Fordómar eru hluti af ofbeldismenningu Hrafnhildur Snæfríðar- og Gunnarsdóttir og Þorbera Fjölnisdóttir skrifar 12. apríl 2017 11:00 Þessa dagana má sjá veggspjöld í strætóskýlum og skiltum víðsvegar um Reykjavík sem hönnuð voru í samstarfi fatlaðra kvenna í Tabú, Kvennahreyfingar Öryrkjabandalagsins og Rannsóknaseturs í fötlunarfræðum. Verkefnið var styrkt af velferðarráðuneytinu og Reykjavíkurborg. Markmiðið með birtingu veggspjaldanna er að vekja almenning til vitundar um fordóma gegn fötluðu fólki og hvernig þeir tengjast ofbeldi gegn fötluðu fólki og valdleysi þess. Niðurstöður erlendra rannsókna sýna að fatlað fólk er beitt ofbeldi í mun meira mæli en ófatlað fólk, sér í lagi fatlaðar konur og börn. Ein algengasta birtingarmyndin er andlegt ofbeldi og áreitni. Þetta er margslungið og flókið ofbeldi og getur m.a. falist í fordómum, mismunun, lítilsvirðingu, hótunum, stjórnsemi, útskúfun eða einelti. Á Íslandi hafa einnig verið unnar nokkrar rannsóknir á ofbeldi gegn fötluðum konum og í einni slíkri var rætt við fatlaðar konur um reynslu þeirra af andlegu ofbeldi. Allar höfðu þær orðið fyrir andlegu ofbeldi eða áreitni. Þeim var sýnd vorkunn en ekki virðing, þær hundsaðar, þeim var ekki trúað og þær ekki virtar sem manneskjur. Þetta voru ekki stök atvik heldur fastur hluti af daglegu lífi þeirra. Þær lýstu því að ófatlað fólk hefði almennt lítinn skilning á aðstæðum fatlaðs fólks, litla þolinmæði og sýndi því oft vanvirðingu. Áreitni, fordómar, útskúfun og lítilvirðing var svo alltumlykjandi í lífi þeirra, og svo rækilega flækt inn hversdagslega reynslu þeirra, að það hafði tekið margar þeirra langan tíma að bera kennsl á það sem ofbeldi.Þurfum öll að axla ábyrgð Það er mikilvægt að viðurkenna að fordómar gegn fötluðu fólki eru samofnir samfélagsgerð okkar. Við þurfum öll að axla ábyrgð og sporna gegn þeim. Fordómar, útskúfun og lítilsvirðing viðheldur jaðarsettri stöðu og valdleysi fatlaðs fólks og skapar grundvöll fyrir aðrar tegundir ofbeldis. Við höfum þegar aflað talsverðrar þekkingar með fjölmörgum rannsóknum. Við vitum að fordómar gegn fötluðu fólki eru hluti af ofbeldismenningu og kerfislægri mismunun sem útilokar þátttöku fatlaðs fólks í samfélaginu og jaðarsetur það. Það er kominn tími til að breyta þessu. Oftar en ekki er talað um og við fatlað fólk út frá frá lífseigum staðalmyndum. Það er talað við fullorðið fatlað fólk eins og börn, lífsgæði fatlaðs fólks eru talin verri en ófatlaðs fólk og að líf þess sé því „harmleikur“. Við þurfum öll að gæta okkar, taka tillit, skapa rými og sýna virðingu. Með tilvísun í ofbeldismenningu er vísað til þess að við berum öll ábyrgð. Víða um heim notar fatlað fólk hugtakið „ableism“ þegar það fjallar um reynslu sína af mismunun og fordómum og til að varpa ljósi á hvernig jaðarsetning fatlaðs fólks gegnsýrir samfélagið. Hugtakið á sér hliðstæðu í orðum sem við þekkjum og fjalla um jaðarsetningu og reynslu annarra hópa, svo sem rasisma og sexisma. Þegar fatlað fólk deilir reynslu sinni af able-isma í daglegu lífi er því brýnt að leggja við hlustir og draga lærdóm af, breyta viðhorfum, eyða fordómum og vinna með þannig gegn ofbeldi gagnvart fötluðu fólki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Þessa dagana má sjá veggspjöld í strætóskýlum og skiltum víðsvegar um Reykjavík sem hönnuð voru í samstarfi fatlaðra kvenna í Tabú, Kvennahreyfingar Öryrkjabandalagsins og Rannsóknaseturs í fötlunarfræðum. Verkefnið var styrkt af velferðarráðuneytinu og Reykjavíkurborg. Markmiðið með birtingu veggspjaldanna er að vekja almenning til vitundar um fordóma gegn fötluðu fólki og hvernig þeir tengjast ofbeldi gegn fötluðu fólki og valdleysi þess. Niðurstöður erlendra rannsókna sýna að fatlað fólk er beitt ofbeldi í mun meira mæli en ófatlað fólk, sér í lagi fatlaðar konur og börn. Ein algengasta birtingarmyndin er andlegt ofbeldi og áreitni. Þetta er margslungið og flókið ofbeldi og getur m.a. falist í fordómum, mismunun, lítilsvirðingu, hótunum, stjórnsemi, útskúfun eða einelti. Á Íslandi hafa einnig verið unnar nokkrar rannsóknir á ofbeldi gegn fötluðum konum og í einni slíkri var rætt við fatlaðar konur um reynslu þeirra af andlegu ofbeldi. Allar höfðu þær orðið fyrir andlegu ofbeldi eða áreitni. Þeim var sýnd vorkunn en ekki virðing, þær hundsaðar, þeim var ekki trúað og þær ekki virtar sem manneskjur. Þetta voru ekki stök atvik heldur fastur hluti af daglegu lífi þeirra. Þær lýstu því að ófatlað fólk hefði almennt lítinn skilning á aðstæðum fatlaðs fólks, litla þolinmæði og sýndi því oft vanvirðingu. Áreitni, fordómar, útskúfun og lítilvirðing var svo alltumlykjandi í lífi þeirra, og svo rækilega flækt inn hversdagslega reynslu þeirra, að það hafði tekið margar þeirra langan tíma að bera kennsl á það sem ofbeldi.Þurfum öll að axla ábyrgð Það er mikilvægt að viðurkenna að fordómar gegn fötluðu fólki eru samofnir samfélagsgerð okkar. Við þurfum öll að axla ábyrgð og sporna gegn þeim. Fordómar, útskúfun og lítilsvirðing viðheldur jaðarsettri stöðu og valdleysi fatlaðs fólks og skapar grundvöll fyrir aðrar tegundir ofbeldis. Við höfum þegar aflað talsverðrar þekkingar með fjölmörgum rannsóknum. Við vitum að fordómar gegn fötluðu fólki eru hluti af ofbeldismenningu og kerfislægri mismunun sem útilokar þátttöku fatlaðs fólks í samfélaginu og jaðarsetur það. Það er kominn tími til að breyta þessu. Oftar en ekki er talað um og við fatlað fólk út frá frá lífseigum staðalmyndum. Það er talað við fullorðið fatlað fólk eins og börn, lífsgæði fatlaðs fólks eru talin verri en ófatlaðs fólk og að líf þess sé því „harmleikur“. Við þurfum öll að gæta okkar, taka tillit, skapa rými og sýna virðingu. Með tilvísun í ofbeldismenningu er vísað til þess að við berum öll ábyrgð. Víða um heim notar fatlað fólk hugtakið „ableism“ þegar það fjallar um reynslu sína af mismunun og fordómum og til að varpa ljósi á hvernig jaðarsetning fatlaðs fólks gegnsýrir samfélagið. Hugtakið á sér hliðstæðu í orðum sem við þekkjum og fjalla um jaðarsetningu og reynslu annarra hópa, svo sem rasisma og sexisma. Þegar fatlað fólk deilir reynslu sinni af able-isma í daglegu lífi er því brýnt að leggja við hlustir og draga lærdóm af, breyta viðhorfum, eyða fordómum og vinna með þannig gegn ofbeldi gagnvart fötluðu fólki.