski upprætum við ofbeldi gegn börnum mun fyrr en nú. Við eigum að hafa frelsi til nafns. Svo er ekki raunin, gerum betur. Hvað með allt hitt? Ef þingmenn eiga að þora að tala fyrir frelsinu, hvað verður þá um stóru málin? Ég tel þingmenn vel til þess fallna að geta unnið fyrir hagsmunum allra landsmanna. Það eru hagsmunir okkar allra fólgnir í því að setja frelsið á dagskrá. Þetta er ekki spurning um annað hvort hitt eða þetta heldur viðsnúning á því áliti sem frelsismál hafa á sér í dag. Spyrjum ekki að leikslokum hvers vegna frelsið varð afgangs og furðum okkur á því hvers vegna flokkar sem kenna sig við frelsi taka það ekki upp. Við þurfum einfaldlega að þora því. Höfundur skipar 3. sæti á lista Viðreisnar í Reykjavíkurkjördæmi norður.
Skoðun Samstillt átak um öryggi Íslands Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Fjölbreytt líf í sjónum Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar
Skoðun Hæfniviðmið eða tölulegar einkunnir, hvað segir okkur meira um nám? Bryngeir Valdimarsson skrifar
Skoðun Þingmálaskrá og fjárlagafrumvarp 2026: „Tiltekt“ á kostnað lífskjara Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar
Skoðun Verndum líffræðilega fjölbreytni í hafi! Laura Sólveig Lefort Scheefer,Valgerður Árnadóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson skrifar