Við Paul Þorvaldur Gylfason skrifar 20. desember 2018 07:00 Reykjavík – Fundum okkar Pauls McCartney bar fyrst saman haustið 1971 eins og ég lýsti hér á þessum stað í vetur leið (Minning frá Manchester, 15. febrúar 2018). Hann kom í mötuneyti okkar stúdentanna í Manchester án þess að gera boð á undan sér. Hann spurði hvort þau mættu syngja og spila fyrir okkur í hádeginu, þau voru þrjú eða fjögur saman. Sumir matargestanna litu varla upp.Nýgild og nákvæm tónlist Bítlarnir voru þá nýskildir að skiptum. Margir kenndu Paul um skilnaðinn (hann ber sökina af sér) og sýndu nýja bandinu hans, það hét Wings, lítinn áhuga líkt og börn nýskilinna hjóna eiga það til að taka nýjum fósturforeldrum fálega. John Lennon gerði gys að fyrstu plötu Pauls eftir skilnaðinn. Þeir fornvinirnir sættust síðar. Paul minnist fallins félaga síns oft og með mikilli hlýju, samdi fallegan minningarsöng um hann og flytur stundum lögin hans á tónleikum. Ég kynntist tónlist þeirra félaga fyrir fermingu líkt og flestir jafnaldrar mínir og hef fylgzt með henni síðan. Paul var og er minn maður í bransanum, nánar tiltekið í því sem Jakob Frímann Magnússon kallar nýgilda tónlist til aðgreiningar frá sígildri tónlist en hana vildi Leonard Bernstein heldur kalla nákvæma tónlist af því að hún er skrifuð niður tón fyrir tón. Paul kann hvorki að lesa né skrifa nótur. Það er ekkert sérlega sígilt við sígilda tónlist, sumt af henni gengur úr sér eins og annað, sagði Bernstein sem hefði orðið 100 ára í ár.Samvizka eða súkkulaði? Á unglingsárum mínum mátti með nokkurri einföldun skipta ungu fólki í tvo flokka, þau sem tóku Bítlana fram yfir Rolling Stones og hin. Fyrri flokknum mátti svo aftur skipta í tvo undirflokka, þau sem tóku John fram yfir Paul og okkur hin. Ég tilheyrði sem sagt flokki 1B. Flokkarnir töluðust við. Ég gaf Gesti Guðmundssyni, nú prófessor í félagsfræði, plöturnar mínar með Rolling Stones. Hann átti löngu síðar eftir að rita Rokksögu Íslands. Þau sem voru í flokki 1A virtust sum líta á John sem samvizku heimsins; hinn var bara súkkulaði, sögðu þau sum, og áttu þá við útlitið, málflutninginn og músíkina. Þau tóku ekki eftir því, og það gerði ég ekki heldur fyrr en nýlega, að þegar bandarískir blaðamenn spurðu Bítlana nýkomna til Bandaríkjanna 1964 hvað þeim fyndist um stríðsrekstur Bandaríkjamanna í Víetnam, þá var það ekki John heldur Paul sem tók af skarið og sagðist vera andvígur stríðinu. Bandarískir mótmælasöngvarar stigu um líkt leyti fram af fullum þunga – Bob Dylan, Joan Baez, Peter, Paul og Mary o.fl. – og beittu sér gegn Víetnamstríðinu líkt og þau studdu réttindabaráttu blökkumanna. Nokkru síðar samdi Paul lagið Blackbird til stuðnings blökkumönnum. Hann er grænmetisæta. Hann segir: Ef sláturhús hefðu glerveggi værum við öll grænmetisætur.600 sönglög Við vorum á ferð um Suðurland hjónin fyrir mörgum árum, komum á Hvolsvöll undir kvöld og sáum þar handskrifað skilti neglt á ljósastaur: Hljómar skemmta í kvöld, húsið opnar kl. 11. Við vorum mest hissa á því hvað þeir ætluðu sér að vaka, menn á miðjum aldri. Paul McCartney þeysist nú um heiminn ásamt félögum sínum til að halda 34 tónleika á 30 stöðum í 13 löndum. Við heyrðum hann í Vín í byrjun desember. Hvort hann gat vakað! Hann er 76 ára, söng 36 lög af lífs og sálar kröftum á þrem klukkustundum og dró hvergi af sér tvö kvöld í röð. Hann þarf ekki á þessu flandri að halda. Hann er ríkasti tónlistarmaður Bretlandseyja, þrisvar til fjórum sinnum ríkari en Mick Jagger og Ringo Starr. Hann er skráður höfundur tæplega 600 sönglaga. Franz Schubert er til samanburðar skráður höfundur 1.500 tónverka, þ.m.t. um 600 sönglög, og hann féll frá á 32. aldursári.Frá Rauða torginu til Grand Central Station Paul McCartney hélt fyrstur manna rokktónleika á Rauða torginu í Moskvu. Til hans að tjaldabaki kom einn ráðherrann í ríkisstjórninni í Kreml eftir konsertinn og sagði: Þakka þér fyrir. Við lærðum ensku með því að hlusta á bítlaplöturnar. Hann hefði getað bætt því við að þær voru bannaðar á valdatíma kommúnista, menn þurftu að smygla þeim milli kjallara til að komast í þær. Fyrir fáeinum vikum gerðist það á Grand Central Station á miðri Manhattan-eyju í New York að glaðlegur maður bankaði í hljóðnema og sagði við fólksmergðina á stöðinni líkt og okkur stúdentana í Manchester forðum: Ég heiti Paul McCartney. Megum við félagarnir taka fyrir ykkur nokkur lög? – m.a. af nýju plötunni okkar, Egypt Station. Hófst svo söngurinn. Diskurinn fær góða dóma og selst vel. Mér finnst hann fínn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þorvaldur Gylfason Mest lesið Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson Skoðun Skoðun Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Reykjavík – Fundum okkar Pauls McCartney bar fyrst saman haustið 1971 eins og ég lýsti hér á þessum stað í vetur leið (Minning frá Manchester, 15. febrúar 2018). Hann kom í mötuneyti okkar stúdentanna í Manchester án þess að gera boð á undan sér. Hann spurði hvort þau mættu syngja og spila fyrir okkur í hádeginu, þau voru þrjú eða fjögur saman. Sumir matargestanna litu varla upp.Nýgild og nákvæm tónlist Bítlarnir voru þá nýskildir að skiptum. Margir kenndu Paul um skilnaðinn (hann ber sökina af sér) og sýndu nýja bandinu hans, það hét Wings, lítinn áhuga líkt og börn nýskilinna hjóna eiga það til að taka nýjum fósturforeldrum fálega. John Lennon gerði gys að fyrstu plötu Pauls eftir skilnaðinn. Þeir fornvinirnir sættust síðar. Paul minnist fallins félaga síns oft og með mikilli hlýju, samdi fallegan minningarsöng um hann og flytur stundum lögin hans á tónleikum. Ég kynntist tónlist þeirra félaga fyrir fermingu líkt og flestir jafnaldrar mínir og hef fylgzt með henni síðan. Paul var og er minn maður í bransanum, nánar tiltekið í því sem Jakob Frímann Magnússon kallar nýgilda tónlist til aðgreiningar frá sígildri tónlist en hana vildi Leonard Bernstein heldur kalla nákvæma tónlist af því að hún er skrifuð niður tón fyrir tón. Paul kann hvorki að lesa né skrifa nótur. Það er ekkert sérlega sígilt við sígilda tónlist, sumt af henni gengur úr sér eins og annað, sagði Bernstein sem hefði orðið 100 ára í ár.Samvizka eða súkkulaði? Á unglingsárum mínum mátti með nokkurri einföldun skipta ungu fólki í tvo flokka, þau sem tóku Bítlana fram yfir Rolling Stones og hin. Fyrri flokknum mátti svo aftur skipta í tvo undirflokka, þau sem tóku John fram yfir Paul og okkur hin. Ég tilheyrði sem sagt flokki 1B. Flokkarnir töluðust við. Ég gaf Gesti Guðmundssyni, nú prófessor í félagsfræði, plöturnar mínar með Rolling Stones. Hann átti löngu síðar eftir að rita Rokksögu Íslands. Þau sem voru í flokki 1A virtust sum líta á John sem samvizku heimsins; hinn var bara súkkulaði, sögðu þau sum, og áttu þá við útlitið, málflutninginn og músíkina. Þau tóku ekki eftir því, og það gerði ég ekki heldur fyrr en nýlega, að þegar bandarískir blaðamenn spurðu Bítlana nýkomna til Bandaríkjanna 1964 hvað þeim fyndist um stríðsrekstur Bandaríkjamanna í Víetnam, þá var það ekki John heldur Paul sem tók af skarið og sagðist vera andvígur stríðinu. Bandarískir mótmælasöngvarar stigu um líkt leyti fram af fullum þunga – Bob Dylan, Joan Baez, Peter, Paul og Mary o.fl. – og beittu sér gegn Víetnamstríðinu líkt og þau studdu réttindabaráttu blökkumanna. Nokkru síðar samdi Paul lagið Blackbird til stuðnings blökkumönnum. Hann er grænmetisæta. Hann segir: Ef sláturhús hefðu glerveggi værum við öll grænmetisætur.600 sönglög Við vorum á ferð um Suðurland hjónin fyrir mörgum árum, komum á Hvolsvöll undir kvöld og sáum þar handskrifað skilti neglt á ljósastaur: Hljómar skemmta í kvöld, húsið opnar kl. 11. Við vorum mest hissa á því hvað þeir ætluðu sér að vaka, menn á miðjum aldri. Paul McCartney þeysist nú um heiminn ásamt félögum sínum til að halda 34 tónleika á 30 stöðum í 13 löndum. Við heyrðum hann í Vín í byrjun desember. Hvort hann gat vakað! Hann er 76 ára, söng 36 lög af lífs og sálar kröftum á þrem klukkustundum og dró hvergi af sér tvö kvöld í röð. Hann þarf ekki á þessu flandri að halda. Hann er ríkasti tónlistarmaður Bretlandseyja, þrisvar til fjórum sinnum ríkari en Mick Jagger og Ringo Starr. Hann er skráður höfundur tæplega 600 sönglaga. Franz Schubert er til samanburðar skráður höfundur 1.500 tónverka, þ.m.t. um 600 sönglög, og hann féll frá á 32. aldursári.Frá Rauða torginu til Grand Central Station Paul McCartney hélt fyrstur manna rokktónleika á Rauða torginu í Moskvu. Til hans að tjaldabaki kom einn ráðherrann í ríkisstjórninni í Kreml eftir konsertinn og sagði: Þakka þér fyrir. Við lærðum ensku með því að hlusta á bítlaplöturnar. Hann hefði getað bætt því við að þær voru bannaðar á valdatíma kommúnista, menn þurftu að smygla þeim milli kjallara til að komast í þær. Fyrir fáeinum vikum gerðist það á Grand Central Station á miðri Manhattan-eyju í New York að glaðlegur maður bankaði í hljóðnema og sagði við fólksmergðina á stöðinni líkt og okkur stúdentana í Manchester forðum: Ég heiti Paul McCartney. Megum við félagarnir taka fyrir ykkur nokkur lög? – m.a. af nýju plötunni okkar, Egypt Station. Hófst svo söngurinn. Diskurinn fær góða dóma og selst vel. Mér finnst hann fínn.
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun