Deilan um legsteinasafnið snýst um hagsmuni fjárfesta en ekki listsköpun Páls Eva Hauksdóttir skrifar 28. júlí 2020 10:23 Þann 27. júlí sl. birtist í Morgunblaðinu grein eftir Andrés Magnússon með fyrirsögninni „Listin og stjórnsýslan – Til varnar frænda mínum Páli frá Húsafelli“ þar sem hann leggur út af nýlegum dómi Héraðsdóms Vesturlands í máli legsteinasafnsins í Borgarbyggð. Eins og aðrir sem hafa talað máli Páls Guðmundssonar bendir Andrés á að hann sé frábær listamaður. Ég hef ekki séð nokkurn mann efast um að Páll sé merkilegur listamaður og Borgarbyggð til sóma en það bara kemur málinu ekki við, ekki frekar en það hvort hann er vel ættaður eða fríður sýnum. Jafnvel þótt hann væri Leonardo da Vinci endurborinn hefði það enga þýðingu. Málið snýst heldur ekki um það að nágranni Páls, Sæmundur Ásgeirsson, hafi eitthvað á móti Páli, list hans eða áhuga hans á því að varðveita legsteina. Reyndar var það Sæmundur sem safnaði saman fyrstu legsteinunum og kom þeim fyrir í Húsafellskirkju. Hann sá það ekki fyrir að peningamönnum dytti í hug að gera þær minjar að féþúfu. Málið snýst einfaldlega um það hvort Sæmundur Ásgeirsson á rétt á því að hafa sinn rekstur og sín bílastæði í friði. Misskilningur um málið Rétt er að benda á að það er ofsagt hjá Andrési að Páli sé gert að brjóta húsið niður. Honum er gert að fjarlægja það. Vonandi er mögulegt að flytja það. Það kostar auðvitað fyrirhöfn og peninga en á móti má benda á að Páll hefði getað forðast þann kostnað alfarið með því að leita samkomulags við nágrannann og fresta framkvæmdum þar til niðurstaða lægi fyrir. Sú hugmynd að með dómnum sé 40 milljóna hús farið forgörðum er angi af umræðu sem einkennist af nokkrum misskilningi um feril málsins. Það rétta er að deiliskipulag og byggingarleyfi voru kærð til úrskurðarnefndar um umhverfis- og auðlindamál (ÚUA) þann 2. ágúst 2016 en þá var engin vinna hafin við legsteinasafnið. Reyndar var ekki byrjað að grafa fyrir því fyrr en í ágúst 2017 þegar málið var komið til Umboðsmanns Alþingis. Það er því alrangt sem margir virðast telja að Páll hafi ekki haft ástæðu til að efast um rétt sinn fyrr en húsið var nær fullbyggt. Borgarbyggð gerði einnig ljósa þá afstöðu sína þegar byggingarleyfi var gefið út að nýju, eftir að hið fyrra hafði verið kært, að frekari framkvæmdir væru á ábyrgð Páls. Páli mátti því vera ljóst að hann væri að taka áhættu. Þótt flestir geti sjálfsagt fundið til með Páli er rétt að hafa í huga að Sæmundur hefur nú staðið í fjögurra ára baráttu til að fá rétt sinn viðurkenndan með tilheyrandi fyrirhöfn og kostnaði. Allir sem hafa staðið í langvinnum deilum sem útheimta lögfræðiþjónustu vita að dæmdur málskostnaður hrekkur sjaldnast fyrir raunverulegum útgjöldum sem slík mál hafa í för með sér. Það var þó eina leiðin sem Sæmundi var fær til að takmarka tjón sitt vegna framkvæmda á vegum nágranna síns. Framkvæmdin snýst um ferðamannaiðnað og peningamenn Hvað varðar afglöp Borgarbyggðar í málinu má sannarlega taka undir með Andrési. Af gögnum málsins er ljóst að starfsmenn sveitarfélagsins hafa gert mörg og stór mistök (sem ég mun rekja síðar) og reyndar vakna spurningar um það hvort valdafólk innan sveitarfélagsins hafi gengið erinda þeirra sem vilja reisa menningarsetur í kringum Húsafellskirkju. Þar er ekki um einkahagsmuni Páls Guðmundssonar að ræða enda fráleitt að listamaður sem er ekki betur staddur fjárhagslega en svo að hann uppfyllir skilyrði gjafsóknar ráðist einn og óstuddur í byggingarframkvæmdir fyrir tugi milljóna, eingöngu til að varðveita legsteina og listaverk. Mágur og viðskiptafélagi Andrésar Magnússonar, athafnamaðurinn Helgi Eiríksson, hefur verið helsti talsmaður framkvæmda í landi Bæjargils a.m.k. frá ársbyrjun 2014. Í janúar það ár mætti Helgi með Páli á fund þar sem leitað var stuðnings sveitaryfirvalda við þessi uppbyggingaráform, svo sem sjá má af fundargerð Umhverfis-, skipulags- og landbúnaðarnefndar Borgarbyggðar frá 6. janúar 2014. Helgi hefur alla tíð síðan talað á þeim nótum að mikil menningarstarfsemi sé fyrirhuguð á svæðinu. Ætlunin var augljóslega að koma á fót starfsemi sem stæði undir þeim mikla kostnaði sem lagt hefur verið í. Málið snýst því ekki um það hvort Páll geti haft legsteinasafnið til sýnis heldur það hvort þeir sem ætla að hafa tekjur af ferðamannaiðnaði í kringum það mega ganga á rétt nágranna. Hvaða aðilar það eru sem hafa fjármagnað framkvæmdir í landi Bæjargils og hugðust hafa af þeim tekjur er hinsvegar óljóst. Þegar pistillinn var birtur titlaði ég Andrés Magnússon sem „fulltrúa ritstjóra Morgunblaðsins“. Þar er um allt annan Andrés að ræða. Hlutaðaeigandi eru beðnir afsökunar á þessum mistökum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eva Hauksdóttir Borgarbyggð Deilur um Legsteinasafnið í Húsafelli Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Skoðun Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Skoðun Ræstingafyrirtæki og starfsmannaleigur í jafnréttisparadísinni Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Forysta til framtíðar Hópur presta skrifar Skoðun Fyrir hverja eru skoðanakannanir? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Án varna, ekkert frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Mýtan um launin Elsa Nore skrifar Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Viltu vera memm? Birna Dröfn Birgisdóttir skrifar Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vonbrigði fyrir þá verst settu Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Fögnum unnum sigrum og aðlögumst nýjum tímum Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er minn forseti! Sara Dögg Svanhildardóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Forsetinn minn 2024 Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Vanefndir Flugakademíu Íslands Gunnar Hjörtur Hagbarðsson skrifar Sjá meira
Þann 27. júlí sl. birtist í Morgunblaðinu grein eftir Andrés Magnússon með fyrirsögninni „Listin og stjórnsýslan – Til varnar frænda mínum Páli frá Húsafelli“ þar sem hann leggur út af nýlegum dómi Héraðsdóms Vesturlands í máli legsteinasafnsins í Borgarbyggð. Eins og aðrir sem hafa talað máli Páls Guðmundssonar bendir Andrés á að hann sé frábær listamaður. Ég hef ekki séð nokkurn mann efast um að Páll sé merkilegur listamaður og Borgarbyggð til sóma en það bara kemur málinu ekki við, ekki frekar en það hvort hann er vel ættaður eða fríður sýnum. Jafnvel þótt hann væri Leonardo da Vinci endurborinn hefði það enga þýðingu. Málið snýst heldur ekki um það að nágranni Páls, Sæmundur Ásgeirsson, hafi eitthvað á móti Páli, list hans eða áhuga hans á því að varðveita legsteina. Reyndar var það Sæmundur sem safnaði saman fyrstu legsteinunum og kom þeim fyrir í Húsafellskirkju. Hann sá það ekki fyrir að peningamönnum dytti í hug að gera þær minjar að féþúfu. Málið snýst einfaldlega um það hvort Sæmundur Ásgeirsson á rétt á því að hafa sinn rekstur og sín bílastæði í friði. Misskilningur um málið Rétt er að benda á að það er ofsagt hjá Andrési að Páli sé gert að brjóta húsið niður. Honum er gert að fjarlægja það. Vonandi er mögulegt að flytja það. Það kostar auðvitað fyrirhöfn og peninga en á móti má benda á að Páll hefði getað forðast þann kostnað alfarið með því að leita samkomulags við nágrannann og fresta framkvæmdum þar til niðurstaða lægi fyrir. Sú hugmynd að með dómnum sé 40 milljóna hús farið forgörðum er angi af umræðu sem einkennist af nokkrum misskilningi um feril málsins. Það rétta er að deiliskipulag og byggingarleyfi voru kærð til úrskurðarnefndar um umhverfis- og auðlindamál (ÚUA) þann 2. ágúst 2016 en þá var engin vinna hafin við legsteinasafnið. Reyndar var ekki byrjað að grafa fyrir því fyrr en í ágúst 2017 þegar málið var komið til Umboðsmanns Alþingis. Það er því alrangt sem margir virðast telja að Páll hafi ekki haft ástæðu til að efast um rétt sinn fyrr en húsið var nær fullbyggt. Borgarbyggð gerði einnig ljósa þá afstöðu sína þegar byggingarleyfi var gefið út að nýju, eftir að hið fyrra hafði verið kært, að frekari framkvæmdir væru á ábyrgð Páls. Páli mátti því vera ljóst að hann væri að taka áhættu. Þótt flestir geti sjálfsagt fundið til með Páli er rétt að hafa í huga að Sæmundur hefur nú staðið í fjögurra ára baráttu til að fá rétt sinn viðurkenndan með tilheyrandi fyrirhöfn og kostnaði. Allir sem hafa staðið í langvinnum deilum sem útheimta lögfræðiþjónustu vita að dæmdur málskostnaður hrekkur sjaldnast fyrir raunverulegum útgjöldum sem slík mál hafa í för með sér. Það var þó eina leiðin sem Sæmundi var fær til að takmarka tjón sitt vegna framkvæmda á vegum nágranna síns. Framkvæmdin snýst um ferðamannaiðnað og peningamenn Hvað varðar afglöp Borgarbyggðar í málinu má sannarlega taka undir með Andrési. Af gögnum málsins er ljóst að starfsmenn sveitarfélagsins hafa gert mörg og stór mistök (sem ég mun rekja síðar) og reyndar vakna spurningar um það hvort valdafólk innan sveitarfélagsins hafi gengið erinda þeirra sem vilja reisa menningarsetur í kringum Húsafellskirkju. Þar er ekki um einkahagsmuni Páls Guðmundssonar að ræða enda fráleitt að listamaður sem er ekki betur staddur fjárhagslega en svo að hann uppfyllir skilyrði gjafsóknar ráðist einn og óstuddur í byggingarframkvæmdir fyrir tugi milljóna, eingöngu til að varðveita legsteina og listaverk. Mágur og viðskiptafélagi Andrésar Magnússonar, athafnamaðurinn Helgi Eiríksson, hefur verið helsti talsmaður framkvæmda í landi Bæjargils a.m.k. frá ársbyrjun 2014. Í janúar það ár mætti Helgi með Páli á fund þar sem leitað var stuðnings sveitaryfirvalda við þessi uppbyggingaráform, svo sem sjá má af fundargerð Umhverfis-, skipulags- og landbúnaðarnefndar Borgarbyggðar frá 6. janúar 2014. Helgi hefur alla tíð síðan talað á þeim nótum að mikil menningarstarfsemi sé fyrirhuguð á svæðinu. Ætlunin var augljóslega að koma á fót starfsemi sem stæði undir þeim mikla kostnaði sem lagt hefur verið í. Málið snýst því ekki um það hvort Páll geti haft legsteinasafnið til sýnis heldur það hvort þeir sem ætla að hafa tekjur af ferðamannaiðnaði í kringum það mega ganga á rétt nágranna. Hvaða aðilar það eru sem hafa fjármagnað framkvæmdir í landi Bæjargils og hugðust hafa af þeim tekjur er hinsvegar óljóst. Þegar pistillinn var birtur titlaði ég Andrés Magnússon sem „fulltrúa ritstjóra Morgunblaðsins“. Þar er um allt annan Andrés að ræða. Hlutaðaeigandi eru beðnir afsökunar á þessum mistökum.
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar