Áhrif Costco, bein og óbein Guðjón Sigurbjartsson skrifar 17. ágúst 2017 06:00 Nú, rúmum tveimur mánuðum eftir opnun Costco, eru gríðarleg áhrif þegar komin í ljós. Ekkert lát er á straumi neytenda í verslunina sem sýnir hversu mikils virði framboð ódýrari og fjölbreyttari vöru er fyrir okkur. Sem er von því verðlag hér á landi er talsvert hærra en í nágrannalöndunum, sérstaklega matvælaverð og vextir af lánum, sem kemur niður á lífskjörum okkar því að við höfum minna til skiptanna þegar við erum búin að sinna grunnþörfunum fyrir mat og húsaskjól.Óbeinu áhrifin verða meiri Costco selur á rúmu kostnaðarverði og lætur nægja hagnaðinn af sölu aðgangskorta. Ein af bábiljum Bændasamtakanna, vegna skorts á betri rökum, er þessi: „Tilgangslaust er að fella niður tolla af matvælum því Hagar og aðrir smásalar myndu stinga mismuninum í vasann.“ Með tilkomu Costco getur enginn efast um að niðurfelling tolla skili sér til neytenda. Nýlega féllu rök Bændasamtakanna um mikla smithættu af ferskum innfluttum kjötvörum þannig að nú stendur fátt í vegi fyrir því að íslenskir neytendur fái aðgang að úrvali af hagstæðum, fjölbreyttum og hollum matvælum hvaðanæva. Samkvæmt úttekt okkar Þórólfs Matthíassonar, prófessors í hagfræði, árið 2016, lækkar verð matvæla um 35% við niðurfellingu matartollanna auk þess sem fjölbreytni og gæði vaxa að sjálfsögðu. Slík lækkun sparar okkur, hverju og einu, um 100.000 krónur á ári. Fyrir fjögurra manna fjölskyldu gerir það um 400.000 krónur á ári en í rauninni getur fólk sótt sér meiri ávinning með því að flytja hluta af neyslunni yfir í ódýrari vörur. Þetta kemur öllum vel hvar sem þeir búa á landinu, sérstaklega fátækum barnafjölskyldum, en samkvæmt UN líða um 6.100 börn á landinu efnalegan skort.Fyrir landsbyggðina skiptir lækkun kostnaðar við Íslandsferð miklu Lækkun matarverðs skiptir líka gríðarlega miklu máli fyrir stærstu atvinnugrein þjóðarinnar, ferðaþjónustu. Sums staðar á landinu er farið að bera á fækkun ferðamanna vegna þess hversu dýrt er að sækja landið heim. Þau landsvæði sem lengst eru frá SV-horninu lenda verst í þessu því ferðamenn stytta ferðir sínar og fara síður í lengri ferðir innanlands, til að spara útgjöld. Helstu kostnaðarliðir við Íslandsferð eru fargjöld, matur og gisting. Lágt gengi krónunnar dró um tíma úr sárasta ofurkostnaðinum en til framtíðar litið þarf að taka á háum grunnkostnaði. Löggjafinn getur lækkað alla ofangreinda kostnaðarliði með nokkrum pennastrikum. Sem fyrr greinir má lækka mat um að minnsta kosti 35% með niðurfellingu matartolla. Lækka má áfengisgjöld eftir þörfum með einfaldri ákvörðun. Háir vextir eru undirliggjandi ástæða hás gistikostnaðar og fleiri kostnaðarliða. Hægt er að lækka þá með upptöku stórs gjaldmiðils, væntanlega evru. Það tekur tíma en í millitíðinni má heimila fólki og fyrirtækjum lántöku í erlendri mynt með gengisvörnum sem geta verið mun ódýrari en vaxtamunurinn. Með þessu tryggjum við vöxt og viðgang ferðaþjónustunnar og bætum framlegð hennar og launagreiðslugetu. Góður viðgangur ferðaþjónustunnar, mikilvægasta byggðaaðgerð sem völ er á Störf sem nú eru talin tengjast landbúnaði eru um 10.000 en störf tengd ferðaþjónustu eru 20.000 til 30.000 eftir árstímum. Störfum sem tengjast landbúnaði fækkar en þeim sem tengjast ferðaþjónustu fjölgar. Við niðurfellingu matartolla fækkar störfum ef til vill um 500 eða svo, aðallega í svína- og kjúklinga-greinunum, en einnig í mjólk, eggjum og kindakjöti. Mikil þörf er fyrir þær vinnufúsu hendur sem losna og nota má ávinninginn af breytingunum, sem verður gríðarlegur til að auðvelda þær. Góður viðgangur ferðaþjónustu er mun mikilvægari en landbúnaður í núverandi mynd, líka fyrir landsbyggðina. Það er því gríðarlega mikilvægt að gera ferðaþjónustunni kleift að vaxa, líka í dreifbýli. Niðurfelling matartolla er því trúlega stærsta byggðaaðgerð sem völ er á. Með tilkomu Costco þarf ekki lengur að efast um að lækkunin gangi til neytenda og bæti þeirra hag. Ávinningurinn kemur líka fram í eflingu ferðaþjónustu um allt land sem getur tekið við hluta af óhagkvæmum heimskautalandbúnaði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Skoðun Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Nú, rúmum tveimur mánuðum eftir opnun Costco, eru gríðarleg áhrif þegar komin í ljós. Ekkert lát er á straumi neytenda í verslunina sem sýnir hversu mikils virði framboð ódýrari og fjölbreyttari vöru er fyrir okkur. Sem er von því verðlag hér á landi er talsvert hærra en í nágrannalöndunum, sérstaklega matvælaverð og vextir af lánum, sem kemur niður á lífskjörum okkar því að við höfum minna til skiptanna þegar við erum búin að sinna grunnþörfunum fyrir mat og húsaskjól.Óbeinu áhrifin verða meiri Costco selur á rúmu kostnaðarverði og lætur nægja hagnaðinn af sölu aðgangskorta. Ein af bábiljum Bændasamtakanna, vegna skorts á betri rökum, er þessi: „Tilgangslaust er að fella niður tolla af matvælum því Hagar og aðrir smásalar myndu stinga mismuninum í vasann.“ Með tilkomu Costco getur enginn efast um að niðurfelling tolla skili sér til neytenda. Nýlega féllu rök Bændasamtakanna um mikla smithættu af ferskum innfluttum kjötvörum þannig að nú stendur fátt í vegi fyrir því að íslenskir neytendur fái aðgang að úrvali af hagstæðum, fjölbreyttum og hollum matvælum hvaðanæva. Samkvæmt úttekt okkar Þórólfs Matthíassonar, prófessors í hagfræði, árið 2016, lækkar verð matvæla um 35% við niðurfellingu matartollanna auk þess sem fjölbreytni og gæði vaxa að sjálfsögðu. Slík lækkun sparar okkur, hverju og einu, um 100.000 krónur á ári. Fyrir fjögurra manna fjölskyldu gerir það um 400.000 krónur á ári en í rauninni getur fólk sótt sér meiri ávinning með því að flytja hluta af neyslunni yfir í ódýrari vörur. Þetta kemur öllum vel hvar sem þeir búa á landinu, sérstaklega fátækum barnafjölskyldum, en samkvæmt UN líða um 6.100 börn á landinu efnalegan skort.Fyrir landsbyggðina skiptir lækkun kostnaðar við Íslandsferð miklu Lækkun matarverðs skiptir líka gríðarlega miklu máli fyrir stærstu atvinnugrein þjóðarinnar, ferðaþjónustu. Sums staðar á landinu er farið að bera á fækkun ferðamanna vegna þess hversu dýrt er að sækja landið heim. Þau landsvæði sem lengst eru frá SV-horninu lenda verst í þessu því ferðamenn stytta ferðir sínar og fara síður í lengri ferðir innanlands, til að spara útgjöld. Helstu kostnaðarliðir við Íslandsferð eru fargjöld, matur og gisting. Lágt gengi krónunnar dró um tíma úr sárasta ofurkostnaðinum en til framtíðar litið þarf að taka á háum grunnkostnaði. Löggjafinn getur lækkað alla ofangreinda kostnaðarliði með nokkrum pennastrikum. Sem fyrr greinir má lækka mat um að minnsta kosti 35% með niðurfellingu matartolla. Lækka má áfengisgjöld eftir þörfum með einfaldri ákvörðun. Háir vextir eru undirliggjandi ástæða hás gistikostnaðar og fleiri kostnaðarliða. Hægt er að lækka þá með upptöku stórs gjaldmiðils, væntanlega evru. Það tekur tíma en í millitíðinni má heimila fólki og fyrirtækjum lántöku í erlendri mynt með gengisvörnum sem geta verið mun ódýrari en vaxtamunurinn. Með þessu tryggjum við vöxt og viðgang ferðaþjónustunnar og bætum framlegð hennar og launagreiðslugetu. Góður viðgangur ferðaþjónustunnar, mikilvægasta byggðaaðgerð sem völ er á Störf sem nú eru talin tengjast landbúnaði eru um 10.000 en störf tengd ferðaþjónustu eru 20.000 til 30.000 eftir árstímum. Störfum sem tengjast landbúnaði fækkar en þeim sem tengjast ferðaþjónustu fjölgar. Við niðurfellingu matartolla fækkar störfum ef til vill um 500 eða svo, aðallega í svína- og kjúklinga-greinunum, en einnig í mjólk, eggjum og kindakjöti. Mikil þörf er fyrir þær vinnufúsu hendur sem losna og nota má ávinninginn af breytingunum, sem verður gríðarlegur til að auðvelda þær. Góður viðgangur ferðaþjónustu er mun mikilvægari en landbúnaður í núverandi mynd, líka fyrir landsbyggðina. Það er því gríðarlega mikilvægt að gera ferðaþjónustunni kleift að vaxa, líka í dreifbýli. Niðurfelling matartolla er því trúlega stærsta byggðaaðgerð sem völ er á. Með tilkomu Costco þarf ekki lengur að efast um að lækkunin gangi til neytenda og bæti þeirra hag. Ávinningurinn kemur líka fram í eflingu ferðaþjónustu um allt land sem getur tekið við hluta af óhagkvæmum heimskautalandbúnaði.
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar