Heimilisofbeldi er dauðans alvara Andrés Proppé Ragnarsson skrifar 8. apríl 2020 14:30 Í árferði þar sem er aukið álag er alltaf hætta á því að brestir sem við erum að fást við hafi tilhnegingu til að aukast. Þetta getur átt við margt í okkar fari eins og áfengis og vímuefnaneyslu, matarvenjur (slæma matarsiði), og margt annað mætti telja. Eitt af því sem oft gerist er að ofbeldi í nánum samböndum eykst bæði í tíðni og alvarleika. Víst er að nú eru alvarlegir tímar með miklum kvíða í óvissunni. Aukið álag á heimilin er staðreynd. Börn eru heima en ekki í dagvist eða skóla, afkoma foreldra er víða í uppnámi, heilsu okkar er ógnað, samfélagslega hafa margir áhyggjur með kvíða og streytu, sem eru eðlileg viðbrögð í núverandi stöðu. Að vera lokuð inni dögum og vikum saman er ekki alltaf auðvelt. Núningar sem áður voru léttvægir geta undir slíkum kringumstæðum snúið upp á sig og orðið að alvarlegum vanda. Sum þeirra eiga ekki auðvelt með að skilja hvað er á ferðinni. Spenna og óvissa getur verið þeim erfið. Þegar við ekki höfum stjórn á tilverunni okkar með þeim hætti sem nú er þá er öllum mikilvægt að hafa stjórn á þeim hlutum tilverunnar sem okkur er mögulegt. Inni á heimilinu okkar er einmitt mikilvægt að skipuleggja dagana okkar og koma upp rútínu. Þannig fáum við smá yfirsýn og finnum ekki eins mikið fyrir því sem ekki er í okkar valdi og kemur að utan eins og Kórónuveiran. Þó að flest bregðist við þessu með því að skapa jákvæða samveru með þeim sem við elskum getur það verið afar snúið fyrir aðra. Mikil og viðvarandi streita sem sér ekki fyrir endann á er erfið við að eiga. Þessi aukna streyta getur birtst á margan veg. Þau sem hafa tilhneigingu til að missa stjórn á skapi sínu eru líklegri til að gera það aftur. Þau sem hafa mikla þörf fyrir að stjórna hlutum þola ef til vill illa að lifa við dauðans óvissu tíma og reyna þá af afli að hafa stjórn á öðrum hlutum. Sumir telja jafnvel að eina leiðin sem ég hef til að halda þetta út sé að bregðast við með hörku og yfirdrifinni stjórnun og þar sem ég er bara heima þá beinist þetta allt þangað. Að þeim sem búa heima með mér. Ef til vill hef ég líka alist þannig upp að þetta eru nærtækar aðferðir þegar ég tel að mér veist. Ef til vill er stutt í það að mér finnist heimurinn og sérstaklega þeir sem næst mér standa vera ósanngjarnir í minn garð, ekki hlýða næginlega, ekki skilja eða ekki gera nægilega eins og mér finnst að ætti að gera hlutina og ég grip til ofbeldis. Ofbeldi er ekki bara að beita líkamlegu ofbeldi þó að margir telji það eitt alvarlegasta birtingarform ofbeldisins. Ofbeldi er líka þegar ég öskra, kúga, niðurlægi, gerir lítið úr maka mínum, þvinga maka minn til gjörða sem makinn ekki vill og ofbeldi er líka ýkt og yfirdrifin afbrýðisemi. Ofbeldi er líka að pressa / þvinga til kynlífs, krefjast kynlífs sem hluta af fyrirgefningarferli. Ofbeldi getur sannarlega líka verið stafrænt með mörgum hætti. Ofbeldi getur snúist að allskyns þvinganir með peningastjórnun. Að brjóta eða skemma hluti er ofbeldi og hvers konar hótanir teljst líka ofbeldi. Hvaða form sem ofbeldi tekur á sig inn á heimili fólks verður það ALLTAF þannig að séu börn á heimilinu verða þau fyrir alvarlegum afleiðingum. Við VITUM að börn alveg niður í börn í móðurkviði verða fyrir alvarlegum afleiðingum þess að foreldrar þeirra séu að beita ofbeldi með öllu því skelfilega sem því fylgir á helgum griðarstað barna – heimili þeirra. Okkar reynsla er sú að bæði gerendur og þolendur heimilisofbeldis eru í mikilli afneitun með þenna þátt og lifa oft í blekkingu um að þeim hafi tekist að sjá til þess að börnin hafi ekki orðið vör við ofbeldið. Staðreyndin er hins vegar sú að börn verða alltaf fyrir beinum eða óbeinum afleiðingum ástandsins, hvort sem þau verða sjálf fyrir ofbeldi, eru vitni að ofbeldinu eða bara lifa á heimilinu og þessi afleiði hafa áhrif á sálarlíf þeirra og jafnvel heilastarfsemi til langframa. Það besta sem við gerum fyrir börn í þessari stöðu er að stoppa ofbeldið. Aðeins með þeim hætti getum við komið í veg fyrir varanlegan skaða þessara barna. Það sama á við um allt annað heimilisfólk. Það er hafið yfir vafa að besta forvörnin í heimilisofbeldi er að hjálpa þeim sem beitir ofbeldi að hætta að beita ofbeldi og kenna viðkomandi aðrar aðferðir að takast á við ögrandi aðstæður. Heimilisfriður er meðferðartilboð fyrir gerendur heimilisofbeldis af öllum kynjum. Þangað geta allir leitað sem vilja taka ábyrgð á því að hafa beitt ofbeldi og vilja ekki að slíkt endurtaki sig. Með því að horfast í augu við vandann, gangast við honum og vera tilbúin að leggja á sig fyrirhöfnina á því að breyta eigin hegðun til betri vegar verða allir manneskjur að meiru. Það er auðvelt að hafa samband við okkur í síma á dagvinnu tíma (þess utan símsvari) 5553020 eða með tölvupósti í heimilisfridur@shb9.is og fyrir góðan skilning og stuðning félagsmálaráðuneytisins eru viðtölin mikið niðurgreidd. Hvort sem er í eðlilegu eða óeðlilegu árferði er ofbeldi bannað og á það sérstaklega við innan veggja heimilisins. Þetta er ekki bara bannað með lögum heldur líka með þeim siðalögum sem við höfum sett okkur um hvernig við eigum að vera hvort við annað. Gerendur sem leita sér hjálpar og takast á við vandann geta sannarlega haft mikil áhrif á eigin líðan og líðan sinna nánustu til hins betra. Það er öllum sem slíkt gera til sóma. Höfundur er sérfræðingur í klinískri sálfræði og forsvarsmaður Heimlisfriðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Heimilisofbeldi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Breytum reiði í gleði Natan Kolbeinsson Skoðun Þú getur leyft þér það Rannveig Borg Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson Skoðun Hvað þarf til að forseti beiti málskotsrétti? Salvör Nordal Skoðun Halldór 13.05.2024 Halldór Blóðugt upp fyrir axlir Arnar Eggert Thoroddsen Skoðun Helga Þórisdóttir - Minn forseti Valdimar Óskarsson Skoðun Skoðun Skoðun Með réttlætið að leiðarljósi Bergdís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Katrín eða Halla Hrund? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Sterk, rökföst og réttsýn rödd skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir - Minn forseti Valdimar Óskarsson skrifar Skoðun Styðjum Katrínu Jakobsdóttur Gerður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hvaðan kemur þessi ótti við tilfinningar? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Lyf og dáleiðsla Hannes Björnsson skrifar Skoðun Hvað þarf til að forseti beiti málskotsrétti? Salvör Nordal skrifar Skoðun Kosningar nálgast Halldóra Æsa Aradóttir skrifar Skoðun Auðlindirnar okkar Hólmfríður Sigþórsdóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Almannahagsmunir, fúsk eða spilling? Brynjar Níelsson skrifar Skoðun Fagleg uppbygging myndlistar í forgrunni Tinna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Breytum reiði í gleði Natan Kolbeinsson skrifar Skoðun Látum frambjóðendur njóta sannmælis Vésteinn Ólason skrifar Skoðun Blóðugt upp fyrir axlir Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Greind eða dómgreindarskortur Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Stafrænt samstarf sveitarfélaga þarf aukið vægi Sigurjón Ólafsson skrifar Skoðun Fyrir ykkur, Blessing, Mary og Esther Guðrún Árnadóttir,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Þarf að rífa eina niður til að hífa mig upp? Þórunn Rakel Gylfadóttir skrifar Skoðun Hver á að setja málið á dagskrá? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góður málsvari íslenskrar menningar Kristín Huld Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er hægt að fá bólusetningu gegn "Besserwisserum"? Eygló Halldórsdóttir skrifar Skoðun Söfn í þágu fræðslu og rannsókna Sigurjón Baldur Hafsteinsson skrifar Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir skrifar Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon skrifar Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Sjá meira
Í árferði þar sem er aukið álag er alltaf hætta á því að brestir sem við erum að fást við hafi tilhnegingu til að aukast. Þetta getur átt við margt í okkar fari eins og áfengis og vímuefnaneyslu, matarvenjur (slæma matarsiði), og margt annað mætti telja. Eitt af því sem oft gerist er að ofbeldi í nánum samböndum eykst bæði í tíðni og alvarleika. Víst er að nú eru alvarlegir tímar með miklum kvíða í óvissunni. Aukið álag á heimilin er staðreynd. Börn eru heima en ekki í dagvist eða skóla, afkoma foreldra er víða í uppnámi, heilsu okkar er ógnað, samfélagslega hafa margir áhyggjur með kvíða og streytu, sem eru eðlileg viðbrögð í núverandi stöðu. Að vera lokuð inni dögum og vikum saman er ekki alltaf auðvelt. Núningar sem áður voru léttvægir geta undir slíkum kringumstæðum snúið upp á sig og orðið að alvarlegum vanda. Sum þeirra eiga ekki auðvelt með að skilja hvað er á ferðinni. Spenna og óvissa getur verið þeim erfið. Þegar við ekki höfum stjórn á tilverunni okkar með þeim hætti sem nú er þá er öllum mikilvægt að hafa stjórn á þeim hlutum tilverunnar sem okkur er mögulegt. Inni á heimilinu okkar er einmitt mikilvægt að skipuleggja dagana okkar og koma upp rútínu. Þannig fáum við smá yfirsýn og finnum ekki eins mikið fyrir því sem ekki er í okkar valdi og kemur að utan eins og Kórónuveiran. Þó að flest bregðist við þessu með því að skapa jákvæða samveru með þeim sem við elskum getur það verið afar snúið fyrir aðra. Mikil og viðvarandi streita sem sér ekki fyrir endann á er erfið við að eiga. Þessi aukna streyta getur birtst á margan veg. Þau sem hafa tilhneigingu til að missa stjórn á skapi sínu eru líklegri til að gera það aftur. Þau sem hafa mikla þörf fyrir að stjórna hlutum þola ef til vill illa að lifa við dauðans óvissu tíma og reyna þá af afli að hafa stjórn á öðrum hlutum. Sumir telja jafnvel að eina leiðin sem ég hef til að halda þetta út sé að bregðast við með hörku og yfirdrifinni stjórnun og þar sem ég er bara heima þá beinist þetta allt þangað. Að þeim sem búa heima með mér. Ef til vill hef ég líka alist þannig upp að þetta eru nærtækar aðferðir þegar ég tel að mér veist. Ef til vill er stutt í það að mér finnist heimurinn og sérstaklega þeir sem næst mér standa vera ósanngjarnir í minn garð, ekki hlýða næginlega, ekki skilja eða ekki gera nægilega eins og mér finnst að ætti að gera hlutina og ég grip til ofbeldis. Ofbeldi er ekki bara að beita líkamlegu ofbeldi þó að margir telji það eitt alvarlegasta birtingarform ofbeldisins. Ofbeldi er líka þegar ég öskra, kúga, niðurlægi, gerir lítið úr maka mínum, þvinga maka minn til gjörða sem makinn ekki vill og ofbeldi er líka ýkt og yfirdrifin afbrýðisemi. Ofbeldi er líka að pressa / þvinga til kynlífs, krefjast kynlífs sem hluta af fyrirgefningarferli. Ofbeldi getur sannarlega líka verið stafrænt með mörgum hætti. Ofbeldi getur snúist að allskyns þvinganir með peningastjórnun. Að brjóta eða skemma hluti er ofbeldi og hvers konar hótanir teljst líka ofbeldi. Hvaða form sem ofbeldi tekur á sig inn á heimili fólks verður það ALLTAF þannig að séu börn á heimilinu verða þau fyrir alvarlegum afleiðingum. Við VITUM að börn alveg niður í börn í móðurkviði verða fyrir alvarlegum afleiðingum þess að foreldrar þeirra séu að beita ofbeldi með öllu því skelfilega sem því fylgir á helgum griðarstað barna – heimili þeirra. Okkar reynsla er sú að bæði gerendur og þolendur heimilisofbeldis eru í mikilli afneitun með þenna þátt og lifa oft í blekkingu um að þeim hafi tekist að sjá til þess að börnin hafi ekki orðið vör við ofbeldið. Staðreyndin er hins vegar sú að börn verða alltaf fyrir beinum eða óbeinum afleiðingum ástandsins, hvort sem þau verða sjálf fyrir ofbeldi, eru vitni að ofbeldinu eða bara lifa á heimilinu og þessi afleiði hafa áhrif á sálarlíf þeirra og jafnvel heilastarfsemi til langframa. Það besta sem við gerum fyrir börn í þessari stöðu er að stoppa ofbeldið. Aðeins með þeim hætti getum við komið í veg fyrir varanlegan skaða þessara barna. Það sama á við um allt annað heimilisfólk. Það er hafið yfir vafa að besta forvörnin í heimilisofbeldi er að hjálpa þeim sem beitir ofbeldi að hætta að beita ofbeldi og kenna viðkomandi aðrar aðferðir að takast á við ögrandi aðstæður. Heimilisfriður er meðferðartilboð fyrir gerendur heimilisofbeldis af öllum kynjum. Þangað geta allir leitað sem vilja taka ábyrgð á því að hafa beitt ofbeldi og vilja ekki að slíkt endurtaki sig. Með því að horfast í augu við vandann, gangast við honum og vera tilbúin að leggja á sig fyrirhöfnina á því að breyta eigin hegðun til betri vegar verða allir manneskjur að meiru. Það er auðvelt að hafa samband við okkur í síma á dagvinnu tíma (þess utan símsvari) 5553020 eða með tölvupósti í heimilisfridur@shb9.is og fyrir góðan skilning og stuðning félagsmálaráðuneytisins eru viðtölin mikið niðurgreidd. Hvort sem er í eðlilegu eða óeðlilegu árferði er ofbeldi bannað og á það sérstaklega við innan veggja heimilisins. Þetta er ekki bara bannað með lögum heldur líka með þeim siðalögum sem við höfum sett okkur um hvernig við eigum að vera hvort við annað. Gerendur sem leita sér hjálpar og takast á við vandann geta sannarlega haft mikil áhrif á eigin líðan og líðan sinna nánustu til hins betra. Það er öllum sem slíkt gera til sóma. Höfundur er sérfræðingur í klinískri sálfræði og forsvarsmaður Heimlisfriðar.
Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar