Hamfaradagar Brynhildur Björnsdóttir skrifar 9. ágúst 2019 08:00 Urðarmáni Ari Jóhannesson Útgefandi: Mál og menning Fjöldi síðna: 212 Spánska veikin var ein skelfilegasta farsótt sem gengið hefur yfir landið, ekki hvað síst fyrir það að hún lagðist þyngst á ungt fólk og fólk á besta aldri, þá sem báru uppi samfélagið bæði hvað varðar atvinnulíf og umönnun. Urðarmáni gerist á haustmánuðum 1918 þegar spánska veikin bættist eins og djöflakrydd ofan á eldgos með tilheyrandi öskufalli og nístandi ískulda sem þegar réðu lögum og lofum í Reykjavík og álagið á samfélagið var gríðarlegt, ekki síst á heilbrigðisstarfsfólk. Höfundur bókarinnar Urðarmáni er læknir og sækir efniviðinn í heimildir um þetta tímabil sögunnar og greinilegt á bókinni að hann hefur bæði áhuga og ástríðu fyrir því. Sagan hefst um það leyti sem spánska veikin kemur til landsins og fylgir nokkrum persónum, bæði raunverulegum og ímynduðum af höfundarins hendi gegnum þessa hamfaratíma. Rammi hennar er frásögn læknis í nútímanum eða mjög náinni framtíð sem talar til nemenda sinna þegar skæð inflúensa sem svipar óhugnanlega til þeirrar fyrir rúmum hundrað árum, berst hingað með ferðamönnum og útlit er jafnvel fyrir að eitthvað af sögunni endurtaki sig.xxxUrðarmáni er mjög fallega og vel skrifuð bók og tekst höfundi bæði að viðhalda spennu og draga upp skýra og trúverðuga mynd af Reykjavík frostavetrarins 1918. Persónurnar eru einnig trúverðugar, hvort sem um er að ræða landlækni sem liggur undir ámæli fyrir að bregðast ekki rétt við þeim vágesti sem vitað var að myndi berja að dyrum og leitar krafta í vafasamar veitur, unga grasakonu sem þráir að verða ljósmóðir eða landsþekktan rithöfund sem leitast við að færa ástandið í orð. Lýsingar eru myndrænar og oft auðvelt að sjá fyrir sér hvernig bókin gæti litið út sem skjáverk, annaðhvort í sjónvarpi eða kvikmynd. Fyrst og fremst er þó lesnautn að stílnum sem er bæði meitlaður og háfleygur á köflum en þó læsilegur og aðgengilegur og dregur lesandann að bókinni og efninu. Þó söguefnið sé sótt í raunverulega atburði og fyrirmyndir sóttar í persónur sem voru þátttakendur í þeim er Urðarmáni þó skáldsaga fyrst og fremst enda dregur höfundur enga dul á það og tekur fram í formála. Þessi saga á hiklaust erindi við íslenska lesendur í dag, bæði vegna skemmtanagildis og af sagnfræðilegum og fagurfræðilegum ástæðum.Niðurstaða: Áhugaverð og spennandi saga um aldargamla hamfaradaga. Birtist í Fréttablaðinu Bókmenntir Mest lesið Heiður Ósk og Davíð eru nýtt par Lífið Hvers vegna tölum við um bongóblíðu? Lífið „Þetta er enginn helvítis félagskvíði, það bara þolir mig enginn“ Áskorun Fréttatía vikunnar: Skúlptúrar, ráðherrarifrildi og EM Lífið Fékk skyndihugmynd og er nú í blómahafi heima fyrir Lífið Líður bókstaflega óstöðvandi í góðu fitti Tíska og hönnun Arnar Þór selur Arnarneshöllina Lífið Bubbi hrærður: Trúir því að Níu líf muni á endanum vakna að nýju Lífið Tengdasonur Íslands trúðaði Simon Cowell upp úr skónum Bíó og sjónvarp Tólf klukkustunda gjörningur í Hörpu í dag Lífið Fleiri fréttir Þau eru tilnefnd til Ísnálarinnar í ár Hvað eigum við að kalla eiginmann forseta? Erna Ómars er borgarlistamaður Reykjavíkur „Svolítið eins og að standa nakinn inni í vita“ Líf og fjör á Grímunni Ást Fedru og Saknaðarilmur fengu fern Grímuverðlaun hver Margrét Helga hlýtur heiðursverðlaun Grímunnar „Leikmyndin er auðvitað algjört rusl“ Gríman 2024: Saknaðarilmur hlaut flestar tilnefningar Barbara Hannigan stjórnar Sinfóníuhljómsveitinni Bergur Þór nýr leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar Nóbelsverðlaunahafinn Alice Munro er látin Fjögurra ára rússíbanareið að baki Sjá meira
Urðarmáni Ari Jóhannesson Útgefandi: Mál og menning Fjöldi síðna: 212 Spánska veikin var ein skelfilegasta farsótt sem gengið hefur yfir landið, ekki hvað síst fyrir það að hún lagðist þyngst á ungt fólk og fólk á besta aldri, þá sem báru uppi samfélagið bæði hvað varðar atvinnulíf og umönnun. Urðarmáni gerist á haustmánuðum 1918 þegar spánska veikin bættist eins og djöflakrydd ofan á eldgos með tilheyrandi öskufalli og nístandi ískulda sem þegar réðu lögum og lofum í Reykjavík og álagið á samfélagið var gríðarlegt, ekki síst á heilbrigðisstarfsfólk. Höfundur bókarinnar Urðarmáni er læknir og sækir efniviðinn í heimildir um þetta tímabil sögunnar og greinilegt á bókinni að hann hefur bæði áhuga og ástríðu fyrir því. Sagan hefst um það leyti sem spánska veikin kemur til landsins og fylgir nokkrum persónum, bæði raunverulegum og ímynduðum af höfundarins hendi gegnum þessa hamfaratíma. Rammi hennar er frásögn læknis í nútímanum eða mjög náinni framtíð sem talar til nemenda sinna þegar skæð inflúensa sem svipar óhugnanlega til þeirrar fyrir rúmum hundrað árum, berst hingað með ferðamönnum og útlit er jafnvel fyrir að eitthvað af sögunni endurtaki sig.xxxUrðarmáni er mjög fallega og vel skrifuð bók og tekst höfundi bæði að viðhalda spennu og draga upp skýra og trúverðuga mynd af Reykjavík frostavetrarins 1918. Persónurnar eru einnig trúverðugar, hvort sem um er að ræða landlækni sem liggur undir ámæli fyrir að bregðast ekki rétt við þeim vágesti sem vitað var að myndi berja að dyrum og leitar krafta í vafasamar veitur, unga grasakonu sem þráir að verða ljósmóðir eða landsþekktan rithöfund sem leitast við að færa ástandið í orð. Lýsingar eru myndrænar og oft auðvelt að sjá fyrir sér hvernig bókin gæti litið út sem skjáverk, annaðhvort í sjónvarpi eða kvikmynd. Fyrst og fremst er þó lesnautn að stílnum sem er bæði meitlaður og háfleygur á köflum en þó læsilegur og aðgengilegur og dregur lesandann að bókinni og efninu. Þó söguefnið sé sótt í raunverulega atburði og fyrirmyndir sóttar í persónur sem voru þátttakendur í þeim er Urðarmáni þó skáldsaga fyrst og fremst enda dregur höfundur enga dul á það og tekur fram í formála. Þessi saga á hiklaust erindi við íslenska lesendur í dag, bæði vegna skemmtanagildis og af sagnfræðilegum og fagurfræðilegum ástæðum.Niðurstaða: Áhugaverð og spennandi saga um aldargamla hamfaradaga.
Birtist í Fréttablaðinu Bókmenntir Mest lesið Heiður Ósk og Davíð eru nýtt par Lífið Hvers vegna tölum við um bongóblíðu? Lífið „Þetta er enginn helvítis félagskvíði, það bara þolir mig enginn“ Áskorun Fréttatía vikunnar: Skúlptúrar, ráðherrarifrildi og EM Lífið Fékk skyndihugmynd og er nú í blómahafi heima fyrir Lífið Líður bókstaflega óstöðvandi í góðu fitti Tíska og hönnun Arnar Þór selur Arnarneshöllina Lífið Bubbi hrærður: Trúir því að Níu líf muni á endanum vakna að nýju Lífið Tengdasonur Íslands trúðaði Simon Cowell upp úr skónum Bíó og sjónvarp Tólf klukkustunda gjörningur í Hörpu í dag Lífið Fleiri fréttir Þau eru tilnefnd til Ísnálarinnar í ár Hvað eigum við að kalla eiginmann forseta? Erna Ómars er borgarlistamaður Reykjavíkur „Svolítið eins og að standa nakinn inni í vita“ Líf og fjör á Grímunni Ást Fedru og Saknaðarilmur fengu fern Grímuverðlaun hver Margrét Helga hlýtur heiðursverðlaun Grímunnar „Leikmyndin er auðvitað algjört rusl“ Gríman 2024: Saknaðarilmur hlaut flestar tilnefningar Barbara Hannigan stjórnar Sinfóníuhljómsveitinni Bergur Þór nýr leikhússtjóri Leikfélags Akureyrar Nóbelsverðlaunahafinn Alice Munro er látin Fjögurra ára rússíbanareið að baki Sjá meira