Hvers vegna drukknar fólk í vöktuðum sundlaugum? Hafþór B. Guðmundsson skrifar 27. janúar 2021 22:17 Undanfarin 10 ár hafa orðið þó nokkur drukknunarslys í vöktuðum sundlaugum sem leitt hafa til dauða of margra einstaklinga. Til allrar hamingju hefur þó í mörgum tilfellum tekist að koma í veg fyrir fleiri dauðaslys vegna skjótra aðgerða þjálfaðra starfsmanna og gesta sundlauganna. Í kennslumöppu Rauða Kross Íslands, Skyndihjálp og björgun, eru taldar upp þrjár meginástæður drukknunar í vöktuðum sundlaugum: Laugarvörður ber ekki kennsl á ósjálfráð viðbrögð drukknunar. Laugarvörður fer að sinna öðrum skyldum og enginn leysir hann af. Truflun frá vöku og vaktsvæði t.d. viðræður við sundlaugargest, farsímanotkun eða slíkt. Utanaðkomandi aðstæður á borð við til dæmis sjúkdóma eða önnur veikindi geta valdið slysi en það breytir þó ekki þeirri staðreynd að dauði vegna drukknunar á ekki að eiga sér stað í vaktaðri sundlaug þar sem sundlaugarvörður er ráðinn til þess eins að gæta öryggis gesta og hefur því hlotið tilskilda þjálfun til að bjarga úr laug eða vatni og veita fyrstu hjálp. Til þess þarf að fylgjast stöðugt með gestum, öryggistækjum og búnaði þannig að hægt verði að bregðast við á örskammri stundu til að ná einstaklingi upp úr lauginni og fyrirbyggja dauða vegna drukknunar. Það segir sig því sjálft að starf sundlaugarvarðar krefst mikillar ábyrgðar sem kallar á öra hvíld og vel skipulögð vaktskipti innan vinnutíma til þess að koma í veg fyrir skort á árvekni. Það er því allrar athygli vert að í ákveðnum tilfellum virðist það vera svo, að dauði vegna drukknunar verður vegna þess að sundlaugargestur hefur legið undir vatnsyfirborði og/eða á botni sundlaugar í 4–6 mínútur án þess að nokkur verði þess var, sem er algjörlega óásættanlegt. Allir leiðbeinendur sem sjá um þjálfun sundlaugavarða er skylt að fara á endurmenntunarnámskeið á þriggja ára fresti samkvæmt reglugerð umhverfisráðuneytis og fylgt eftir af Umhverfisstofnun (UST). UST hefur hins vegar ekki haldið nein slík námskeið frá árinu 2010, aðeins framlengt gildi leiðbeinendaskírteina, fyrst til 2014, þá til 2017 og nú síðast átti að vera tilbúið kennsluefni og námskeið í janúar 2021. Þrátt fyrir margar áskoranir leiðbeinenda, þar á meðal undirritaðs, beiðnir um námskeið og jafnvel boð um aðstoð við að koma þessum málum í lag hefur lítið gerst. Það er því sorglegt að heyra sérfræðing UST koma fram í viðtölum og lýsa því yfir að þessi málaflokkur sé í góðu lagi. (Reykjavík síðdegis, Bylgjunni, 26.01) Töluverðar breytingar hafa orðið á björgunarþáttum og reglum er varða umgengni, öryggisþætti og björgunarbúnað við sundlaugar. Þeir sem starfa við þennan málaflokk hjá Háskóla Íslands og Háskólanum íReykjavíkur eru vel í stakk búnir til kennslu vegna rannsóknartengsla við þá sem vinna að þessum málum á Norðurlöndum og í Evrópu (ILSE), fyrir nemendur í íþrótta- og heilsufræði. Það verður þó að gera ráð fyrir því að forstöðumenn sundlauga leggi metnað sinn í að öryggismál séu eins góð og kostur er með því að fylgja tilmælum sem fram koma í Öryggishandbók UST fyrir sund- og baðstaði frá 2013, en enn betur má ef duga skal. Höfundur er lektor við Íþrótta- og heilsufræði Háskóla Íslands með sérhæfingu á sviði sund- og björgunarmála. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sundlaugar Tengdar fréttir Sundhöllin er með skynjara sem sendir viðbragð ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni Sundhöll Reykjavíkur er með eftirlitskerfi í innilaug sem sendir frá sér viðvörun ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni laugarinnar. Fyrirtækið Swimeye sem selur búnaðinn segir búnaðinn bregðast fyrr við en sundlaugarverðir. Faðir manns sem lést eftir að hafa legið á botni sundlaugarinnar á fimmtudag veltir fyrir sér hvað fór úrskeiðis. 26. janúar 2021 13:18 „Hann var einfaldlega perla þessi drengur“ Faðir mannsins sem lést í Sundhöll Reykjavíkur á fimmtudaginn segir hann hafa verið afar hraustan og slysið skilji eftir sig ótal spurningar. Sonur hans hafi legið á botni laugarinnar í sex mínútur áður en endurlífgunartilraunir hófust. Hann segist ekki vilja finna sökudólga, aðeins fá svör. 25. janúar 2021 19:45 Segja laugaverði hafa verið á sínum stað þegar slysið varð Laugarverðir voru í sal og turni Sundhallarinnar þegar 31 árs karlmaður fannst þar á botni sundlaugar á fimmtudag, að sögn íþrótta- og tómstundasviðs Reykjavíkur. Maðurinn var síðar úrskurðaður látinn en að sögn föður hans hafði hann legið í um sex mínútur á botni laugarinnar. 25. janúar 2021 16:28 Mest lesið Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarin 10 ár hafa orðið þó nokkur drukknunarslys í vöktuðum sundlaugum sem leitt hafa til dauða of margra einstaklinga. Til allrar hamingju hefur þó í mörgum tilfellum tekist að koma í veg fyrir fleiri dauðaslys vegna skjótra aðgerða þjálfaðra starfsmanna og gesta sundlauganna. Í kennslumöppu Rauða Kross Íslands, Skyndihjálp og björgun, eru taldar upp þrjár meginástæður drukknunar í vöktuðum sundlaugum: Laugarvörður ber ekki kennsl á ósjálfráð viðbrögð drukknunar. Laugarvörður fer að sinna öðrum skyldum og enginn leysir hann af. Truflun frá vöku og vaktsvæði t.d. viðræður við sundlaugargest, farsímanotkun eða slíkt. Utanaðkomandi aðstæður á borð við til dæmis sjúkdóma eða önnur veikindi geta valdið slysi en það breytir þó ekki þeirri staðreynd að dauði vegna drukknunar á ekki að eiga sér stað í vaktaðri sundlaug þar sem sundlaugarvörður er ráðinn til þess eins að gæta öryggis gesta og hefur því hlotið tilskilda þjálfun til að bjarga úr laug eða vatni og veita fyrstu hjálp. Til þess þarf að fylgjast stöðugt með gestum, öryggistækjum og búnaði þannig að hægt verði að bregðast við á örskammri stundu til að ná einstaklingi upp úr lauginni og fyrirbyggja dauða vegna drukknunar. Það segir sig því sjálft að starf sundlaugarvarðar krefst mikillar ábyrgðar sem kallar á öra hvíld og vel skipulögð vaktskipti innan vinnutíma til þess að koma í veg fyrir skort á árvekni. Það er því allrar athygli vert að í ákveðnum tilfellum virðist það vera svo, að dauði vegna drukknunar verður vegna þess að sundlaugargestur hefur legið undir vatnsyfirborði og/eða á botni sundlaugar í 4–6 mínútur án þess að nokkur verði þess var, sem er algjörlega óásættanlegt. Allir leiðbeinendur sem sjá um þjálfun sundlaugavarða er skylt að fara á endurmenntunarnámskeið á þriggja ára fresti samkvæmt reglugerð umhverfisráðuneytis og fylgt eftir af Umhverfisstofnun (UST). UST hefur hins vegar ekki haldið nein slík námskeið frá árinu 2010, aðeins framlengt gildi leiðbeinendaskírteina, fyrst til 2014, þá til 2017 og nú síðast átti að vera tilbúið kennsluefni og námskeið í janúar 2021. Þrátt fyrir margar áskoranir leiðbeinenda, þar á meðal undirritaðs, beiðnir um námskeið og jafnvel boð um aðstoð við að koma þessum málum í lag hefur lítið gerst. Það er því sorglegt að heyra sérfræðing UST koma fram í viðtölum og lýsa því yfir að þessi málaflokkur sé í góðu lagi. (Reykjavík síðdegis, Bylgjunni, 26.01) Töluverðar breytingar hafa orðið á björgunarþáttum og reglum er varða umgengni, öryggisþætti og björgunarbúnað við sundlaugar. Þeir sem starfa við þennan málaflokk hjá Háskóla Íslands og Háskólanum íReykjavíkur eru vel í stakk búnir til kennslu vegna rannsóknartengsla við þá sem vinna að þessum málum á Norðurlöndum og í Evrópu (ILSE), fyrir nemendur í íþrótta- og heilsufræði. Það verður þó að gera ráð fyrir því að forstöðumenn sundlauga leggi metnað sinn í að öryggismál séu eins góð og kostur er með því að fylgja tilmælum sem fram koma í Öryggishandbók UST fyrir sund- og baðstaði frá 2013, en enn betur má ef duga skal. Höfundur er lektor við Íþrótta- og heilsufræði Háskóla Íslands með sérhæfingu á sviði sund- og björgunarmála.
Sundhöllin er með skynjara sem sendir viðbragð ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni Sundhöll Reykjavíkur er með eftirlitskerfi í innilaug sem sendir frá sér viðvörun ef manneskja liggur hreyfingarlaus á botni laugarinnar. Fyrirtækið Swimeye sem selur búnaðinn segir búnaðinn bregðast fyrr við en sundlaugarverðir. Faðir manns sem lést eftir að hafa legið á botni sundlaugarinnar á fimmtudag veltir fyrir sér hvað fór úrskeiðis. 26. janúar 2021 13:18
„Hann var einfaldlega perla þessi drengur“ Faðir mannsins sem lést í Sundhöll Reykjavíkur á fimmtudaginn segir hann hafa verið afar hraustan og slysið skilji eftir sig ótal spurningar. Sonur hans hafi legið á botni laugarinnar í sex mínútur áður en endurlífgunartilraunir hófust. Hann segist ekki vilja finna sökudólga, aðeins fá svör. 25. janúar 2021 19:45
Segja laugaverði hafa verið á sínum stað þegar slysið varð Laugarverðir voru í sal og turni Sundhallarinnar þegar 31 árs karlmaður fannst þar á botni sundlaugar á fimmtudag, að sögn íþrótta- og tómstundasviðs Reykjavíkur. Maðurinn var síðar úrskurðaður látinn en að sögn föður hans hafði hann legið í um sex mínútur á botni laugarinnar. 25. janúar 2021 16:28
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun