Fjölmiðlar í kreppu á tímum kórónuveiru Þórir Guðmundsson skrifar 2. apríl 2020 16:00 Í dag náði danska stjórnin meirihlutastuðningi á þingi við áform um að styrkja fjölmiðla, sem hafa tapað gífurlegum auglýsingatekjum vegna samdráttar í efnahagslífinu, þannig að hægt sé að halda fréttaþjónustu úti á þessum örlagatímum. Í síðustu viku fékk ungverska stjórnin heimild þingsins til að stjórna með tilskipunum og samkvæmt sömu lögum mega eingöngu stjórnvöld koma á framfæri tilkynningum um kórónuveirufaraldurinn. Hún þarf ekki fjölmiðla nema þá bara til að birta tilkynningarnar; alls ekki til að spyrja ágengra spurninga. Misjafnt hafast menn að. Í Bandaríkjunum sá Bandaríkjaforseti ástæðu til að hella sér yfir fréttamann sem spurði hvort hann hefði einhver skilaboð til fólks sem ætti um sárt að binda. Í sama landi tilkynnti Facebook um fjórtán milljarða króna sjóð til að styrkja fjölmiðla þar í landi sem fara halloka um þessar mundir. Reyndar er kaldhæðnislegt að það eru einmitt Facebook og aðrir samfélagsmiðlar sem hafa valdið skertum auglýsingatekjum fjölmiðla um allan heim undanfarin ár. Þeir nota óspart fréttir og greinar sem fjölmiðlar birta til þess að fá til sín lesendur en sjúga um leið upp auglýsingamarkaðinn. Fjölmiðlar á vesturlöndum og um allan heim hafa á síðustu árum haldið úti fréttaflutningi til almennings á miklum þrengingatímum á auglýsingamarkaði. Á sama tíma og vægi fréttaþjónustunnar hefur aukist þá minnkar nú geta fjölmiðla til að halda þjónustunni uppi. Forsvarsmenn fjölmiðla í Noregi sögðust í nýrri könnun gera ráð fyrir því að auglýsingamarkaðurinn hjá stafrænum miðlum yrði fyrir 90% falli vegna áhrifa faraldursins. Eins og til að undirstrika þetta birti Coca-Cola á Íslandi fyrr í dag tilkynningu um að Coca-Cola myndi á heimsvísu hætta öllum auglýsingum en veita fé til hjálparstarfs. Hér á landi sjá fyrirtæki ekki tilgang í því að auglýsa samkomur, veitingastaði, ferðir og annað sem hefur verið stór þáttur í rekstrargrundvelli fjölmiðla. Fyrirsjáanlegt er að það ástand mun vara í einhvern tíma. Markmið danskra stjórnvalda með stuðningi við fjölmiðla, umfram þann stuðning sem atvinnulífinu er veittur almennt, er að halda einkareknum fjölmiðlum gangandi í þessu gjörningaveðri þegar þeirra er þörf sem aldrei fyrr. „Við erum með einkarekna fjölmiðla, sem eru hluti af staðbundnu lýðræði, sem missa auglýsingatekjur,“ segir Joy Mogensen menningarmálaráðherra Danmerkur. „Það er hætta á að það hafi afleiðingar fyrir lýðræðið og samtalið í þjóðfélaginu.“ Þeir sem lesa þennan miðil, Vísi, og þeir sem fylgjast með fréttaflutningi á Bylgjunni og Stöð 2 fá fréttirnar án endurgjalds. Það er samt ekki ókeypis að afla þeirra. Á bak við fréttaflutninginn eru um 60 manns sem þessa dagana vinna heima hjá sér eða mæta til vinnu í nógu litlum hópum til að halda samkomubannið og verja sjálfa sig og vinnustaðinn en halda samt úti öflugri fréttavinnslu. Fréttaöflun á timum kórónuveiru. Birgir Olgeirsson fréttamaður heldur fjarlægð milli sín og Sigríðar Bjarkar Guðjónsdóttur ríkislögreglustjóra.Einar Árnason/Vísir Lestur, hlustun og áhorf hafa tekið gífurlegan kipp sem segir okkur að fólk fylgist með af áfergju. Upplýsingarnar sem við veitum hjálpa fólki frá degi til dags við að taka ákvarðanir um daglegt líf og tilveru við undarlegar aðstæður. Þær geta verið lífsbjargandi. Á sama tíma hefur tekjugrundvöllur fjölmiðla orðið fyrir verulegu áfalli. Það eru ekki margir auglýsendur sem vilja kosta fjármunum til að ná til alls þessa fólks sem er að fylgjast með. Það fólk er ekki að skipuleggja ferðalög, bóka skemmtanir eða fara út að borða. Fáir vita að daglegar útsendingar af fjölmiðlafundi Almannavarna – sem er sjónvarpað, útvarpað og varpað út á fréttavefjum – eru til skiptis í boði RÚV og fréttastofu Stöðvar 2, Vísis og Bylgjunnar. Við skiptum útsendingunum bróðurlega með RÚV til þess að fækka fólki í fundarplássinu hjá Almannavörnum. Þannig, og á ótal marga aðra vegu, gegnir þessi einkarekna fréttastofa hlutverki í almannavarnakerfinu þó að það hafi reyndar aldrei hlotið opinbera viðurkenningu. Hvað þá að það hafi kallað á fjárstuðning frá hinu opinbera. Rekstrarumhverfi einkarekinna fjölmiðla var bágborið fyrir kórónuveirufaraldurinn. Þessu er lýst í yfirgripsmikilli skýrslu nefndar sem var skipuð til að fara yfir málið og skilaði af sér í ársbyrjun 2018. Þar er einnig lýst yfirburðastöðu RÚV á auglýsingamarkaði, sem þrengir að einkamiðlunum á þeim vettvangi á sama tíma og hið opinbera fyrirtæki fær ríflegar tekjur af skattgreiðslum almennings. Skýrslan var undirstaða frumvarps um stuðning við fjölmiðla, sem Lilja Alfreðsdóttir menntamálaráðherra lagði fram. Það frumvarp fékk að sofna svefninum langa á þingi í fyrra og hefur verið grafið í nefnd í breyttu formi á yfirstandandi þingi. Neyðarástandið sem fjölmiðlar standa frammi fyrir nú virðist þar engin áhrif hafa. Annars staðar hafa stjórnvöld brugðist við ástandinu með því að setja hömlur á fjölmiðla, jafnvel í Evrópusambandsríkjum eins og Ungverjalandi. Hér á landi hafa yfirvöld þvert á móti gert sér sérstakt far um að svara spurningum fjölmiðla og nýta þá til að koma upplýsingum til almennings. Það auðveldar okkar starf alveg gífurlega og kemur fólki til góða á hverjum degi. Á sama tíma er ekki hægt annað en horfa til fjölmiðlafrumvarpsins, sem átti að vera líflína til fjölmiðla löngu áður en núverandi hamfarir dundu yfir. Það frumvarp sefur nú værum svefni í nefnd á meðan tekjugrundvöllur fjölmiðla, auglýsingamarkaðurinn, þornar upp. Fyrir fjölmiðla myndi miklu muna ef þingmenn myndu einhenda sér í að koma því frumvarpi í lög. Hinn möguleikinn væri að fara dönsku leiðina og bæta fjölmiðlum upp auglýsingatapið með sértækri aðgerð nú. Þriðja leiðin er að gera ekkert. Hún er verst. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Fjölmiðlar Fjölmiðlalög Þórir Guðmundsson Auglýsinga- og markaðsmál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Sjá meira
Í dag náði danska stjórnin meirihlutastuðningi á þingi við áform um að styrkja fjölmiðla, sem hafa tapað gífurlegum auglýsingatekjum vegna samdráttar í efnahagslífinu, þannig að hægt sé að halda fréttaþjónustu úti á þessum örlagatímum. Í síðustu viku fékk ungverska stjórnin heimild þingsins til að stjórna með tilskipunum og samkvæmt sömu lögum mega eingöngu stjórnvöld koma á framfæri tilkynningum um kórónuveirufaraldurinn. Hún þarf ekki fjölmiðla nema þá bara til að birta tilkynningarnar; alls ekki til að spyrja ágengra spurninga. Misjafnt hafast menn að. Í Bandaríkjunum sá Bandaríkjaforseti ástæðu til að hella sér yfir fréttamann sem spurði hvort hann hefði einhver skilaboð til fólks sem ætti um sárt að binda. Í sama landi tilkynnti Facebook um fjórtán milljarða króna sjóð til að styrkja fjölmiðla þar í landi sem fara halloka um þessar mundir. Reyndar er kaldhæðnislegt að það eru einmitt Facebook og aðrir samfélagsmiðlar sem hafa valdið skertum auglýsingatekjum fjölmiðla um allan heim undanfarin ár. Þeir nota óspart fréttir og greinar sem fjölmiðlar birta til þess að fá til sín lesendur en sjúga um leið upp auglýsingamarkaðinn. Fjölmiðlar á vesturlöndum og um allan heim hafa á síðustu árum haldið úti fréttaflutningi til almennings á miklum þrengingatímum á auglýsingamarkaði. Á sama tíma og vægi fréttaþjónustunnar hefur aukist þá minnkar nú geta fjölmiðla til að halda þjónustunni uppi. Forsvarsmenn fjölmiðla í Noregi sögðust í nýrri könnun gera ráð fyrir því að auglýsingamarkaðurinn hjá stafrænum miðlum yrði fyrir 90% falli vegna áhrifa faraldursins. Eins og til að undirstrika þetta birti Coca-Cola á Íslandi fyrr í dag tilkynningu um að Coca-Cola myndi á heimsvísu hætta öllum auglýsingum en veita fé til hjálparstarfs. Hér á landi sjá fyrirtæki ekki tilgang í því að auglýsa samkomur, veitingastaði, ferðir og annað sem hefur verið stór þáttur í rekstrargrundvelli fjölmiðla. Fyrirsjáanlegt er að það ástand mun vara í einhvern tíma. Markmið danskra stjórnvalda með stuðningi við fjölmiðla, umfram þann stuðning sem atvinnulífinu er veittur almennt, er að halda einkareknum fjölmiðlum gangandi í þessu gjörningaveðri þegar þeirra er þörf sem aldrei fyrr. „Við erum með einkarekna fjölmiðla, sem eru hluti af staðbundnu lýðræði, sem missa auglýsingatekjur,“ segir Joy Mogensen menningarmálaráðherra Danmerkur. „Það er hætta á að það hafi afleiðingar fyrir lýðræðið og samtalið í þjóðfélaginu.“ Þeir sem lesa þennan miðil, Vísi, og þeir sem fylgjast með fréttaflutningi á Bylgjunni og Stöð 2 fá fréttirnar án endurgjalds. Það er samt ekki ókeypis að afla þeirra. Á bak við fréttaflutninginn eru um 60 manns sem þessa dagana vinna heima hjá sér eða mæta til vinnu í nógu litlum hópum til að halda samkomubannið og verja sjálfa sig og vinnustaðinn en halda samt úti öflugri fréttavinnslu. Fréttaöflun á timum kórónuveiru. Birgir Olgeirsson fréttamaður heldur fjarlægð milli sín og Sigríðar Bjarkar Guðjónsdóttur ríkislögreglustjóra.Einar Árnason/Vísir Lestur, hlustun og áhorf hafa tekið gífurlegan kipp sem segir okkur að fólk fylgist með af áfergju. Upplýsingarnar sem við veitum hjálpa fólki frá degi til dags við að taka ákvarðanir um daglegt líf og tilveru við undarlegar aðstæður. Þær geta verið lífsbjargandi. Á sama tíma hefur tekjugrundvöllur fjölmiðla orðið fyrir verulegu áfalli. Það eru ekki margir auglýsendur sem vilja kosta fjármunum til að ná til alls þessa fólks sem er að fylgjast með. Það fólk er ekki að skipuleggja ferðalög, bóka skemmtanir eða fara út að borða. Fáir vita að daglegar útsendingar af fjölmiðlafundi Almannavarna – sem er sjónvarpað, útvarpað og varpað út á fréttavefjum – eru til skiptis í boði RÚV og fréttastofu Stöðvar 2, Vísis og Bylgjunnar. Við skiptum útsendingunum bróðurlega með RÚV til þess að fækka fólki í fundarplássinu hjá Almannavörnum. Þannig, og á ótal marga aðra vegu, gegnir þessi einkarekna fréttastofa hlutverki í almannavarnakerfinu þó að það hafi reyndar aldrei hlotið opinbera viðurkenningu. Hvað þá að það hafi kallað á fjárstuðning frá hinu opinbera. Rekstrarumhverfi einkarekinna fjölmiðla var bágborið fyrir kórónuveirufaraldurinn. Þessu er lýst í yfirgripsmikilli skýrslu nefndar sem var skipuð til að fara yfir málið og skilaði af sér í ársbyrjun 2018. Þar er einnig lýst yfirburðastöðu RÚV á auglýsingamarkaði, sem þrengir að einkamiðlunum á þeim vettvangi á sama tíma og hið opinbera fyrirtæki fær ríflegar tekjur af skattgreiðslum almennings. Skýrslan var undirstaða frumvarps um stuðning við fjölmiðla, sem Lilja Alfreðsdóttir menntamálaráðherra lagði fram. Það frumvarp fékk að sofna svefninum langa á þingi í fyrra og hefur verið grafið í nefnd í breyttu formi á yfirstandandi þingi. Neyðarástandið sem fjölmiðlar standa frammi fyrir nú virðist þar engin áhrif hafa. Annars staðar hafa stjórnvöld brugðist við ástandinu með því að setja hömlur á fjölmiðla, jafnvel í Evrópusambandsríkjum eins og Ungverjalandi. Hér á landi hafa yfirvöld þvert á móti gert sér sérstakt far um að svara spurningum fjölmiðla og nýta þá til að koma upplýsingum til almennings. Það auðveldar okkar starf alveg gífurlega og kemur fólki til góða á hverjum degi. Á sama tíma er ekki hægt annað en horfa til fjölmiðlafrumvarpsins, sem átti að vera líflína til fjölmiðla löngu áður en núverandi hamfarir dundu yfir. Það frumvarp sefur nú værum svefni í nefnd á meðan tekjugrundvöllur fjölmiðla, auglýsingamarkaðurinn, þornar upp. Fyrir fjölmiðla myndi miklu muna ef þingmenn myndu einhenda sér í að koma því frumvarpi í lög. Hinn möguleikinn væri að fara dönsku leiðina og bæta fjölmiðlum upp auglýsingatapið með sértækri aðgerð nú. Þriðja leiðin er að gera ekkert. Hún er verst.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar