Opið bréf til

Dags B. Eggertssonar

Dóru Bjartar Guðjónsdóttur

Þórdísar Lóu Þórhallsdóttur

Sigurborgar Óskar Haraldsdóttur

Katrínar Jakobsdóttur

Bjarna Benediktssonar

Sigurðar Inga Jóhannessonar

Guðmundar I. Guðbrandssonar

Reykjavíkurborg mun ekki ná markmiði sínu um 40% minni losun CO2 fyrir 2030 (m.v. 1990) nema gripið verði til róttækra aðgerða í þéttingu byggðar í Vatnsmýri. Án þéttingar þar mun ríkið ekki heldur ná sínum markmiðum nema með því að kosta til gríðarlegum viðbótar fjármunum.

Tilefni þessa opna bréfs er rökstuddur grunur Samtaka um betri byggð (BB) um að ca. 99% líkur séu á því að borgarstjórn muni semja við ríkið um áframhaldandi flug í Vatnsmýri fram yfir árið 2030 gegn smávægilegri dúsu, réttmætu ríkisframlagi til samgangna á höfuðborgarsvæðinu. Í því skyni að auka líkurnar úr ca. 1% í 100% á því að þetta muni ekki verða teljum við hér upp helstu rökin gegn því að slíkur samningur verði gerður.

Þannig færi borgarstjórn gegn meginhagsmunum Reykvíkinga og annarra landsmanna. Hún færi á svig við Aðalskipulag Reykjavíkur til 2030 og samkomulag borgar og ríkis frá 23.10. 2013 um að Vatnsmýrarflugvöllur hverfi árið 2022. Í þessu máli hefur núverandi meirihluti borgarstjórnar ekkert lýðræðislegt umboð. Málið var ekki á dagskrá í kosningum 2018.

En Samtök um betri byggð hafa fullt umboð í málinu. Þau áttu langstærstan þátt í að kosningar unnust, sem haldnar voru að kröfu samtakanna 2001 um brotthvarf flugvallar úr Vatnsmýri árið 2016.

Framlengd vera flugvallar í Vatnsmýri er ekki aðeins tilræði við þjóðarhag og alvarlegt brot gegn helstu hagsmunum Reykvíkinga, sem kusu hann burt 2001, heldur einnig illskiljanleg lítilsvirðing við sýn ungra Íslendinga, sem taka ógnina um hlýnun Jarðar alvarlega.

Orð Hannesar Hafstein 1905 eru í fullu gildi 114 árum síðar. Efnislega sagði hann: Misvægi atkvæða mun skekkja alla hugsun, samræðu, ákvarðanir og aðgerðir til ómælds tjóns fyrir íslenska þjóð. Þessi orð rætast aftur og aftur.

Vatnsmýri er verðmætasta byggingarsvæði Íslands, a.m.k. 300 milljarða (ma.) kr. virði. Með 5% ávöxtunarkröfu er tap ríkis og borgar amk. 15 ma. á ári eða 300 ma. á 20 árum auk vaxta og þjóðhagslegs taps vegna glataðra tækifæra og tjóns á sviði lýðheilsu, samfélags, menningar og reksturs borgar, atvinnuvega og heimila. Reykjavíkurborg getur tafarlaust krafið ríkið um lóðarleigu fyrir borgarlandið undir flugvellinum í Vatnsmýri. Fyrir hvert prósent væri ársleigan t.d. 2.000.000.000 kr.

Þétt og blönduð miðborgarbyggð í Vatnsmýri og Gamli miðbærinn skapa saman NÝJA MIÐBORG. Ný skilyrði skapast t.d. fyrir öflugar og sjálfbærar almannasamgöngur, sem verða sjálfkrafa góður grunnur að hagkvæmum strætó eða svokallaðri BORGARLÍNU fyrir allt höfuðborgarsvæðið. Hvergi er mögulegt að draga jafnhratt úr losun CO2 og í NÝRRI MIÐBORG í Vatnsmýri. Þessi minnkun losunar er hrein aukaafurð af besta valkosti í borgarskipulagi og kostar minna en ekki neitt. Líklega gætu a.m.k. 25.000 fjölskyldur í og við NÝJA MIÐBORG á Nesinu vestan Elliðaáa sparað einn bíl hver fjölskylda.

Pendlun (akstur inn að morgni, út að kvöldi) er til komin vegna stjórnlausrar útþenslu byggðar af völdum flugvallar í Vatnsmýri og vegna mikils fjölda starfa umfram íbúa vestan til á Nesinu. Pendlun mun minnka því íbúar í NÝRRI MIÐBORG munu óhjákvæmilega taka yfir verulegan hluta þessara umframstarfa. Uppbygging í Vatnsmýri stöðvar stjórnlausa útþenslu borgarinnar í Kraganum, eykur framboð íbúða, stuðlar að lægri búsetukostnaði (húsnæði + akstur) og samgöngukostnaði. Akstursþörf dregst saman og kostnaður allra minnkar vegna aukinnar nándar heimila, vinnustaða, afþreyingar, þjónustu og menningar.

Kostnaður við almannasamgöngur, t.d svokallaða BORGARLÍNU, minnkar m.a. vegna þess að leiðirnar úr úthverfunum að útvíkkuðum jaðri NÝRRAR MIÐBORGAR styttast. Gatnakerfið milli úthverfa og miðborgar víkkar ekki jafn mikið og ella þyrfti ef ekki er byggt í Vatnsmýri. Gatnakerfið vestan Kringlumýrarbrautar rýmkar mjög við það að skipta út flugvelli fyrir NÝJA MIÐBORG um leið og bílum fækkar hlutfallslega; rými fyrir Strætó vex að sama skapi.

Mun meirihluti borgarstjórnar fórna 200 milljarða verðmæti Reykvíkinga og tækifærum og samlegðaráhrifum af NÝRRI MIÐBORG í Vatnsmýri fyrir sjálfsagt og réttmætt ríkisframlag til svokallaðrar BORGARLÍNU? Sé kostnaður t.d. 70 milljarðar kr. og framlag ríkisins 50% er hlutdeild Reykjavíkurborgar um 20 ma. og Kragans, sem fórnar engu, um 15 ma.

Reykjavíkurborg mun ekki ná markmiðinu um 40% minni losun CO2 (miðað við 1990) fyrir 2030 nema með róttækri þéttingu byggðar í Vatnsmýri. Og ríkið verður af bestu leiðinni til að standa við skuldbindingar Íslendinga á þessu sviði. Þessi leið kostar minna en ekki neitt vegna þjóðhagslegrar arðsemi byggðar í Vatnsmýri. Að moka í staðinn ofan í skurði og rækta skóga kostar marga milljarða kr.

Tíminn er naumur og framtíðin óviss. Þetta veit m.a. unga fólkið, sem kemur saman vikulega á Austur­velli og í miklum fjölda annarra borga um allan heim til að mótmæla dáðleysi valdhafa.

F.h. framkvæmdastjórnar Samtaka um betri byggð (BB).