Nýsköpun og landsbyggðin Guðjón S. Brjánsson skrifar 28. maí 2020 07:30 Á þessum alvarlegu óvissutímum, þessum óskýru tímum þegar nýjar og nýjar sviðsmyndir eru dregnar upp með fárra daga millibili er mikilvægt að týna ekki áttum í umrótinu, að líta upp og horfa til framtíðar. Nýsköpun ræður úrslitum Ný verkefni, ný viðfangsefni bíða og tækni fleygir fram og við horfum fram á kúvendingu á ýmsum sviðum. Við tölum um fjórðu iðnbyltinguna með sprengiáhrifum í gervigreind, róbótatækni, sjálfkeyrandi bílum, sjálfvirknivæðingu og fleiru sem mun valda stórfelldum samfélagsbreytingum á næstu árum og áratugum. Nýsköpun er þess vegna lykilhugtak, grundvallaratriði fyrir sjálfstæða þjóð sem einsetur sér að efla velferð og skapa þegnum sínum ákjósanlegt líf, líf á borð við það sem best þekkist meðal þjóða. Það eru margir spennandi hlutir að gerast á þessu sviði á Íslandi, margvíslegir sprotar og angar sem gefa góð fyrirheit eða gætu gert það ef þeir fá jarðveg og ná að festa rætur. Það eru reyndar til fyrirtæki sem náð hafa þessari nauðsynlegu rótfestu og eru orðin burðug, öflug og skipta miklu máli í íslensku atvinnulífi. Þetta eru þróuð hátæknifyrirtæki sem hafa haslað sér völl á alþjóðamörkuðum. Möguleikar landsbyggðar Nýsköpunin á landsbyggðinni er mikilvæg en á sama tíma brothætt og það er sjálfstætt áhyggjuefni. Á Alþingi er jafnan rætt um nýsköpun sem viðfangsefni sem njóta skuli fyrsta forgangs. Þessa dagana er fjallað um lagabreytingar og ýmis jákvæð atriði sem lúta að nýsköpunarfyrirtækjum. Þetta eru atriði sem auðvelda fyrirtækjum og einstaklingum að takast á við afleiðingar Covid veirufaraldursins að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Þetta eru hins vegar bara atriði til bráðabirgða en ekki til frambúðar, það er vandinn.Nýsköpunar- og sprotafyrirtæki búa í of ríkum mæli við óvissu og það er erfitt fyrir mörg þeirra að gera lengri tíma áætlanir um þróun og vöxt. Lifandi dæmi um þróttinn Ef eingöngu er horft er til Norðvestur kjördæmis, þá blómstrar nýsköpun raunar þrátt fyrir allt og nefna má nokkur dæmi um það.Fyrirtækið Skaginn3X starfar á tveimur stöðum, á Akranesi og á Ísafirði og er í viðskiptum um allan heim með sínar þróuðu hátæknivörur, einkum í fiskiðnaði. Á Skagaströnd er t.d. starfandi sjávarlíftæknisetur sem byggir starf sitt á rannsóknum á lífríki Húnaflóa og hefur alla burði til vaxtar. Náttúruböðin Krauma og ferðaþjónustan í Húsefelli eru dæmi um framsækna ferðamennsku og útivist í Borgarbyggð. Á Blönduósi er unnið að áhugaverðum verkefnum í matvælaþróun og spennandi möguleikum tengdum gagnaverum, í Húnaþingi Vestra er mikil gerjun og nýsköpun í ferðaþjónustu og ýmsum störfum tengdum þeim, á Sauðárkróki er unnið af miklum metnaði að þróun á ýmsum vörutegundum sem verða til við sjávarútveginn og það á reyndar einnig við um afurðir sem koma frá landbúnaði. Á Ísafirði vex sömuleiðis starfsemi fyrirtækisins Keresis hröðum skrefum, fyrirtæki sem vinnur verðmæta afurð úr fiskroði fyrir erlenda markaði. Þetta eru dæmi um möguleikana og hug fólks um landið til að takast á við framtíðina. Það skortir ekkert á áhugann, færnina og þekkinguna hjá fólki á svæðunum. Ef kostirnir bjóðast, þá drífur að fólk. Hvað gera stjórnvöld? Í þessu sambandi er ástæða til að velta vöngum yfir því hvað stjórnvöld raunverulega eru að sýna í verki varðandi mikilvægi þessa þáttar, sérstaklega að því sem snýr að nýsköpun á landsbyggðinni. Löggjafinn á að skapa almennar forsendur til þess að nýsköpun fái að dafna og það þarf að taka sérstakt tillit til aðstæðna þar sem fjarlægðir eru talsverðar og kostnaðarsamt að afla aðfanga og koma þeim sömu leið á markað. Flutningsjöfnun, bæði á aðföngum og eldsneyti er því ein af forsendunum. Þar sem nýsköpun byggist á hugviti og rafrænum lausnum, þá skipta þessir þættir líka máli en vissulega í minna mæli. Landsbyggðin og ný tækniöld Nýsköpunarfyrirtækjum sem spreyta sig á samkeppnismarkaði er mikilvægt að á sem flestum sviðum ríki sambærilegar forsendur til rekstrar. Á það eiga stjórnvöld einblína enn meira ef hugur fylgir máli. Allt tengist þetta svo auðvitað líka almennum búsetuskilyrðum fólks á landsbyggðinni. Vöxtur og viðgangur nýsköpunar á landsbyggðinni er háður því að sprotarnir fái að glíma á jafnræðisgrunni. Reynslan sýnir að þarna liggja tækifærin og möguleikarnir; í hugviti einstaklinga og frumkvæði, mjór er mikils vísir. Þetta er rauði þráðurinn ef okkur á að takast að ryðja okkur braut og vera í fremstu röð á nýrri tækniöld. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðjón S. Brjánsson Nýsköpun Byggðamál Mest lesið Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Skoðun Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Sjá meira
Á þessum alvarlegu óvissutímum, þessum óskýru tímum þegar nýjar og nýjar sviðsmyndir eru dregnar upp með fárra daga millibili er mikilvægt að týna ekki áttum í umrótinu, að líta upp og horfa til framtíðar. Nýsköpun ræður úrslitum Ný verkefni, ný viðfangsefni bíða og tækni fleygir fram og við horfum fram á kúvendingu á ýmsum sviðum. Við tölum um fjórðu iðnbyltinguna með sprengiáhrifum í gervigreind, róbótatækni, sjálfkeyrandi bílum, sjálfvirknivæðingu og fleiru sem mun valda stórfelldum samfélagsbreytingum á næstu árum og áratugum. Nýsköpun er þess vegna lykilhugtak, grundvallaratriði fyrir sjálfstæða þjóð sem einsetur sér að efla velferð og skapa þegnum sínum ákjósanlegt líf, líf á borð við það sem best þekkist meðal þjóða. Það eru margir spennandi hlutir að gerast á þessu sviði á Íslandi, margvíslegir sprotar og angar sem gefa góð fyrirheit eða gætu gert það ef þeir fá jarðveg og ná að festa rætur. Það eru reyndar til fyrirtæki sem náð hafa þessari nauðsynlegu rótfestu og eru orðin burðug, öflug og skipta miklu máli í íslensku atvinnulífi. Þetta eru þróuð hátæknifyrirtæki sem hafa haslað sér völl á alþjóðamörkuðum. Möguleikar landsbyggðar Nýsköpunin á landsbyggðinni er mikilvæg en á sama tíma brothætt og það er sjálfstætt áhyggjuefni. Á Alþingi er jafnan rætt um nýsköpun sem viðfangsefni sem njóta skuli fyrsta forgangs. Þessa dagana er fjallað um lagabreytingar og ýmis jákvæð atriði sem lúta að nýsköpunarfyrirtækjum. Þetta eru atriði sem auðvelda fyrirtækjum og einstaklingum að takast á við afleiðingar Covid veirufaraldursins að uppfylltum ákveðnum skilyrðum. Þetta eru hins vegar bara atriði til bráðabirgða en ekki til frambúðar, það er vandinn.Nýsköpunar- og sprotafyrirtæki búa í of ríkum mæli við óvissu og það er erfitt fyrir mörg þeirra að gera lengri tíma áætlanir um þróun og vöxt. Lifandi dæmi um þróttinn Ef eingöngu er horft er til Norðvestur kjördæmis, þá blómstrar nýsköpun raunar þrátt fyrir allt og nefna má nokkur dæmi um það.Fyrirtækið Skaginn3X starfar á tveimur stöðum, á Akranesi og á Ísafirði og er í viðskiptum um allan heim með sínar þróuðu hátæknivörur, einkum í fiskiðnaði. Á Skagaströnd er t.d. starfandi sjávarlíftæknisetur sem byggir starf sitt á rannsóknum á lífríki Húnaflóa og hefur alla burði til vaxtar. Náttúruböðin Krauma og ferðaþjónustan í Húsefelli eru dæmi um framsækna ferðamennsku og útivist í Borgarbyggð. Á Blönduósi er unnið að áhugaverðum verkefnum í matvælaþróun og spennandi möguleikum tengdum gagnaverum, í Húnaþingi Vestra er mikil gerjun og nýsköpun í ferðaþjónustu og ýmsum störfum tengdum þeim, á Sauðárkróki er unnið af miklum metnaði að þróun á ýmsum vörutegundum sem verða til við sjávarútveginn og það á reyndar einnig við um afurðir sem koma frá landbúnaði. Á Ísafirði vex sömuleiðis starfsemi fyrirtækisins Keresis hröðum skrefum, fyrirtæki sem vinnur verðmæta afurð úr fiskroði fyrir erlenda markaði. Þetta eru dæmi um möguleikana og hug fólks um landið til að takast á við framtíðina. Það skortir ekkert á áhugann, færnina og þekkinguna hjá fólki á svæðunum. Ef kostirnir bjóðast, þá drífur að fólk. Hvað gera stjórnvöld? Í þessu sambandi er ástæða til að velta vöngum yfir því hvað stjórnvöld raunverulega eru að sýna í verki varðandi mikilvægi þessa þáttar, sérstaklega að því sem snýr að nýsköpun á landsbyggðinni. Löggjafinn á að skapa almennar forsendur til þess að nýsköpun fái að dafna og það þarf að taka sérstakt tillit til aðstæðna þar sem fjarlægðir eru talsverðar og kostnaðarsamt að afla aðfanga og koma þeim sömu leið á markað. Flutningsjöfnun, bæði á aðföngum og eldsneyti er því ein af forsendunum. Þar sem nýsköpun byggist á hugviti og rafrænum lausnum, þá skipta þessir þættir líka máli en vissulega í minna mæli. Landsbyggðin og ný tækniöld Nýsköpunarfyrirtækjum sem spreyta sig á samkeppnismarkaði er mikilvægt að á sem flestum sviðum ríki sambærilegar forsendur til rekstrar. Á það eiga stjórnvöld einblína enn meira ef hugur fylgir máli. Allt tengist þetta svo auðvitað líka almennum búsetuskilyrðum fólks á landsbyggðinni. Vöxtur og viðgangur nýsköpunar á landsbyggðinni er háður því að sprotarnir fái að glíma á jafnræðisgrunni. Reynslan sýnir að þarna liggja tækifærin og möguleikarnir; í hugviti einstaklinga og frumkvæði, mjór er mikils vísir. Þetta er rauði þráðurinn ef okkur á að takast að ryðja okkur braut og vera í fremstu röð á nýrri tækniöld. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann Skoðun