Greining OECD á 632 lögum og stjórnvaldsfyrirmælum sem gilda um ferðaþjónustu og byggingariðnað hér á landi leiddi í ljós 676 mögulegar samkeppnishindranir.
Þetta er niðurstaða samkeppnismats sem OECD gerði á regluverkinu fyrir íslensk stjórnvöld að beiðni Þórdísar Kolbrúnar Reykfjörð Gylfadóttur, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra.
Gerðar eru 438 tillögur til breytinga sem eru sagðar til þess fallnar að skapa sveigjanlegra umhverfi fyrir atvinnustarfsemi, skapa fleiri störf og auka framleiðni og vöxt í hagkerfinu.
Í mati OECD segir að breytingar í samræmi við tillögurnar geti leitt til aukinnar landsframleiðslu sem nemur um 200 milljónum evra á ári. Það svarar til um 1% af landsframleiðslu Íslands.
Flestar tillögur til úrbóta lúta að byggingarreglugerðum, eða alls 149. Þá eru 70 tillögur til breytinga á reglum um skipulagsmál. Auk þess eru gerðar 122 úrbótatillögur á reglum sem gilda um ferðaþjónustu.
Draga úr kröfum um fjölda bílastæða
Í greiningu OECD á byggingariðnaði segir að ferlið við að sækja um breytingar á skipulagsáætlun sé óskýrt, tímafrekt og þungt í framkvæmd. Ýmsar opinberar kröfur sem gerðar séu til nýbygginga, svo sem gatnagerðargjald og kröfur um fjölda bílastæða auki byggingarkostnað verulega.
Lagt er til að skoðað verði að lækka gatnagerðargjöld og draga úr um fjölda bílastæða í Reykjavík. Einnig að ferli skipulagsákvarðana sveitarfélaga verði endurskoðað í heild með það að markmiði að einfalda og skýra verklagið.
Þá er lagt til að ferli við veitingu byggingarleyfa verði einfaldað og gert að fullu rafrænt auk þess að smærri og einfaldari verkefni geti fengið flýtimeðferð. Þá megi afnema tilkyninngarskyldu um minniháttar framkvæmdir.
Gerðar eru athugasemdir við kerfið sem gildir um löggiltar starfsgreinar. Í skýrslunni segir að of yfirgripsmikil lögverndun geti haft í för með sér hærra verð til neytenda og færri störf.
Niðurstaða rannsóknar sem var gerð samhliða samkeppnismatinu sýnir að fjöldi lögverndaðra starfsgreina og starfa er umtalsvert hærri hér á landi miðað við önnur Evrópulönd og önnur lönd innan OECD.
Lagt er til að skoðað verði að afnema eða þrengja einkarétt til tiltekinna starfa. Einnig að kerfi meistararéttinda verði endurskoðað þannig að iðnaðarmenn eigi auðveldara með að afla sér réttindanna, eða að iðnaðarmenn með sveinspróf megi vinna verkefni sem meistarar hafi einkarétt á samkvæmt núgildandi reglum.
Flóknar leyfisveitingar í ferðaþjónustu
Í skýrslunni kemur fram að óþarfa reglubyrði einkenni nokkuð regluverk ferðatengdrar þjónustu. Fyrirkomulag leyfismála sé flókið og að sumum tilvikum nauðsynlegt að vera með mörg leyfi fyrir tiltekna starfsemi.
Sem dæmi má nefna að lagt er til að leyfi vegna sérútbúinna bifreiða fyrir farþegaflutninga í atvinnuskyni verði afnumin og að hömlur sveitarfélaga á breytingu á nýtingu íbúðarhúsnæðis í gistihúsnæði verði afnumdar.
Isavia með óhagkvæmasta reksturinn
Ýmsar athugasemdir eru gerðar við Keflavíkurflugvöll. Rekstur allra flugvalla á Íslandi er í höndum Isavia og í skýrslunni segir að rekstur félagsins sé sá óhagkvæmasti í samanburði við rekstur allra annarra flugrekstraraðila í Evrópu. Líkur séu á að núgildandi regluverk og eignarhald á íslenskum flugvöllum stuðli að þessari niðurstöðu.
Lagt er til að kannaðar verði leiðir til að auka hvata Isavia á Keflavíkurflugvelli til að draga úr kostnaði. Mögulegar leiðir gætu t.d. verið breytt skipan eignarhalds eða útboð á rekstri Keflavíkurflugvallar. Þá ætti Isavia að endurskoða veitingu sérleyfissamninga fyrir sölu veitinga og varnings í flugstöðinni, í því skyni að draga úr háum kostnaði fyrir neytendur og þjónustuaðilar.
Í skýrslunni segir að horfa ætti til víðtækari markmiða en hámörkun hagnaðar Isavia. Skoða eigi að setja eigendastefnu fyrir félagið þar sem fram komi efnahagsleg og samfélagsleg markmið með rekstri félagsins.
