Eru foreldrar fífl? Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 21. janúar 2020 14:30 Hafið þið heyrt um stællega nútímaforeldrið sem er alltaf í ræktinni og á djamminu? Brunandi milli staða á sportbílnum að dúlla sér í vinnunni á meðan börnin eru í geymslu? Með óraunhæfar væntingar til leikskólakennara sem eiga ekki að fara í sumarfrí? Foreldrið sem setur sífellt eigin þarfir ofar þörfum barnsins? Meira ófétið sem þetta foreldri er! Vonandi iðrast það á efri árum. Ófögur mynd Sú mynd sem dregin er upp sums staðar af foreldrum þessa dagana er ófögur. Eins fjölbreyttur og sá hópur nú er. Meðal annars má lesa á vef Fréttablaðsins hugrenningar leikskólastjóra sem talar, ekki mikið undir rós, um vanhæfa foreldra sem skilja ekki starf leikskóla og bera ekki virðingu fyrir þörfum barna sinna. Lýsingin hér í formálanum felur í sér tilvísanir í þá umfjöllun. Hún áréttar m.a. að „skóli sé ekki geymslusvæði fyrir börn meðan við foreldrar vinnum.” Enda fremur ósmekklegt að tala um að setja börn í geymslu. Einnig ræðir hún að það sé ekki skólans að ala upp barnið en áréttar þó „að starf þessara stofnanna snúist um að kenna börnum, sinna þjálfunum, auka orðaforða, efla sjálfsmynd, félagstengsl og margt fleira.“ Er það ekki uppeldi? Auðvitað bera foreldrar ábyrgð á uppeldi barna sinna en miðað við þessa lýsingu tekur skólinn nú þátt í að koma þeim til manns. Þorpið elur upp barnið. Eins er leikskóli ekki bara skóli heldur líka þjónustustofnun, hvort sem fólki líkar betur eða verr. Ekki er skólaskylda á leikskólastigi þrátt fyrir að þar sé unnið mikilvægt og faglegt starf og flestir foreldrar kjósa að setja börn sín í leikskóla. Einnig vilja foreldrar að börnin fái tækifæri til að hitta önnur börn og eiga góð og gefandi samskipti í öruggu umhverfi en staðreyndin er líka sú að foreldrar þurfa að vinna fyrir sér og fjölskyldunni til að geta skapað sér og sínum gott heimili og þá þurfa börnin að vera einhvers staðar á meðan. Foreldrar greiða líka skólagjöld í leikskóla. Umræða um þarfir barna og jafnvægi í lífi fjölskyldna ætti að fara fram með góðu samtali frekar en að talað sé yfir foreldrum úr fílabeinsturni. Slíkar aðferðir eru ekki líklegar til árangurs. Sköpum barnvænna samfélag Á Íslandi er almennt 8 tíma vinnudagur og 40 stunda vinnuvika og sveigjanleiki starfa mismikill. Af hverju mega leikskólar ekki ráða sínum opnunartíma sjálfir á hverjum stað? Getur hann ekki verið sveigjanlegur? Vissulega eiga þarfir vinnumarkaðarins ekki að bitna á börnum, 40 stunda vinnuvika er ekki lögmál en það er engu að síður sá veruleiki sem flestir búa við í dag og síðan fer tími í að koma sér á milli staða. Áhersla á atvinnulíf ofar fjölskyldulífi er röng og samfélagið á að setja börn og barnafjölskyldur í forgang. Þar liggur framtíðin og í þessu samhengi má nefna að fæðingartíðni á Íslandi er í sögulegu lágmarki. En það er umhugsunarvert þegar svona ákvarðanir eru teknar að því er virðist án samráðs við þá sem nýta sér þjónustu leikskólanna og eru oftar en ekki háðir henni. Margir foreldrar eru í þeirri stöðu og hafa lítið svigrúm til að bregðast við skyndilegum breytingum. Í raun eru líklega flestir sammála um að skapa barnvænna samfélag en greinir á um leiðirnar að því markmiði. Leiðin að markmiðinu En af hverju er þessum breytingum hrundið í framkvæmd áður en almennar breytingar verða á vinnutíma? Breytingar sem eru í bígerð. Af hverju er ekki unnið út frá gögnum líkt og vaninn er við góða stefnumótun? Steinunn Gestsdóttir, prófessor í þroskasálfræði, hefur m.a. bent á þetta atriði og nefnir að þótt innsýn fagfólks gefi vissulega vísbendingar um stöðu mála sé sú sýn takmörkuð og því ætti að safna gögnum um hvaða hópa skerðing á opnunartíma leikskóla myndi snerta illa. Hún nefnir auk þess „að henni sé ekki kunnugt um neinar rannsóknir sem sýni að 8,5 tímar séu skaðlegri fyrir leikskólabörn en 8,0 tímar en hins vegar sýni rannsóknir að hávaði, lítið pláss og mannekla hafi neikvæð áhrif á börn og starfsfólk,” og svo bætir hún við að góðir leikskólar hafi jákvæð áhrif á þroska barna. Hanna Katrin Friðriksson, alþingismaður og formaður þingflokks Viðreisnar, bendir á að: „allar ákvarðanir sem lúta að sambandi fjölskyldulífs og vinnu séu jafnréttismál,“ og veltir fyrir sér með þróun þess sambands í huga hvort hér sé verið að taka rétt skref á röngum tíma? Hefði ekki verið nær að gera þetta í samfloti við styttingu vinnuvikunnar? Hafa ákvarðanir um styttingu opnunartíma verið undirbúnar í einhverju samráði við t.a.m. aðila vinnumarkaðarins? Ljóst er að þetta hangir allt saman og hér þurfa allir að leggja sitt af mörkum til að ná jafnvægi á skynsamlegan hátt, án þess að skapa óþarfa streitu og álag á fjölskyldur sem er víst nógu mikið fyrir. Einkabílnum verður í það minnsta ekki lagt víða á næstunni. Svo má halda því til haga að þrátt fyrir að hér sé meginskýringin sú að verið sé að hugsa um börnin er ekki síður verið að hugsa um sparnað og hagræðingu. Mýtan um sjálfhverfuna Að lokum auglýsi ég eftir þessum foreldrum sem eru alltaf í ræktinni en sú mýta er sterk í samfélaginu. Enn hef ég ekki hitt marga foreldra með börn á leik- og grunnskólaaldri sem hafa svona mikinn tíma fyrir sjálfa sig og hefði áhuga á að heyra hvernig þeir fara að því að samræma vinnutíma, fjölskyldulíf og sjálfsrækt, sem er víst mikilvæg fyrir sálartetrið. Sannleikurinn er nefnilega sá að foreldrar eru margir hverjir undirlagðir af stressi sem smitast yfir til barnanna. Við þurfum að endurhugsa svo margt í okkar samfélagi sem einkennist af endalausu skipulagi, hraða og streitu. Fólk er meira og minna í spreng að komast á milli staða í eilífu kappi við klukkuna, úr tengslum við náttúruna og sig sjálft. Þessu þarf að breyta í sameiningu, með góðu samstarfi og þá þurfa allir að líta í eigin barm. Ég held við getum öll verið sammála um það. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Hrefna Sigurjónsdóttir Mest lesið Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Hafið þið heyrt um stællega nútímaforeldrið sem er alltaf í ræktinni og á djamminu? Brunandi milli staða á sportbílnum að dúlla sér í vinnunni á meðan börnin eru í geymslu? Með óraunhæfar væntingar til leikskólakennara sem eiga ekki að fara í sumarfrí? Foreldrið sem setur sífellt eigin þarfir ofar þörfum barnsins? Meira ófétið sem þetta foreldri er! Vonandi iðrast það á efri árum. Ófögur mynd Sú mynd sem dregin er upp sums staðar af foreldrum þessa dagana er ófögur. Eins fjölbreyttur og sá hópur nú er. Meðal annars má lesa á vef Fréttablaðsins hugrenningar leikskólastjóra sem talar, ekki mikið undir rós, um vanhæfa foreldra sem skilja ekki starf leikskóla og bera ekki virðingu fyrir þörfum barna sinna. Lýsingin hér í formálanum felur í sér tilvísanir í þá umfjöllun. Hún áréttar m.a. að „skóli sé ekki geymslusvæði fyrir börn meðan við foreldrar vinnum.” Enda fremur ósmekklegt að tala um að setja börn í geymslu. Einnig ræðir hún að það sé ekki skólans að ala upp barnið en áréttar þó „að starf þessara stofnanna snúist um að kenna börnum, sinna þjálfunum, auka orðaforða, efla sjálfsmynd, félagstengsl og margt fleira.“ Er það ekki uppeldi? Auðvitað bera foreldrar ábyrgð á uppeldi barna sinna en miðað við þessa lýsingu tekur skólinn nú þátt í að koma þeim til manns. Þorpið elur upp barnið. Eins er leikskóli ekki bara skóli heldur líka þjónustustofnun, hvort sem fólki líkar betur eða verr. Ekki er skólaskylda á leikskólastigi þrátt fyrir að þar sé unnið mikilvægt og faglegt starf og flestir foreldrar kjósa að setja börn sín í leikskóla. Einnig vilja foreldrar að börnin fái tækifæri til að hitta önnur börn og eiga góð og gefandi samskipti í öruggu umhverfi en staðreyndin er líka sú að foreldrar þurfa að vinna fyrir sér og fjölskyldunni til að geta skapað sér og sínum gott heimili og þá þurfa börnin að vera einhvers staðar á meðan. Foreldrar greiða líka skólagjöld í leikskóla. Umræða um þarfir barna og jafnvægi í lífi fjölskyldna ætti að fara fram með góðu samtali frekar en að talað sé yfir foreldrum úr fílabeinsturni. Slíkar aðferðir eru ekki líklegar til árangurs. Sköpum barnvænna samfélag Á Íslandi er almennt 8 tíma vinnudagur og 40 stunda vinnuvika og sveigjanleiki starfa mismikill. Af hverju mega leikskólar ekki ráða sínum opnunartíma sjálfir á hverjum stað? Getur hann ekki verið sveigjanlegur? Vissulega eiga þarfir vinnumarkaðarins ekki að bitna á börnum, 40 stunda vinnuvika er ekki lögmál en það er engu að síður sá veruleiki sem flestir búa við í dag og síðan fer tími í að koma sér á milli staða. Áhersla á atvinnulíf ofar fjölskyldulífi er röng og samfélagið á að setja börn og barnafjölskyldur í forgang. Þar liggur framtíðin og í þessu samhengi má nefna að fæðingartíðni á Íslandi er í sögulegu lágmarki. En það er umhugsunarvert þegar svona ákvarðanir eru teknar að því er virðist án samráðs við þá sem nýta sér þjónustu leikskólanna og eru oftar en ekki háðir henni. Margir foreldrar eru í þeirri stöðu og hafa lítið svigrúm til að bregðast við skyndilegum breytingum. Í raun eru líklega flestir sammála um að skapa barnvænna samfélag en greinir á um leiðirnar að því markmiði. Leiðin að markmiðinu En af hverju er þessum breytingum hrundið í framkvæmd áður en almennar breytingar verða á vinnutíma? Breytingar sem eru í bígerð. Af hverju er ekki unnið út frá gögnum líkt og vaninn er við góða stefnumótun? Steinunn Gestsdóttir, prófessor í þroskasálfræði, hefur m.a. bent á þetta atriði og nefnir að þótt innsýn fagfólks gefi vissulega vísbendingar um stöðu mála sé sú sýn takmörkuð og því ætti að safna gögnum um hvaða hópa skerðing á opnunartíma leikskóla myndi snerta illa. Hún nefnir auk þess „að henni sé ekki kunnugt um neinar rannsóknir sem sýni að 8,5 tímar séu skaðlegri fyrir leikskólabörn en 8,0 tímar en hins vegar sýni rannsóknir að hávaði, lítið pláss og mannekla hafi neikvæð áhrif á börn og starfsfólk,” og svo bætir hún við að góðir leikskólar hafi jákvæð áhrif á þroska barna. Hanna Katrin Friðriksson, alþingismaður og formaður þingflokks Viðreisnar, bendir á að: „allar ákvarðanir sem lúta að sambandi fjölskyldulífs og vinnu séu jafnréttismál,“ og veltir fyrir sér með þróun þess sambands í huga hvort hér sé verið að taka rétt skref á röngum tíma? Hefði ekki verið nær að gera þetta í samfloti við styttingu vinnuvikunnar? Hafa ákvarðanir um styttingu opnunartíma verið undirbúnar í einhverju samráði við t.a.m. aðila vinnumarkaðarins? Ljóst er að þetta hangir allt saman og hér þurfa allir að leggja sitt af mörkum til að ná jafnvægi á skynsamlegan hátt, án þess að skapa óþarfa streitu og álag á fjölskyldur sem er víst nógu mikið fyrir. Einkabílnum verður í það minnsta ekki lagt víða á næstunni. Svo má halda því til haga að þrátt fyrir að hér sé meginskýringin sú að verið sé að hugsa um börnin er ekki síður verið að hugsa um sparnað og hagræðingu. Mýtan um sjálfhverfuna Að lokum auglýsi ég eftir þessum foreldrum sem eru alltaf í ræktinni en sú mýta er sterk í samfélaginu. Enn hef ég ekki hitt marga foreldra með börn á leik- og grunnskólaaldri sem hafa svona mikinn tíma fyrir sjálfa sig og hefði áhuga á að heyra hvernig þeir fara að því að samræma vinnutíma, fjölskyldulíf og sjálfsrækt, sem er víst mikilvæg fyrir sálartetrið. Sannleikurinn er nefnilega sá að foreldrar eru margir hverjir undirlagðir af stressi sem smitast yfir til barnanna. Við þurfum að endurhugsa svo margt í okkar samfélagi sem einkennist af endalausu skipulagi, hraða og streitu. Fólk er meira og minna í spreng að komast á milli staða í eilífu kappi við klukkuna, úr tengslum við náttúruna og sig sjálft. Þessu þarf að breyta í sameiningu, með góðu samstarfi og þá þurfa allir að líta í eigin barm. Ég held við getum öll verið sammála um það. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla – landssamtaka foreldra.
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar