Hin fullkomna hringrás geti náðst með líforkuveri Tryggvi Páll Tryggvason skrifar 7. júní 2020 07:00 Úrgangurinn og afurðirnar. Mynd/Vistorka Hugmyndir eru uppi um að koma á fót sérstöku líforkuveri á Norðurlandi sem geti tekið á móti öllum lífrænum úrgangi á svæðinu og framleitt úr honum vörur, þannig að sem minnst fari til spillis og úr verði „hin fullkomna hringrás“. Framtíðarskipan úrgangsmála á Norðurlandi hefur verið til skoðunar að undanförnu og hvernig sveitarfélög á svæðinu geti starfað saman í þeim efnum. Nýverið skilaði starfshópur um málið samantekt og tillögum. Þar er svokallað líforkuver nefnt til sögunnar sem einn kostur, en hvað skyldi það nú vera? „Líforkuver snýst um að taka við öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á svæðinu og meðhöndla hann með einhverjum hætti og framleiða vörur. Þegar ég segi allan lífrænan úrgang þá á ég við úrgang frá sláturhúsum, úrgang frá heimilum, úrgang frá veitingahúsum. Úrgang frá matvinnslufyrirtækjum, gróðurúrgang, tré og hvað sem er, timbur, pappa upp að vissu marki,“ segir Guðmundur Haukur Sigurðarson, framkvæmdastjóri Vistorku, sem vinnur meðal annars að því að vinna áætlunum um líforkuverið brautargengi. Fjallað var um málið í fréttum Stöðvar 2 í gær. Þannig væri hægt að safna öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á Norðurlandi, og mögulega Austurlandi, á einum stað og búa til seljanlegar vörur. „Þannig að við erum að tala um lífrænan úrgang sem getur breyst í moltu sem er áburður, breyst í metan og kannski aðaluppsprettan í metaninu yrði mykja frá bændum. Síðan erum við að tala um steikingarolíu og þess háttar. Þannig að við erum að fá moltu, við erum að fá metan og við erum að fá lífdísíl. Allt eru þetta vörur sem verða til, verða virðisaukandi vörur sem draga úr innflutningi á olíu og áburði og eru umhverfisvænar og eru inn í þessu hringrásarhagkerfi. Við erum að taka þetta inn í hina fullkomnu hringrás,“ segir Guðmundur. Þegar búið að taka fyrstu skrefin Molta, metan og lífdísil eru þegar í framleiðslu úr úrgangi á og í grennd við. Akureyri. Metan er tekið úr gömlu ruslahaugum bæjarins í Glerárdal og selt sem eldsneyti á bíla. Í Eyjafirði er molta framleitt úr ýmsum lífrænum úrgangi og notuð steikingarolía og dýrafita er notuð til að framleiða lífdísíl, sem meðal annars er notuð sem bætiefni í eldsneyti fiskiskipaflota Samherja. Akureyringar geta safnað steikingarolíu sem verður eftir þegar búið er að elda í sérstök ílát og skilað. Úr þessu er framleiddur lífdísill.Vísir „Vandamálið í dag er að þetta eru sjálfstæðar einingar hver og ein að basla í sínum rekstri,“ segir Guðmundur. Með líforkuverinu væri hægt að gera þetta allt á sama stað. „Þarna værum við að líka að búa til samþættingu á milli þessara ferla. Þarna værum við að búa til heildarkonsept sem væri svolítið einstakt,“ segir Guðmundur. ESA telur Ísland ekki standa sig í stykkinu varðandi förgun tiltekinna dýraafurða Akureyringar og nærsveitungar eru tiltölulega framarlega hér á landi þegar kemur að lífrænum úrgangsmálum. Græna tunnan fyrir lífrænan úrgang er á flestum heimilum og margir safna olíu með sérstöku apparati frá Vistorku. Betur má þó ef duga skal og telur Guðmundur að með líforkuveri væri hægt að ná lífrænum úrgangi sem fer til spillis eins og staðan er í dag. „Við erum ekki að ná öllum sláturúrgangi, það er verið að grafa dýrahræ og þess háttar þannig að við erum ekki að ná öllum úrgangi, matarúrgangi. Við erum ekki að ná trjáúrgangi, greinum og þess háttar. Við erum að ná mikið af steikingarolíunni en við erum ekki að ná fitunni til að vinna lífdísíl. Við erum búin að taka fyrstu skrefin við eigum mörg eftir,“ segir Guðmundur. Bendir hann á að í apríl síðastliðnum hafi ESA, Eftirlitsstofnun EFTA, komist að þeirri niðurstöðu að Ísland uppfylli ekki skuldbindingar sínar gagnvart EES-samningnum varðandi förgun tiltekinna afurða úr dýraríkinu. Guðmundur Ingi Guðbrandsson, umhverfisráðherra, þefar af eyfirskri moltu, unna úr ýmsum lífrænum úrgangi.Vísir/Tryggvi. Ekki væru til staðar fullnægjandi kerfi sem kemur í veg fyrir beina förgun á urðunarstöðum án undangenginna vinnslu tiltekinna aukaafurða úr dýraríkinu, auk þess sem að greftrun dýrahræja á sveitabæjum væri útbreidd. Miðað við þetta álit ESA þyrfti því að finna lausnir við þessu vandamáli, og þar gæti líforkuver verið ein lausn. Framkvæmdastjóra Samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra hefur verið falið að ræða við umhverfisráðuneytið um mögulegt samstarf sveitarfélaga á svæðinu um framtíðarskipan úrgangsmála miðað við þær tillögur sem umræddur starfshópur lagði fram. Svona sér vistorka fyrir sér að hægt verði að byggja upp líforkuver í þrepum, og allt sem hún gæti framleitt má finna í stóra hringnum til hægri.Mynd/Vistorka Boltinn hjá sveitarfélögunum Guðmundur vill að sveitarfélögin taki nú við boltanum og ræði hvort að líforkuver, sem hann telur að muni kosta um þrjá milljarða, geti verið fýsileg lausn á lífrænum úrgangsmálum á Norðurlandi. „Við erum búin að teikna upp hugmyndina, hún er komin á borðið. Það sem þyrfti að gera núna er að sveitarfélögin hérna á svæðinu þyrftu að eiga þetta samtal. Er þetta lausn sem þau vilja horfa til? Ef að þau sættast á það að vinna áfram með þessa lausn, að þetta sé besta lausnin sem er í boði, miðað við þær kröfur sem eru í dag um meðhöndlun á úrgangi. Þá þarf að fara í svokallað hagkvæmnimat, er þetta hagkvæmt sem lausn og skynsamlegt? Það væri þá næsta skref.“ Akureyri Orkumál Umhverfismál Sveitarstjórnarmál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hundruð lögreglumanna í viðbragðsstöðu vegna mótmæla í UCLA Erlent Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Innlent Stutt í næsta gos komi til gosloka Innlent „Það er hart sótt að okkar fólki“ Innlent Viðbrögð Hamas við vopnahléstillögunum „neikvæð“ Erlent Úrskurðurinn felldur úr gildi Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Vilja endurupptöku í máli Weinstein Erlent Eldur í ruslageymslu í Hafnarfirði Innlent Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Innlent Fleiri fréttir Eldur í ruslageymslu í Hafnarfirði Seinni umferð biskupskjörs hefst á hádegi í dag Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Stutt í næsta gos komi til gosloka „Það er hart sótt að okkar fólki“ Nemendur Flóaskóla slá í gegn með Langspilin sín Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Jarðhræringar á Reykjanesi, flug til Færeyja og verkalýðsdagurinn Úrskurðurinn felldur úr gildi Vill hinn almenna launamann á þing Sinueldur í Munaðarneslandi Íslensk stjórnvöld haldin „sjúkri undirgefni“ Barn á Akureyri greindist með kíghósta Íslensk fjara á lista yfir bestu strendur heims Beint: Hátíðarhöld á verkalýðsdaginn 2024 Sniglar hægja á umferð Yrði gagnkynhneigður maður spurður sömu spurningar? Verkalýðsbaráttan aldrei verið jafn mikilvæg Einkamálefni forsetaframbjóðanda, verkalýðsdagurinn og háskólamótmæli „Hinsegin fólk þekkir vel að vera smættað niður í einkalíf sitt“ Hátíðardagskrá víða um land á verkalýðsdaginn Litaðir seðlar til skoðunar og málið á mjög viðkvæmu stigi Sagðist ætla að nota tíu milljón króna kókaín allt sjálfur Arnór Sighvatsson settur varaseðlabankastjóri fjármálastöðugleika Sér eftir Landsdómsmálinu: „Ég myndi aldrei gera þetta svona aftur“ Íslenskar stjörnur fái peninga að gjöf til að leggja undir í veðmálum Hjólastólinn í „tengdamömmuboxi“ á toppi bílsins Gæti dregið til tíðinda á næstu klukkustundum Fallið frá ráðningarferli og Hermann fylgir Sigurði Inga Allt að fimm milljóna króna sekt á hvern fisk Sjá meira
