Gamla snyrtitaskan, vinstrimennskan og framtíðin sem við viljum (langflest) Davíð Stefánsson skrifar 24. október 2016 13:30 Alltaf þegar ég kem úr sturtu verð ég svolítið hissa. Ég teygi mig í handklæðið, þurrka mér og teygi mig svo í snyrtitöskuna mína. Þar blasir þetta við:Nú er ég enginn aðdáandi bankakerfisins. Í raun tel ég að eðli peninga og vald fjármálastofnana séu grunnrótin að flestum þeim vanda sem steðjar að heiminum í dag. En ég ætla ekki að skrifa um það; ég ætla að skrifa um þessa snyrtitösku – í bili. Það sem ég furða mig á þegar ég kem úr sturtu er af hverju þessi snyrtitaska frá Búnaðarbankanum er enn í mínum fórum. Hún er ekki frábærlega falleg. Hún er ekki einu sinni mjög praktísk í laginu og rennilásinn getur verið svolítið pirrandi. En það er eitthvað þarna – einhver nostalgía – sem tengir okkur saman. Í kvöld rann upp fyrir mér ljós. Þessi snyrtitaska minnir mig á gamla tíma (samt er ég ekki mjög gamall). Hún minnir mig á þann tíma þegar bankar nutu nánast fullkomins trausts af hálfu flestra Íslendinga.Einu sinni var traust Já, þannig var það nefnilega einu sinni – bankarnir voru stofnanir sem pössuðu upp á peningana okkar. Að fara í bankann var eins og að fara til heimilislæknis sem þú treystir vel eða til stöndugs frænda sem þú vissir að var hlýtt til þín. Þetta hljómar rómantískt, það var það að vissu leyti. Samt er óþarfi að gera málið of rósrautt – margt var undarlegt við „gamla“ fyrirkomulagið, t.d. var afar erfitt að fá lán og stundum var það alveg háð geðþótta hvers bankastjóra fyrir sig. Í öllu falli þá man ég vel eftir Búnaðarbankanum – þar fékk ég minn fyrsta launareikning sirka árið 1987 þegar ég var fyrst kerrustrákur, svo pokafyllir og svo lagerstrákur hjá Hagkaup í Kringlunni. Ég man líka eftir því þegar Búnaðarbankinn breyttist í Kaupþing. Svo liðu ótrúlega fá ár, bankinn var ekki lengur grænleitur og mjúkur heldur dökkblár og harður – og eftir enn færri ár hafði bankinn búið til sitt eigið „newspeak“ eða „new-feel“ eða „new-eitthvað“ – það var svokallað „kaupthinking“. Svo hrundi allt. Og já – við megum ennþá segja „hér varð hrun“. Því þótt ótrúlega langt sé liðið frá þessum atburðum erum við ennþá að krafla okkur út úr mesta ruglinu. Átta árum síðar. Það tekur tíma að vinna úr áfalli – það þekkja allir sem það hafa reynt. Ást mín á snyrtitöskunni á sér því þessa skýringu: Hún uppfyllir nokkurn veginn þær kröfur sem ég geri til snyrtitaska og hún minnir mig á tíma þar sem traustið var ennþá fyrir hendi. Þetta traust sem langar að öðlast aftur. Mig langar að geta treyst bönkum. Mig langar að geta treyst Alþingi.Wintris – dropinn sem fyllti mælinn Við erum að fara inn í snemmbærar kosningar eftir nokkra daga vegna þess að traustið var tekið af okkur. Ekki trúa þeim sem reynir að gera lítið úr þessari staðreynd – við erum að fara inn í kosningar vegna þess að stór hluti þjóðarinnar ærðist, réttilega, í mars þegar Wintris-málið varð fyrsta frétt um allan heim. Næsta laugardag fer fram uppgjör við þennan blóðuga tíma sem liðinn er frá hruninu. Okkur gefst einstakt tækifæri til að setja aftur til hliðar þá stjórnmálaflokka sem eru beintengdir inn í fjármálaöflin sem öllu stýra á bakvið tjöldin.Gamall ótti gleymist seint Ég er stoltur vinstri grænn. Við erum svo lánsöm að eiga okkur frábæran, heiðarlegan, þenkjandi og mannlegan formann, Katrínu Jakobsdóttur. Og ég hef lesið margar skoðanakannanir sem sýna að meginþorri þjóðarinnar treystir henni – nú síðast var talan rétt tæplega 60%. Samt mælist flokkur minn og Katrínar – Vinstri græn – aldrei með meira en 20% í könnunum (ég verð auðvitað glaður yfir þessu fylgi, en samt alltaf jafn hissa á að það sé ekki meira … ). Ástæðan er auðvitað sú að margir eru skíthræddir við að kjósa til vinstri. Þeir halda að hér verði allt skattlagt í döðlur (Steingrímur Joð er ennþá kallaður Skattmann í vissum kreðsum), hátekjufólkið óttast að tekjuskattur rjúki upp úr öllu valdi og millitekjufólkið óttast um sín verðmætu lífsgæði. En það er ekkert að óttast. Meira að segja flest hátekjufólk veit að sanngjörn skattlagning er eðlileg. Innst inni vitum við öll að það er samfélagið sem lifandi heild sem skapar auðinn – ekki fáeinir auðmenn og –konur. Ég tók þess vegna saman svör við nokkrum atriðum sem ég held að komi í veg fyrir að sumt félagshyggjufólk víða um land kjósi vinstri græn. Listinn er alls ekki tæmandi; við erum ekki fullkomin hreyfing en við gerum okkar besta: • Vinstri græn hafa ekkert með einhvern bölvaðan kommúnisma að gera – við viljum einfaldlega að auður samfélagsins skiptist niður á sanngjarnan hátt og að enginn Íslendingur líði skort. Við erum ekki kommúnistaflokkur. Við viljum bara sanngjarnt og heiðarlegt samfélag þar sem jöfnuður er sjálfsagt viðmið. • Vinstri græn eru löngu hætt að vera bara Steingrímur Joð – og nei, hann stýrir ekki öllu úr baksætinu (þeir sem halda þessu fram hafa greinilega ekki kynnst því hörkutóli sem er Kata Jak). • Vinstri græn gerðu fullt af mistökum í ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur – en það er ástæða en ekki afsökun þegar við segjum að sú ríkisstjórn hafi stýrt þjóðinni í gegnum fordæmalausa þolraun, bæði í efnahagslegum og siðferðilegum skilningi. Það er ekkert að óttast Það er ekkert að óttast þarna vinstra megin. Eins og tíðarandinn er þurfum við nauðsynlega að fá öflugt mótvægi við bankakerfið, frekjukapítalismann og verktakaræðið. Við þurfum að endurvekja traust og breyta vinnubrögðunum á Alþingi. Við þurfum VG fyrir heilbrigt samfélag – við þurfum Kötu Jak með skýra sýn og mannlega nálgun á samvinnustjórnmál margra flokka. * * * Einn daginn mun ég henda út þessari gömlu snyrtitösku. Á endanum verða breytingar óhjákvæmilegar. Á sama hátt vona ég innilega að landsmenn allir hafi spurninguna um traust og endurnýjun með sér í kjörklefann næsta laugardag. Því að fyrst og fremst er það traustið innan stjórnmálanna sem þarf að endurreisa.„Hverjum treystir þú?“ Þetta er ekki aðalspurningin. Þetta er eina spurningin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Hörgdal Stefánsson Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Trumpistar eru víða Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fasteignagjöld eru lág í Reykjavík Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerræðisleg áform í anda Ráðstjórnarríkjanna Guðmundur Fertram Sigurjónsson skrifar Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar Skoðun Nýbakaðir foreldrar og óbökuð loforð Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þegar bráðamóttakan drepur þig hraðar Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Samkeppnin tryggir hag neytenda Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Stóðhryssur ekki moldvörpur Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Við getum gert betur Einar Bárðarson skrifar Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Sjá meira
Alltaf þegar ég kem úr sturtu verð ég svolítið hissa. Ég teygi mig í handklæðið, þurrka mér og teygi mig svo í snyrtitöskuna mína. Þar blasir þetta við:Nú er ég enginn aðdáandi bankakerfisins. Í raun tel ég að eðli peninga og vald fjármálastofnana séu grunnrótin að flestum þeim vanda sem steðjar að heiminum í dag. En ég ætla ekki að skrifa um það; ég ætla að skrifa um þessa snyrtitösku – í bili. Það sem ég furða mig á þegar ég kem úr sturtu er af hverju þessi snyrtitaska frá Búnaðarbankanum er enn í mínum fórum. Hún er ekki frábærlega falleg. Hún er ekki einu sinni mjög praktísk í laginu og rennilásinn getur verið svolítið pirrandi. En það er eitthvað þarna – einhver nostalgía – sem tengir okkur saman. Í kvöld rann upp fyrir mér ljós. Þessi snyrtitaska minnir mig á gamla tíma (samt er ég ekki mjög gamall). Hún minnir mig á þann tíma þegar bankar nutu nánast fullkomins trausts af hálfu flestra Íslendinga.Einu sinni var traust Já, þannig var það nefnilega einu sinni – bankarnir voru stofnanir sem pössuðu upp á peningana okkar. Að fara í bankann var eins og að fara til heimilislæknis sem þú treystir vel eða til stöndugs frænda sem þú vissir að var hlýtt til þín. Þetta hljómar rómantískt, það var það að vissu leyti. Samt er óþarfi að gera málið of rósrautt – margt var undarlegt við „gamla“ fyrirkomulagið, t.d. var afar erfitt að fá lán og stundum var það alveg háð geðþótta hvers bankastjóra fyrir sig. Í öllu falli þá man ég vel eftir Búnaðarbankanum – þar fékk ég minn fyrsta launareikning sirka árið 1987 þegar ég var fyrst kerrustrákur, svo pokafyllir og svo lagerstrákur hjá Hagkaup í Kringlunni. Ég man líka eftir því þegar Búnaðarbankinn breyttist í Kaupþing. Svo liðu ótrúlega fá ár, bankinn var ekki lengur grænleitur og mjúkur heldur dökkblár og harður – og eftir enn færri ár hafði bankinn búið til sitt eigið „newspeak“ eða „new-feel“ eða „new-eitthvað“ – það var svokallað „kaupthinking“. Svo hrundi allt. Og já – við megum ennþá segja „hér varð hrun“. Því þótt ótrúlega langt sé liðið frá þessum atburðum erum við ennþá að krafla okkur út úr mesta ruglinu. Átta árum síðar. Það tekur tíma að vinna úr áfalli – það þekkja allir sem það hafa reynt. Ást mín á snyrtitöskunni á sér því þessa skýringu: Hún uppfyllir nokkurn veginn þær kröfur sem ég geri til snyrtitaska og hún minnir mig á tíma þar sem traustið var ennþá fyrir hendi. Þetta traust sem langar að öðlast aftur. Mig langar að geta treyst bönkum. Mig langar að geta treyst Alþingi.Wintris – dropinn sem fyllti mælinn Við erum að fara inn í snemmbærar kosningar eftir nokkra daga vegna þess að traustið var tekið af okkur. Ekki trúa þeim sem reynir að gera lítið úr þessari staðreynd – við erum að fara inn í kosningar vegna þess að stór hluti þjóðarinnar ærðist, réttilega, í mars þegar Wintris-málið varð fyrsta frétt um allan heim. Næsta laugardag fer fram uppgjör við þennan blóðuga tíma sem liðinn er frá hruninu. Okkur gefst einstakt tækifæri til að setja aftur til hliðar þá stjórnmálaflokka sem eru beintengdir inn í fjármálaöflin sem öllu stýra á bakvið tjöldin.Gamall ótti gleymist seint Ég er stoltur vinstri grænn. Við erum svo lánsöm að eiga okkur frábæran, heiðarlegan, þenkjandi og mannlegan formann, Katrínu Jakobsdóttur. Og ég hef lesið margar skoðanakannanir sem sýna að meginþorri þjóðarinnar treystir henni – nú síðast var talan rétt tæplega 60%. Samt mælist flokkur minn og Katrínar – Vinstri græn – aldrei með meira en 20% í könnunum (ég verð auðvitað glaður yfir þessu fylgi, en samt alltaf jafn hissa á að það sé ekki meira … ). Ástæðan er auðvitað sú að margir eru skíthræddir við að kjósa til vinstri. Þeir halda að hér verði allt skattlagt í döðlur (Steingrímur Joð er ennþá kallaður Skattmann í vissum kreðsum), hátekjufólkið óttast að tekjuskattur rjúki upp úr öllu valdi og millitekjufólkið óttast um sín verðmætu lífsgæði. En það er ekkert að óttast. Meira að segja flest hátekjufólk veit að sanngjörn skattlagning er eðlileg. Innst inni vitum við öll að það er samfélagið sem lifandi heild sem skapar auðinn – ekki fáeinir auðmenn og –konur. Ég tók þess vegna saman svör við nokkrum atriðum sem ég held að komi í veg fyrir að sumt félagshyggjufólk víða um land kjósi vinstri græn. Listinn er alls ekki tæmandi; við erum ekki fullkomin hreyfing en við gerum okkar besta: • Vinstri græn hafa ekkert með einhvern bölvaðan kommúnisma að gera – við viljum einfaldlega að auður samfélagsins skiptist niður á sanngjarnan hátt og að enginn Íslendingur líði skort. Við erum ekki kommúnistaflokkur. Við viljum bara sanngjarnt og heiðarlegt samfélag þar sem jöfnuður er sjálfsagt viðmið. • Vinstri græn eru löngu hætt að vera bara Steingrímur Joð – og nei, hann stýrir ekki öllu úr baksætinu (þeir sem halda þessu fram hafa greinilega ekki kynnst því hörkutóli sem er Kata Jak). • Vinstri græn gerðu fullt af mistökum í ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur – en það er ástæða en ekki afsökun þegar við segjum að sú ríkisstjórn hafi stýrt þjóðinni í gegnum fordæmalausa þolraun, bæði í efnahagslegum og siðferðilegum skilningi. Það er ekkert að óttast Það er ekkert að óttast þarna vinstra megin. Eins og tíðarandinn er þurfum við nauðsynlega að fá öflugt mótvægi við bankakerfið, frekjukapítalismann og verktakaræðið. Við þurfum að endurvekja traust og breyta vinnubrögðunum á Alþingi. Við þurfum VG fyrir heilbrigt samfélag – við þurfum Kötu Jak með skýra sýn og mannlega nálgun á samvinnustjórnmál margra flokka. * * * Einn daginn mun ég henda út þessari gömlu snyrtitösku. Á endanum verða breytingar óhjákvæmilegar. Á sama hátt vona ég innilega að landsmenn allir hafi spurninguna um traust og endurnýjun með sér í kjörklefann næsta laugardag. Því að fyrst og fremst er það traustið innan stjórnmálanna sem þarf að endurreisa.„Hverjum treystir þú?“ Þetta er ekki aðalspurningin. Þetta er eina spurningin.
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Opið svar til formanns Samleik- Útsvarsgreiðendur borga leikskólann í Kópavogi! Rakel Ýr Isaksen skrifar
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín Skoðun