Ungmenni búin að fá nóg Þórdís Eva Einarsdóttir skrifar 8. mars 2018 10:23 Lækkun kosningaaldurs úr 18 árum niður í 16 ár hefur verið í umræðunni í mörg ár og nokkrum sinnum hafa verið lögð fram frumvörp þess efnis. Í þessum skrifuðu orðum hefur verið lagt fram nýtt frumvarp á Alþingi. Það er ólíkt þeim sem hafa verið á undan að því leyti að í því er sjónarmiðum beint að sveitastjórnarkosningum. Ef kosningaaldur almennt væri lækkaður þyrfti að ráðast í breytingar á stjórnarskrá en með þessu frumvarpi þyrfti aðeins lagabreytingar. Lækkun kosningaaldurs með þessum hætti er því öruggari leið til að gefa ungmennum tækifæri til að hafa áhrif á sitt samfélag. Ef frumvarpið nær fram að ganga er stefnt að því að innleiða nýju lögin fyrir sveitastjórnarkosningarnar núna í vor.Þreytt á óréttlæti Helstu mótrök gegn lækkuninni eru þau að 16 ára einstaklingar séu ekki nógu þroskaðir til að axla þessa ábyrgð, hafi ekki vit á málefnum sem viðkoma stjórnmálum og séu of auðtrúa til að taka skynsamlegar ákvarðanir. Þessi rök samræmast ekki veruleika 16 ára ungmenna. 16 ára einstaklingar standa á miklum tímamótum. Þeir útskrifast úr grunnskóla, hefja nám í framhaldsskóla og margir flytja að heiman, auk þess sem þeir eru sakhæfir og tekjuskattur dreginn af launum þeirra. 16 ára einstaklingar eru virkir þátttakendur í þjóðfélaginu og eiga að njóta þeirra réttinda sem því fylgir. Ungmenni hafa þurft að þola mikið óréttlæti þegar kemur að málefnum sem snerta þau. Ýmsar róttækar breytingar hafa orðið að veruleika á síðustu misserum og má þar nefna styttingu náms til stúdentsprófs, upptöku ABC kerfisins og breytingar á samræmdu prófunum. Ekkert af þessu var gert í samráði við þau sem þetta hefur mest áhrif á, ungmennin sjálf. Ungt fólk er þreytt á að hafa ekki rödd og að þurfa að horfa upp á aðra taka ákvarðanir um framtíð þeirra án þess að geta lagt neitt til málanna.Nauðsynlegt að efla fræðslu Hins vegar er margt til í því að 16 ára einstaklingar viti ekki mikið um stjórnmál. Það er eitthvað sem nauðsynlegt er að laga, hvort sem lagst verður í lækkun á kosningaaldri eða ekki. Í grunnskólum er lítil sem engin fræðsla um stjórnmál. Það er ekki nóg að lesa einn kafla í samfélagsfræðibók og láta þar við sitja. Ef ungmenni eiga að geta tekið upplýsta ákvörðun verða þau að læra grundvallaratriði stjórnmála. Ekki er hægt að kenna áhugaleysi um þennan vanda. Það hefur sýnt sig að ungmenni vilja taka þátt og undirrituð hefur aldrei hitt ungling sem vill alls ekki læra um stjórnmál, enda sú þekking mikilvægt veganesti út í lífið. Það er ekki fyrr en í framhaldsskóla sem reynt er að hvetja ungmenni til að sýna áhuga á stjórnmálum. Má ekki ráðast í verkið af hálfum hug Lækkun kosningaaldurs hefur verið reynd í öðrum löndum og er þá nærtækast að nefna Danmörk og Noreg. Þegar Danir prófuðu þessa breytingu í sveitastjórnarkosningum stóðu þeir fyrir stórri herferð til að auka þátttöku ungs fólks og náðu góðum árangri í að hækka kjörsókn. Norðmenn stóðu hins vegar ekki fyrir þess konar herferð og hafði lækkunin lítil áhrif á kosningaþátttöku þar í landi. Við megum ekki falla í sömu gryfju og Norðmenn. Ef markmiðið er að auka þátttöku ungs fólks í kosningum, að viðhalda lýðræði og gefa þátttakendum þjóðfélagsins þau réttindi sem þeir eiga skilið þarf að efla fræðslu og beisla áhuga ungmenna til að taka þátt. Þá vaknar sú spurning hvort skynsamlegt sé að lækka kosningaaldur fyrir kosningarnar í vor án þess að það gefist nægur tími til að gera nauðsynlegar breytingar. Með lækkun kosningaaldurs hljóta ungmenni rödd og eru ekki lengur utangarðs, þau hvetja stjórnmálafólk til að sanna sig fyrir stærri hóp fólks og neyða þau til að taka tillit til fleiri sjónarmiða. Ef við höldum rétt á spöðunum getur lækkun kosningaaldurs haft jákvæð áhrif á þjóðfélagið. Höfundur er nemandi á 1. ári í Menntaskólanum á Akureyri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Lækkun kosningaaldurs úr 18 árum niður í 16 ár hefur verið í umræðunni í mörg ár og nokkrum sinnum hafa verið lögð fram frumvörp þess efnis. Í þessum skrifuðu orðum hefur verið lagt fram nýtt frumvarp á Alþingi. Það er ólíkt þeim sem hafa verið á undan að því leyti að í því er sjónarmiðum beint að sveitastjórnarkosningum. Ef kosningaaldur almennt væri lækkaður þyrfti að ráðast í breytingar á stjórnarskrá en með þessu frumvarpi þyrfti aðeins lagabreytingar. Lækkun kosningaaldurs með þessum hætti er því öruggari leið til að gefa ungmennum tækifæri til að hafa áhrif á sitt samfélag. Ef frumvarpið nær fram að ganga er stefnt að því að innleiða nýju lögin fyrir sveitastjórnarkosningarnar núna í vor.Þreytt á óréttlæti Helstu mótrök gegn lækkuninni eru þau að 16 ára einstaklingar séu ekki nógu þroskaðir til að axla þessa ábyrgð, hafi ekki vit á málefnum sem viðkoma stjórnmálum og séu of auðtrúa til að taka skynsamlegar ákvarðanir. Þessi rök samræmast ekki veruleika 16 ára ungmenna. 16 ára einstaklingar standa á miklum tímamótum. Þeir útskrifast úr grunnskóla, hefja nám í framhaldsskóla og margir flytja að heiman, auk þess sem þeir eru sakhæfir og tekjuskattur dreginn af launum þeirra. 16 ára einstaklingar eru virkir þátttakendur í þjóðfélaginu og eiga að njóta þeirra réttinda sem því fylgir. Ungmenni hafa þurft að þola mikið óréttlæti þegar kemur að málefnum sem snerta þau. Ýmsar róttækar breytingar hafa orðið að veruleika á síðustu misserum og má þar nefna styttingu náms til stúdentsprófs, upptöku ABC kerfisins og breytingar á samræmdu prófunum. Ekkert af þessu var gert í samráði við þau sem þetta hefur mest áhrif á, ungmennin sjálf. Ungt fólk er þreytt á að hafa ekki rödd og að þurfa að horfa upp á aðra taka ákvarðanir um framtíð þeirra án þess að geta lagt neitt til málanna.Nauðsynlegt að efla fræðslu Hins vegar er margt til í því að 16 ára einstaklingar viti ekki mikið um stjórnmál. Það er eitthvað sem nauðsynlegt er að laga, hvort sem lagst verður í lækkun á kosningaaldri eða ekki. Í grunnskólum er lítil sem engin fræðsla um stjórnmál. Það er ekki nóg að lesa einn kafla í samfélagsfræðibók og láta þar við sitja. Ef ungmenni eiga að geta tekið upplýsta ákvörðun verða þau að læra grundvallaratriði stjórnmála. Ekki er hægt að kenna áhugaleysi um þennan vanda. Það hefur sýnt sig að ungmenni vilja taka þátt og undirrituð hefur aldrei hitt ungling sem vill alls ekki læra um stjórnmál, enda sú þekking mikilvægt veganesti út í lífið. Það er ekki fyrr en í framhaldsskóla sem reynt er að hvetja ungmenni til að sýna áhuga á stjórnmálum. Má ekki ráðast í verkið af hálfum hug Lækkun kosningaaldurs hefur verið reynd í öðrum löndum og er þá nærtækast að nefna Danmörk og Noreg. Þegar Danir prófuðu þessa breytingu í sveitastjórnarkosningum stóðu þeir fyrir stórri herferð til að auka þátttöku ungs fólks og náðu góðum árangri í að hækka kjörsókn. Norðmenn stóðu hins vegar ekki fyrir þess konar herferð og hafði lækkunin lítil áhrif á kosningaþátttöku þar í landi. Við megum ekki falla í sömu gryfju og Norðmenn. Ef markmiðið er að auka þátttöku ungs fólks í kosningum, að viðhalda lýðræði og gefa þátttakendum þjóðfélagsins þau réttindi sem þeir eiga skilið þarf að efla fræðslu og beisla áhuga ungmenna til að taka þátt. Þá vaknar sú spurning hvort skynsamlegt sé að lækka kosningaaldur fyrir kosningarnar í vor án þess að það gefist nægur tími til að gera nauðsynlegar breytingar. Með lækkun kosningaaldurs hljóta ungmenni rödd og eru ekki lengur utangarðs, þau hvetja stjórnmálafólk til að sanna sig fyrir stærri hóp fólks og neyða þau til að taka tillit til fleiri sjónarmiða. Ef við höldum rétt á spöðunum getur lækkun kosningaaldurs haft jákvæð áhrif á þjóðfélagið. Höfundur er nemandi á 1. ári í Menntaskólanum á Akureyri.