Ertu api? Sif Sigmarsdóttir skrifar 18. ágúst 2018 08:15 Dóttir mín útskrifaðist úr leikskóla í London í vikunni. Eins og sannri nútímamóður sæmir vakti það með mér nístandi samviskubit. Ég áttaði mig á hversu margt fjögurra ára barnið kunni: Stafi, tölur, heilt tónleikaprógramm af nöturlegum breskum barnagælum (It’s raining, it’s pouring/The old man is snoring/He bumped his head/On the top of the bed/And couldn’t get up in the morning). Það sem olli því að ég fálmaði eftir pískinum tilbúin í hressilega sjálfshýðingu var sú staðreynd að lítið sem ekkert af allri þessari visku var frá mér komið. Ég sat í stofunni og klippti neglurnar á yngri bróður hennar þegar sú fjögurra ára hlammaði sér á sófann og spurði: „Hvers vegna erum við með neglur?“ Þarna var tækifærið. Það var komið að mér að miðla af þekkingu minni; vera sú fyrirmyndarmóðir sem ég hafði alltaf verið á leiðinni að verða; foreldrið sem föndrar dúkkukastala með barninu úr tómum jógúrtdollum og íspinnaspýtum í stað þess að henda í það nýjustu Barbie-höllinni; foreldri sem spinnur sögur og ævintýri af fingrum fram en ekki upp lygar eins og að Evrópusambandið hafi bannað batterí og þess vegna sé ekki hægt að kaupa nýjar rafhlöður í syngjandi leikfangavélmennið sem sýgur lífsviljann úr fullorðnum; foreldrið sem skutlar barninu í ballett, píanótíma og forritunarnámskeið eftir skóla í stað þess að rétta því Netflix-fjarstýringuna. Mér fannst framtíðarfyrirætlanir þegar hafa afmáð syndir fortíðar þegar ég svaraði: „Því einu sinni vorum við dýr.“ Ég hélt að mér hefði tekist vel upp er ég miðlaði fjögurra ára dótturinni þróunarkenningunni. En dramb er falli næst. Ég var á leiðinni út í ruslageymslu með stóran pappakassa þegar hún birtist eins og árvakur villiköttur úr launsátri. „Átti ég heima í þessum kassa þegar ég var dýr?“ „Ha, nei, sko þú varst ekki dýr.“ „En þú sagðir að við hefðum einu sinni verið dýr.“ „Það voru forfeður okkar sem voru apar.“ „Er amma api?“ „Nei.“ „En afi?“ „Nei.“ „Ertu með svona mikið hár á fótunum af því að þú ert api?“ Ég ákvað að horfast í augu við staðreyndir. „Gjörðu svo vel, hérna er Netflix-fjarstýringin.“ Ég yrði aldrei fyrirmyndarmóðirin sem mér fannst að ég ætti að vera. Eða hvað?Hin nógu góða móðir Árið 1953 bjó Donald Winnicott, breskur barnalæknir og sálgreinir, til hugtakið „hin nógu góða móðir“. Eftir að hafa fylgst með þúsundum mæðra og börnum þeirra veitti Winnicott því eftirtekt að börnum sem ekki gengu að ótakmarkaðri athygli mæðra sinna vísri reiddi betur af en þeim sem nutu óskiptrar athygli. Winnicott sagði að þótt ósjálfbjarga hvítvoðungar þörfnuðust allrar athygli móður eða uppalanda væri mikilvægt að mæður væru ekki alltaf til taks er fram liðu stundir. Börn sem ættu móður sem olli þeim reglulega vonbrigðum – svaraði þeim ekki strax þegar þau kölluðu, lék ekki við þau eftir pöntun, eldaði ekki matinn sem þau vildu – væru betur í stakk búin til að takast á við þá staðreynd að lífið léti ekki undan duttlungum hvers manns. Svo virðist sem kenning Winnicotts eigi við rök að styðjast. Ný rannsókn sýnir að svo kallaðir „þyrluforeldrar“, foreldrar sem eru með puttana í öllu sem börn þeirra gera, hefta andlegan þroska barna sinna og grafa undan félagsfærni þeirra. Aðrar rannsóknir sýna að þétt dagskrá af tómstundum haldi aftur af sköpunargáfu barna því fátt geri hugvitinu jafngott og að leiðast. Haustið brestur nú á með öllum sínum kröfum um skutl á íþróttaæfingar, aðstoð við heimalærdóminn, kaup á nýjum skólatöskum og kvabb um tómstundir – það þarf að mæta á fótboltamótin, sauma búninga fyrir skólaleikritið, baka sykurlausa hráköku fyrir fjáröflunarsamkomuna … En áður en uppalendur landsins teygja sig í sjálfshýðingarpískinn er rétt að minna á eftirfarandi: Rannsóknir sýna að „hin nógu góða móðir“ er í raun hin allra besta móðir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Sif Sigmarsdóttir Mest lesið Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson skrifar Skoðun Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason,Pálmi Viðar Snorrason skrifar Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Góðir grannar Landsvirkjunar og við hin Kjartan Ágústsson skrifar Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi orkuspáa Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Þegar innflutningurinn ræður ríkjum Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Vladímír Pútín: Hvað er að marka hann? Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Vegamál á tímum skattahækkana og vantrausts Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Konur og menntun Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Dóttir mín útskrifaðist úr leikskóla í London í vikunni. Eins og sannri nútímamóður sæmir vakti það með mér nístandi samviskubit. Ég áttaði mig á hversu margt fjögurra ára barnið kunni: Stafi, tölur, heilt tónleikaprógramm af nöturlegum breskum barnagælum (It’s raining, it’s pouring/The old man is snoring/He bumped his head/On the top of the bed/And couldn’t get up in the morning). Það sem olli því að ég fálmaði eftir pískinum tilbúin í hressilega sjálfshýðingu var sú staðreynd að lítið sem ekkert af allri þessari visku var frá mér komið. Ég sat í stofunni og klippti neglurnar á yngri bróður hennar þegar sú fjögurra ára hlammaði sér á sófann og spurði: „Hvers vegna erum við með neglur?“ Þarna var tækifærið. Það var komið að mér að miðla af þekkingu minni; vera sú fyrirmyndarmóðir sem ég hafði alltaf verið á leiðinni að verða; foreldrið sem föndrar dúkkukastala með barninu úr tómum jógúrtdollum og íspinnaspýtum í stað þess að henda í það nýjustu Barbie-höllinni; foreldri sem spinnur sögur og ævintýri af fingrum fram en ekki upp lygar eins og að Evrópusambandið hafi bannað batterí og þess vegna sé ekki hægt að kaupa nýjar rafhlöður í syngjandi leikfangavélmennið sem sýgur lífsviljann úr fullorðnum; foreldrið sem skutlar barninu í ballett, píanótíma og forritunarnámskeið eftir skóla í stað þess að rétta því Netflix-fjarstýringuna. Mér fannst framtíðarfyrirætlanir þegar hafa afmáð syndir fortíðar þegar ég svaraði: „Því einu sinni vorum við dýr.“ Ég hélt að mér hefði tekist vel upp er ég miðlaði fjögurra ára dótturinni þróunarkenningunni. En dramb er falli næst. Ég var á leiðinni út í ruslageymslu með stóran pappakassa þegar hún birtist eins og árvakur villiköttur úr launsátri. „Átti ég heima í þessum kassa þegar ég var dýr?“ „Ha, nei, sko þú varst ekki dýr.“ „En þú sagðir að við hefðum einu sinni verið dýr.“ „Það voru forfeður okkar sem voru apar.“ „Er amma api?“ „Nei.“ „En afi?“ „Nei.“ „Ertu með svona mikið hár á fótunum af því að þú ert api?“ Ég ákvað að horfast í augu við staðreyndir. „Gjörðu svo vel, hérna er Netflix-fjarstýringin.“ Ég yrði aldrei fyrirmyndarmóðirin sem mér fannst að ég ætti að vera. Eða hvað?Hin nógu góða móðir Árið 1953 bjó Donald Winnicott, breskur barnalæknir og sálgreinir, til hugtakið „hin nógu góða móðir“. Eftir að hafa fylgst með þúsundum mæðra og börnum þeirra veitti Winnicott því eftirtekt að börnum sem ekki gengu að ótakmarkaðri athygli mæðra sinna vísri reiddi betur af en þeim sem nutu óskiptrar athygli. Winnicott sagði að þótt ósjálfbjarga hvítvoðungar þörfnuðust allrar athygli móður eða uppalanda væri mikilvægt að mæður væru ekki alltaf til taks er fram liðu stundir. Börn sem ættu móður sem olli þeim reglulega vonbrigðum – svaraði þeim ekki strax þegar þau kölluðu, lék ekki við þau eftir pöntun, eldaði ekki matinn sem þau vildu – væru betur í stakk búin til að takast á við þá staðreynd að lífið léti ekki undan duttlungum hvers manns. Svo virðist sem kenning Winnicotts eigi við rök að styðjast. Ný rannsókn sýnir að svo kallaðir „þyrluforeldrar“, foreldrar sem eru með puttana í öllu sem börn þeirra gera, hefta andlegan þroska barna sinna og grafa undan félagsfærni þeirra. Aðrar rannsóknir sýna að þétt dagskrá af tómstundum haldi aftur af sköpunargáfu barna því fátt geri hugvitinu jafngott og að leiðast. Haustið brestur nú á með öllum sínum kröfum um skutl á íþróttaæfingar, aðstoð við heimalærdóminn, kaup á nýjum skólatöskum og kvabb um tómstundir – það þarf að mæta á fótboltamótin, sauma búninga fyrir skólaleikritið, baka sykurlausa hráköku fyrir fjáröflunarsamkomuna … En áður en uppalendur landsins teygja sig í sjálfshýðingarpískinn er rétt að minna á eftirfarandi: Rannsóknir sýna að „hin nógu góða móðir“ er í raun hin allra besta móðir.
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Samskiptasáttmáli; skúffuskjal eða stórgott verkfæri Helena Katrín Hjaltadóttir,Íris Helga G. Baldursdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Hittumst á rauðum sokkum 1. maí Finnbjörn A. Hermannsson,Kolbrún Halldórsdóttir,Magnús Þór Jónsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris skrifar