Hugmyndir eru uppi um að koma á fót sérstöku líforkuveri á Norðurlandi sem geti tekið á móti öllum lífrænum úrgangi á svæðinu og framleitt úr honum vörur, þannig að sem minnst fari til spillis og úr verði „hin fullkomna hringrás“. Framtíðarskipan úrgangsmála á Norðurlandi hefur verið til skoðunar að undanförnu og hvernig sveitarfélög á svæðinu geti starfað saman í þeim efnum. Nýverið skilaði starfshópur um málið samantekt og tillögum. Þar er svokallað líforkuver nefnt til sögunnar sem einn kostur, en hvað skyldi það nú vera? „Líforkuver snýst um að taka við öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á svæðinu og meðhöndla hann með einhverjum hætti og framleiða vörur. Þegar ég segi allan lífrænan úrgang þá á ég við úrgang frá sláturhúsum, úrgang frá heimilum, úrgang frá veitingahúsum. Úrgang frá matvinnslufyrirtækjum, gróðurúrgang, tré og hvað sem er, timbur, pappa upp að vissu marki,“ segir Guðmundur Haukur Sigurðarson, framkvæmdastjóri Vistorku, sem vinnur meðal annars að því að vinna áætlunum um líforkuverið brautargengi. Fjallað var um málið í fréttum Stöðvar 2 í gær. Þannig væri hægt að safna öllum lífrænum úrgangi sem fellur til á Norðurlandi, og mögulega Austurlandi, á einum stað og búa til seljanlegar vörur. „Þannig að við erum að tala um lífrænan úrgang sem getur breyst í moltu sem er áburður, breyst í metan og kannski aðaluppsprettan í metaninu yrði mykja frá bændum. Síðan erum við að tala um steikingarolíu og þess háttar. Þannig að við erum að fá moltu, við erum að fá metan og við erum að fá lífdísíl. Allt eru þetta vörur sem verða til, verða virðisaukandi vörur sem draga úr innflutningi á olíu og áburði og eru umhverfisvænar og eru inn í þessu hringrásarhagkerfi. Við erum að taka þetta inn í hina fullkomnu hringrás,“ segir Guðmundur. Þegar búið að taka fyrstu skrefin Molta, metan og lífdísil eru þegar í framleiðslu úr úrgangi á og í grennd við. Akureyri. Metan er tekið úr gömlu ruslahaugum bæjarins í Glerárdal og selt sem eldsneyti á bíla. Í Eyjafirði er molta framleitt úr ýmsum lífrænum úrgangi og notuð steikingarolía og dýrafita er notuð til að framleiða lífdísíl, sem meðal annars er notuð sem bætiefni í eldsneyti fiskiskipaflota Samherja. Akureyringar geta safnað steikingarolíu sem verður eftir þegar búið er að elda í sérstök ílát og skilað. Úr þessu er framleiddur lífdísill.Vísir „Vandamálið í dag er að þetta eru sjálfstæðar einingar hver og ein að basla í sínum rekstri,“ segir Guðmundur. Með líforkuverinu væri hægt að gera þetta allt á sama stað. „Þarna værum við að líka að búa til samþættingu á milli þessara ferla. Þarna værum við að búa til heildarkonsept sem væri svolítið einstakt,“ segir Guðmundur. ESA telur Ísland ekki standa sig í stykkinu varðandi förgun tiltekinna dýraafurða Akureyringar og nærsveitungar eru tiltölulega framarlega hér á landi þegar kemur að lífrænum úrgangsmálum. Græna tunnan fyrir lífrænan úrgang er á flestum heimilum og margir safna olíu með sérstöku apparati frá Vistorku. Betur má þó ef duga skal og telur Guðmundur að með líforkuveri væri hægt að ná lífrænum úrgangi sem fer til spillis eins og staðan er í dag. „Við erum ekki að ná öllum sláturúrgangi, það er verið að grafa dýrahræ og þess háttar þannig að við erum ekki að ná öllum úrgangi, matarúrgangi. Við erum ekki að ná trjáúrgangi, greinum og þess háttar. Við erum að ná mikið af steikingarolíunni en við erum ekki að ná fitunni til að vinna lífdísíl. Við erum búin að taka fyrstu skrefin við eigum mörg eftir,“ segir Guðmundur. Bendir hann á að í apríl síðastliðnum hafi ESA, Eftirlitsstofnun EFTA, komist að þeirri niðurstöðu að Ísland uppfylli ekki skuldbindingar sínar gagnvart EES-samningnum varðandi förgun tiltekinna afurða úr dýraríkinu. Guðmundur Ingi Guðbrandsson, umhverfisráðherra, þefar af eyfirskri moltu, unna úr ýmsum lífrænum úrgangi.Vísir/Tryggvi. Ekki væru til staðar fullnægjandi kerfi sem kemur í veg fyrir beina förgun á urðunarstöðum án undangenginna vinnslu tiltekinna aukaafurða úr dýraríkinu, auk þess sem að greftrun dýrahræja á sveitabæjum væri útbreidd. Miðað við þetta álit ESA þyrfti því að finna lausnir við þessu vandamáli, og þar gæti líforkuver verið ein lausn. Framkvæmdastjóra Samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra hefur verið falið að ræða við umhverfisráðuneytið um mögulegt samstarf sveitarfélaga á svæðinu um framtíðarskipan úrgangsmála miðað við þær tillögur sem umræddur starfshópur lagði fram. Svona sér vistorka fyrir sér að hægt verði að byggja upp líforkuver í þrepum, og allt sem hún gæti framleitt má finna í stóra hringnum til hægri.Mynd/Vistorka Boltinn hjá sveitarfélögunum Guðmundur vill að sveitarfélögin taki nú við boltanum og ræði hvort að líforkuver, sem hann telur að muni kosta um þrjá milljarða, geti verið fýsileg lausn á lífrænum úrgangsmálum á Norðurlandi. „Við erum búin að teikna upp hugmyndina, hún er komin á borðið. Það sem þyrfti að gera núna er að sveitarfélögin hérna á svæðinu þyrftu að eiga þetta samtal. Er þetta lausn sem þau vilja horfa til? Ef að þau sættast á það að vinna áfram með þessa lausn, að þetta sé besta lausnin sem er í boði, miðað við þær kröfur sem eru í dag um meðhöndlun á úrgangi. Þá þarf að fara í svokallað hagkvæmnimat, er þetta hagkvæmt sem lausn og skynsamlegt? Það væri þá næsta skref.“
Akureyri Orkumál Umhverfismál Sveitarstjórnarmál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hundruð lögreglumanna í viðbragðsstöðu vegna mótmæla í UCLA Erlent Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Innlent Stutt í næsta gos komi til gosloka Innlent „Það er hart sótt að okkar fólki“ Innlent Viðbrögð Hamas við vopnahléstillögunum „neikvæð“ Erlent Úrskurðurinn felldur úr gildi Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Vilja endurupptöku í máli Weinstein Erlent Eldur í ruslageymslu í Hafnarfirði Innlent Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Innlent Fleiri fréttir Eldur í ruslageymslu í Hafnarfirði Seinni umferð biskupskjörs hefst á hádegi í dag Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Stutt í næsta gos komi til gosloka „Það er hart sótt að okkar fólki“ Nemendur Flóaskóla slá í gegn með Langspilin sín Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Jarðhræringar á Reykjanesi, flug til Færeyja og verkalýðsdagurinn Úrskurðurinn felldur úr gildi Vill hinn almenna launamann á þing Sinueldur í Munaðarneslandi Íslensk stjórnvöld haldin „sjúkri undirgefni“ Barn á Akureyri greindist með kíghósta Íslensk fjara á lista yfir bestu strendur heims Beint: Hátíðarhöld á verkalýðsdaginn 2024 Sniglar hægja á umferð Yrði gagnkynhneigður maður spurður sömu spurningar? Verkalýðsbaráttan aldrei verið jafn mikilvæg Einkamálefni forsetaframbjóðanda, verkalýðsdagurinn og háskólamótmæli „Hinsegin fólk þekkir vel að vera smættað niður í einkalíf sitt“ Hátíðardagskrá víða um land á verkalýðsdaginn Litaðir seðlar til skoðunar og málið á mjög viðkvæmu stigi Sagðist ætla að nota tíu milljón króna kókaín allt sjálfur Arnór Sighvatsson settur varaseðlabankastjóri fjármálastöðugleika Sér eftir Landsdómsmálinu: „Ég myndi aldrei gera þetta svona aftur“ Íslenskar stjörnur fái peninga að gjöf til að leggja undir í veðmálum Hjólastólinn í „tengdamömmuboxi“ á toppi bílsins Gæti dregið til tíðinda á næstu klukkustundum Fallið frá ráðningarferli og Hermann fylgir Sigurði Inga Allt að fimm milljóna króna sekt á hvern fisk Sjá meira