Ríkisábyrgð er ríkisframkvæmd Hafliði Helgason skrifar 28. september 2016 07:00 Göngin undir Vaðlaheiði eru vafalítið mikil samgöngubót fyrir þá sem búa í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum. Víkurskarð getur verið hvimleiður farartálmi að vetri og því má vel skilja ákafa heimamanna á svæðinu að bora göng undir heiðina. Alþingi samþykkir vegaáætlun og gangagerð er forgangsraðað í henni. Önnur göng voru framar í þeirri forgangsröð en hugmyndaríkum mönnum með stuðningi þingmanna kjördæmisins datt í huga að setja göngin í einkaframkvæmd. Góð reynsla var af Hvalfjarðargöngunum, en sá galli var á gjöf Njarðar að lánveitendur mátu áhættu af verkefninu með þeim hætti að fjármagnskostnaður myndi draga verkefnið niður fyrir ásættanlega arðsemi. Nú voru góð ráð dýr og með harðfylgi tókst mönnum að fá ríkisábyrgð á framkvæmdina. Hér í blaðinu í dag kemur fram að tafir og aukinn kostnaður hafa leitt til þess að nú vantar um tvo og hálfan milljarð í viðbót til að ljúka verkinu. Nú er í aðdraganda kosninga biðlað til ríkisins að leggja til þá fjármuni sem á vantar. Þegar ríkisábyrgð var samþykkt vegna ganganna var látið að því liggja að slík ábyrgð leiddi ekki af sér neinn raunverulegan kostnað. Mótbárur og gild rök fyrir því að skattpeningar væru raunverulega að fara í göngin þóttu fremur léttvæg Niðurstaðan af þessu brölti öllu er að allar líkur eru á því að kostnaður falli á ríkið vegna þeirra. Ábyrgð ríkisins er raunverulegt framlag til ganganna og með því að fara þá leið sem farin var tókst áhugamönnum um þessi göng að smygla þeim fram fyrir á vegaáætlun. Þegar lánveitendur og fjárfestar leggja fé til framkvæmda eru hafðir til grundvallar áhættulausir vextir og síðan er bætt við álagi ofan á það sem kemur til vegna mats á áhættu framkvæmdarinnar. Það má svo deila um hvort það mat er rétt eða rangt. Ef það er rangt og áhættan er meiri, þá hafa fjárfestar og lánardrottnar tapað sem því nemur. Ríkisábyrgð felur það í sér að skattborgarar taka hluta áhættunnar á sig sem nemur því álagi sem fjárfestar og lánveitendur hefðu annars borið. Í staðinn á að greiða ríkisábyrgðargjald sem er lægra en áhættan sem ríkið tekur á sig. Nú stefnir í að göng sem áttu að kosta 8,7 milljarða munu kosta milli 13 og 14 milljarða. Hugsanlegt er að tekjur vegna aukins ferðamannastraums lagi stöðuna eitthvað. Það er þó ekki víst, enda ekki tiltökumál að keyra Víkurskarð að sumri. Eftir stendur að einkaframkvæmdin er orðin ríkisframkvæmd og reikningurinn sendur á skattborgara og farið var fram hjá eðlilegri forgangsröðun við ákvörðun um gangagerðina. Vaðlaheiðargöng ættu að vera víti til varnaðar, næst þegar stjórnmálamenn vilja veita slíka ábyrgð og reyna að halda því fram að hún kosti ekki neitt.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hafliði Helgason Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun
Göngin undir Vaðlaheiði eru vafalítið mikil samgöngubót fyrir þá sem búa í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum. Víkurskarð getur verið hvimleiður farartálmi að vetri og því má vel skilja ákafa heimamanna á svæðinu að bora göng undir heiðina. Alþingi samþykkir vegaáætlun og gangagerð er forgangsraðað í henni. Önnur göng voru framar í þeirri forgangsröð en hugmyndaríkum mönnum með stuðningi þingmanna kjördæmisins datt í huga að setja göngin í einkaframkvæmd. Góð reynsla var af Hvalfjarðargöngunum, en sá galli var á gjöf Njarðar að lánveitendur mátu áhættu af verkefninu með þeim hætti að fjármagnskostnaður myndi draga verkefnið niður fyrir ásættanlega arðsemi. Nú voru góð ráð dýr og með harðfylgi tókst mönnum að fá ríkisábyrgð á framkvæmdina. Hér í blaðinu í dag kemur fram að tafir og aukinn kostnaður hafa leitt til þess að nú vantar um tvo og hálfan milljarð í viðbót til að ljúka verkinu. Nú er í aðdraganda kosninga biðlað til ríkisins að leggja til þá fjármuni sem á vantar. Þegar ríkisábyrgð var samþykkt vegna ganganna var látið að því liggja að slík ábyrgð leiddi ekki af sér neinn raunverulegan kostnað. Mótbárur og gild rök fyrir því að skattpeningar væru raunverulega að fara í göngin þóttu fremur léttvæg Niðurstaðan af þessu brölti öllu er að allar líkur eru á því að kostnaður falli á ríkið vegna þeirra. Ábyrgð ríkisins er raunverulegt framlag til ganganna og með því að fara þá leið sem farin var tókst áhugamönnum um þessi göng að smygla þeim fram fyrir á vegaáætlun. Þegar lánveitendur og fjárfestar leggja fé til framkvæmda eru hafðir til grundvallar áhættulausir vextir og síðan er bætt við álagi ofan á það sem kemur til vegna mats á áhættu framkvæmdarinnar. Það má svo deila um hvort það mat er rétt eða rangt. Ef það er rangt og áhættan er meiri, þá hafa fjárfestar og lánardrottnar tapað sem því nemur. Ríkisábyrgð felur það í sér að skattborgarar taka hluta áhættunnar á sig sem nemur því álagi sem fjárfestar og lánveitendur hefðu annars borið. Í staðinn á að greiða ríkisábyrgðargjald sem er lægra en áhættan sem ríkið tekur á sig. Nú stefnir í að göng sem áttu að kosta 8,7 milljarða munu kosta milli 13 og 14 milljarða. Hugsanlegt er að tekjur vegna aukins ferðamannastraums lagi stöðuna eitthvað. Það er þó ekki víst, enda ekki tiltökumál að keyra Víkurskarð að sumri. Eftir stendur að einkaframkvæmdin er orðin ríkisframkvæmd og reikningurinn sendur á skattborgara og farið var fram hjá eðlilegri forgangsröðun við ákvörðun um gangagerðina. Vaðlaheiðargöng ættu að vera víti til varnaðar, næst þegar stjórnmálamenn vilja veita slíka ábyrgð og reyna að halda því fram að hún kosti ekki neitt.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun