Hvers vegna drukknar fólk í vöktuðum sundlaugum? Hafþór B. Guðmundsson skrifar 27. janúar 2021 22:17 Undanfarin 10 ár hafa orðið þó nokkur drukknunarslys í vöktuðum sundlaugum sem leitt hafa til dauða of margra einstaklinga. Til allrar hamingju hefur þó í mörgum tilfellum tekist að koma í veg fyrir fleiri dauðaslys vegna skjótra aðgerða þjálfaðra starfsmanna og gesta sundlauganna. Í kennslumöppu Rauða Kross Íslands, Skyndihjálp og björgun, eru taldar upp þrjár meginástæður drukknunar í vöktuðum sundlaugum: Laugarvörður ber ekki kennsl á ósjálfráð viðbrögð drukknunar. Laugarvörður fer að sinna öðrum skyldum og enginn leysir hann af. Truflun frá vöku og vaktsvæði t.d. viðræður við sundlaugargest, farsímanotkun eða slíkt. Utanaðkomandi aðstæður á borð við til dæmis sjúkdóma eða önnur veikindi geta valdið slysi en það breytir þó ekki þeirri staðreynd að dauði vegna drukknunar á ekki að eiga sér stað í vaktaðri sundlaug þar sem sundlaugarvörður er ráðinn til þess eins að gæta öryggis gesta og hefur því hlotið tilskilda þjálfun til að bjarga úr laug eða vatni og veita fyrstu hjálp. Til þess þarf að fylgjast stöðugt með gestum, öryggistækjum og búnaði þannig að hægt verði að bregðast við á örskammri stundu til að ná einstaklingi upp úr lauginni og fyrirbyggja dauða vegna drukknunar. Það segir sig því sjálft að starf sundlaugarvarðar krefst mikillar ábyrgðar sem kallar á öra hvíld og vel skipulögð vaktskipti innan vinnutíma til þess að koma í veg fyrir skort á árvekni. Það er því allrar athygli vert að í ákveðnum tilfellum virðist það vera svo, að dauði vegna drukknunar verður vegna þess að sundlaugargestur hefur legið undir vatnsyfirborði og/eða á botni sundlaugar í 4–6 mínútur án þess að nokkur verði þess var, sem er algjörlega óásættanlegt. Allir leiðbeinendur sem sjá um þjálfun sundlaugavarða er skylt að fara á endurmenntunarnámskeið á þriggja ára fresti samkvæmt reglugerð umhverfisráðuneytis og fylgt eftir af Umhverfisstofnun (UST). UST hefur hins vegar ekki haldið nein slík námskeið frá árinu 2010, aðeins framlengt gildi leiðbeinendaskírteina, fyrst til 2014, þá til 2017 og nú síðast átti að vera tilbúið kennsluefni og námskeið í janúar 2021. Þrátt fyrir margar áskoranir leiðbeinenda, þar á meðal undirritaðs, beiðnir um námskeið og jafnvel boð um aðstoð við að koma þessum málum í lag hefur lítið gerst. Það er því sorglegt að heyra sérfræðing UST koma fram í viðtölum og lýsa því yfir að þessi málaflokkur sé í góðu lagi. (Reykjavík síðdegis, Bylgjunni, 26.01) Töluverðar breytingar hafa orðið á björgunarþáttum og reglum er varða umgengni, öryggisþætti og björgunarbúnað við sundlaugar. Þeir sem starfa við þennan málaflokk hjá Háskóla Íslands og Háskólanum íReykjavíkur eru vel í stakk búnir til kennslu vegna rannsóknartengsla við þá sem vinna að þessum málum á Norðurlöndum og í Evrópu (ILSE), fyrir nemendur í íþrótta- og heilsufræði. Það verður þó að gera ráð fyrir því að forstöðumenn sundlauga leggi metnað sinn í að öryggismál séu eins góð og kostur er með því að fylgja tilmælum sem fram koma í Öryggishandbók UST fyrir sund- og baðstaði frá 2013, en enn betur má ef duga skal. Höfundur er lektor við Íþrótta- og heilsufræði Háskóla Íslands með sérhæfingu á sviði sund- og björgunarmála. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sundlaugar Tengdar fréttir Sundhöllin er með skynjara sem sendir viðbragð ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni Sundhöll Reykjavíkur er með eftirlitskerfi í innilaug sem sendir frá sér viðvörun ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni laugarinnar. Fyrirtækið Swimeye sem selur búnaðinn segir búnaðinn bregðast fyrr við en sundlaugarverðir. Faðir manns sem lést eftir að hafa legið á botni sundlaugarinnar á fimmtudag veltir fyrir sér hvað fór úrskeiðis. 26. janúar 2021 13:18 „Hann var einfaldlega perla þessi drengur“ Faðir mannsins sem lést í Sundhöll Reykjavíkur á fimmtudaginn segir hann hafa verið afar hraustan og slysið skilji eftir sig ótal spurningar. Sonur hans hafi legið á botni laugarinnar í sex mínútur áður en endurlífgunartilraunir hófust. Hann segist ekki vilja finna sökudólga, aðeins fá svör. 25. janúar 2021 19:45 Segja laugaverði hafa verið á sínum stað þegar slysið varð Laugarverðir voru í sal og turni Sundhallarinnar þegar 31 árs karlmaður fannst þar á botni sundlaugar á fimmtudag, að sögn íþrótta- og tómstundasviðs Reykjavíkur. Maðurinn var síðar úrskurðaður látinn en að sögn föður hans hafði hann legið í um sex mínútur á botni laugarinnar. 25. janúar 2021 16:28 Mest lesið Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson Skoðun Landsbyggðin án háskóla? Ketill Sigurður Jóelsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann Skoðun Lesum í sporin! Steingrímur J. Sigfússon Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarin 10 ár hafa orðið þó nokkur drukknunarslys í vöktuðum sundlaugum sem leitt hafa til dauða of margra einstaklinga. Til allrar hamingju hefur þó í mörgum tilfellum tekist að koma í veg fyrir fleiri dauðaslys vegna skjótra aðgerða þjálfaðra starfsmanna og gesta sundlauganna. Í kennslumöppu Rauða Kross Íslands, Skyndihjálp og björgun, eru taldar upp þrjár meginástæður drukknunar í vöktuðum sundlaugum: Laugarvörður ber ekki kennsl á ósjálfráð viðbrögð drukknunar. Laugarvörður fer að sinna öðrum skyldum og enginn leysir hann af. Truflun frá vöku og vaktsvæði t.d. viðræður við sundlaugargest, farsímanotkun eða slíkt. Utanaðkomandi aðstæður á borð við til dæmis sjúkdóma eða önnur veikindi geta valdið slysi en það breytir þó ekki þeirri staðreynd að dauði vegna drukknunar á ekki að eiga sér stað í vaktaðri sundlaug þar sem sundlaugarvörður er ráðinn til þess eins að gæta öryggis gesta og hefur því hlotið tilskilda þjálfun til að bjarga úr laug eða vatni og veita fyrstu hjálp. Til þess þarf að fylgjast stöðugt með gestum, öryggistækjum og búnaði þannig að hægt verði að bregðast við á örskammri stundu til að ná einstaklingi upp úr lauginni og fyrirbyggja dauða vegna drukknunar. Það segir sig því sjálft að starf sundlaugarvarðar krefst mikillar ábyrgðar sem kallar á öra hvíld og vel skipulögð vaktskipti innan vinnutíma til þess að koma í veg fyrir skort á árvekni. Það er því allrar athygli vert að í ákveðnum tilfellum virðist það vera svo, að dauði vegna drukknunar verður vegna þess að sundlaugargestur hefur legið undir vatnsyfirborði og/eða á botni sundlaugar í 4–6 mínútur án þess að nokkur verði þess var, sem er algjörlega óásættanlegt. Allir leiðbeinendur sem sjá um þjálfun sundlaugavarða er skylt að fara á endurmenntunarnámskeið á þriggja ára fresti samkvæmt reglugerð umhverfisráðuneytis og fylgt eftir af Umhverfisstofnun (UST). UST hefur hins vegar ekki haldið nein slík námskeið frá árinu 2010, aðeins framlengt gildi leiðbeinendaskírteina, fyrst til 2014, þá til 2017 og nú síðast átti að vera tilbúið kennsluefni og námskeið í janúar 2021. Þrátt fyrir margar áskoranir leiðbeinenda, þar á meðal undirritaðs, beiðnir um námskeið og jafnvel boð um aðstoð við að koma þessum málum í lag hefur lítið gerst. Það er því sorglegt að heyra sérfræðing UST koma fram í viðtölum og lýsa því yfir að þessi málaflokkur sé í góðu lagi. (Reykjavík síðdegis, Bylgjunni, 26.01) Töluverðar breytingar hafa orðið á björgunarþáttum og reglum er varða umgengni, öryggisþætti og björgunarbúnað við sundlaugar. Þeir sem starfa við þennan málaflokk hjá Háskóla Íslands og Háskólanum íReykjavíkur eru vel í stakk búnir til kennslu vegna rannsóknartengsla við þá sem vinna að þessum málum á Norðurlöndum og í Evrópu (ILSE), fyrir nemendur í íþrótta- og heilsufræði. Það verður þó að gera ráð fyrir því að forstöðumenn sundlauga leggi metnað sinn í að öryggismál séu eins góð og kostur er með því að fylgja tilmælum sem fram koma í Öryggishandbók UST fyrir sund- og baðstaði frá 2013, en enn betur má ef duga skal. Höfundur er lektor við Íþrótta- og heilsufræði Háskóla Íslands með sérhæfingu á sviði sund- og björgunarmála.
Sundhöllin er með skynjara sem sendir viðbragð ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni Sundhöll Reykjavíkur er með eftirlitskerfi í innilaug sem sendir frá sér viðvörun ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni laugarinnar. Fyrirtækið Swimeye sem selur búnaðinn segir búnaðinn bregðast fyrr við en sundlaugarverðir. Faðir manns sem lést eftir að hafa legið á botni sundlaugarinnar á fimmtudag veltir fyrir sér hvað fór úrskeiðis. 26. janúar 2021 13:18
„Hann var einfaldlega perla þessi drengur“ Faðir mannsins sem lést í Sundhöll Reykjavíkur á fimmtudaginn segir hann hafa verið afar hraustan og slysið skilji eftir sig ótal spurningar. Sonur hans hafi legið á botni laugarinnar í sex mínútur áður en endurlífgunartilraunir hófust. Hann segist ekki vilja finna sökudólga, aðeins fá svör. 25. janúar 2021 19:45
Segja laugaverði hafa verið á sínum stað þegar slysið varð Laugarverðir voru í sal og turni Sundhallarinnar þegar 31 árs karlmaður fannst þar á botni sundlaugar á fimmtudag, að sögn íþrótta- og tómstundasviðs Reykjavíkur. Maðurinn var síðar úrskurðaður látinn en að sögn föður hans hafði hann legið í um sex mínútur á botni laugarinnar. 25. janúar 2021 16:28
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun