Skoðun

Borðleggjandi

Svafar Helgason skrifar

Ef ég hefði spurt næstu manneskju úti á götu fyrir viku síðan hvað henni þætti um það að lögreglufólk bæru á búningi sínum nýnasistamerki ætti ég bágt með að trú að svarið við því væri eitthvað loðið eða flókið. Ég stend í þeirri trú að það sé hreinlega innmúrað í samfélagssáttmálanum að slíkt eigi ekki að eiga sér stað, af ásetningi eður ei. Að það sé borðleggjandi almenn skynsemi og ekki eitthvað róttækt PC væl að líta á það verulega alvarlegum augum ef slík uppákoma á sér stað.

Lögreglan hefur það meðal annars þau hlutverk í samfélaginu að veita vernd og hjálpa fólki ef það er í hættu. Lögreglufólk þurfa að vera aðilar sem allir þjóðfélagshópar geti treyst sér til að leita til. Auðvitað eru starfsmenn lögreglunar bara venjulegt fólk og hjá þeim finnast mannlegir breiskleikar eins og hjá okkur öllum. Þess vegna skiptir svo miklu máli að hægt sé að ganga að þeim jöfnum og ekki sé alið á áhyggjum um það hvort tiltekinn lögregluþjónn beri innra með sér illvilja í garð náungans.

Lögreglan fer með ofbeldisvald yfir þjóðinni og ekkert er eðlilegra en að borgarar hafi skoðanir á því hvernig lögreglan fer með það vald. Nú er vinnustaðamenning og almennar skoðanir lögreglufólks ekki mjög gegnsætt fyrirbæri. Vita má þó að þetta er gríðarlega erfitt og álagsþungt starf, og ekki nægilega vel borgað. Þegar bætt er ofan á það þá staðreynd að valdbeiting hefur áhrif á geðheilsu er það deginum ljósara að lögreglufólk eigi að fá stuðning í starfi sínu og almenninlega hjálp þegar á bjátar. Þegar löggur fara að bera á sér merki með hauskúpum þá er eðlilegt að fólk spurji sig á hvaða vegferð þau sem gegna valdastöðum yfir okkur séu, því það er erfitt að lesa vinaleg skilaboð úr slíku. Þegar bætt er við að hauskúpan sé tákn skáldpersónunni Punisher, en sú tekur lög og dóm í eigin hendur og myrðir glæpamenn án allrar kerfislegrar meðferðar, eru skilaboðin þeim mun óþægilegri. Þegar á því er bætt að fáninn bak við hauskúpuna hefur verið þekkt nýnasista tákn í u.þ.b tuttugu ár þá eru skilaboðin orðin ógnandi þeim sem þekkja til þessara samsettra þátta. Mörg hafa þó sagst ekki þekkja til þessara tákna og sjá ekki ógnina fólgna í þeim.

Gerum okkur grein fyrir því hvernig hundaflautur verka. Það að flestir geri sér ekki grein fyrir nýnasistatengingu ákveðina merkja er einmitt tilgangurinn. Þá þekkja aðrir "innvinklaðir" nýnasistar merkin sem og jaðarsettir þjóðfélagshópar á meðan meðal jón/ína kannast ekkert við merkinguna á bak við. Þegar Punisher kúpan er sett á Vínlandsfána þá er alveg skýrt út frá samhenginu að hér sé um merki að ræða sem opinber lögregluþjónn ætti aldrei að bera. Þetta merki er réttilega hægt að túlka sem ógnunartilburði við ákveðna minnihlutahópa.

Nú má alveg velta fyrir sér hvort að lögregukonan hafi verið ein af þessum meðal jón/ínum sem ekki þekkja þessa tengingu en hún bar samt þetta merki á sér í nokkur ár. Viðbrögðin hjá henni ætti eðlilega að vera hryllingur um að slíkt merki gæti hafa tengst störfum hennar á nokkurn máta eftir að í ljós kemur hvaða þýðingu það ber. Hversu margar manneskjur fundu gagnvart vantrausti eða ótta við að sjá þetta merki á henni? Ein viðbröð væru að vera reið eða sár gagnvart þeim sem plötuðu upp á sig að ganga með slíkt merki, jafnvel sorg og eftirsjá yfir að hafa þurft að bera það, og já skömm. Það voru þó ekki viðbrögð lögreglukonunar heldur ósætti við að merkin sem hún bar væru túlkuð á máta sem fólki finnst ógnandi.

Nú er ég ekki talsmaður þess að það eigi að hundellta fólk og reyna að troða upp á það skömm, það er líklega engum greiði gerður með slíku. Ég var ánægður með viðbrögð dómsmálaráðherra og yfirlögregluþjóna með að gera það skýrt og frá upphafi að þetta væri óviðunandi uppákoma og myndi ekki eiga sér stað aftur. En svo tók Arinbjörn formaður samtaka lögreglumanna til máls og krafðist þess að Þórhildur Sunna þingmaður Pírata segði af sér fyrir það að vilja láta rannsaka hvort þekkingarleysi á rasískum táknum eða hvort rasismi hafi átt lykilhlutverk í því að lögreglufólk væru að merkja sig slíkum táknum. Ég hef aldrei verið ánægðari með að hún Þórhildur Sunna sé á þingi til að bera upp heiðri almennrar skynsemi og satt best að segja þá vekur það furðu mína að hún sé einhvernvegin ein á þeim báti.

Viðbrögð Arinbjörns og einnig annara sem pökkuðu í vörn innan lögreglunar eru áhyggjuefni. Fólk sér bæði mynd af lögregluþjóni með þetta nýnasistamerki á sér og svo viðbrögð innan lögreglunar um samstöðu um að firra sig gagnrýni fyrir að bera nýnasistamerki. Hvernig á landinn að bregðast við því?

Í gærmorgun var ég mjög sáttur við viðbrögð lögreglunar og taldi ekki ástæða til að ætla að mikill rasimi eða meðvirkni gagnvart rasisma viðgengist hjá lögreglunni en eftir orðræðuna eftir því sem deginum leið get ég ekki verið eins viss og það veldur mér alvarlegum áhyggjum um hag nokkura vina minna ef þeir þurfa lögregluaðstoð. Þetta eru ekki bara einhverjar úthrópanir þetta eru raunverulegar áhyggjur hjá fólki.

Það vald sem lögreglan býr yfir í samfélaginu krefst þess af okkur í samfélaginu að við segjum upphátt þegar eitthvað óþægilegt kemur upp á um störf hennar. Lögreglan kemur okkur öllum við. Það er ekki boðlegt fyrir lögreglufólk núna að pakka í vörn gegn þeirri einföldu kröfu um að bera ekki ógnandi merki á sér eða merki sem tengjast nýnasistahreyfingum. Það er ekki loðið og það er ekki flókið. Þetta á að vera borðleggjandi.

Ef ég spyrði manneskju núna úti á götu hvað henni þætti um það að lögreglufólk bæru á búningi sínum nýnasistamerki og svarið voðalega loðið og flókið þá er það líklega stærsti sigur sem nýnasistarnir í Norðurvígi hafa unnið til á klakanum, jafnvel ef þeir unnu ekki til þess sjálfir.




Skoðun

Sjá meira


×