Framsýni eða skammsýni í menntamálum? Páll Rafnar Þorsteinsson og Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar 18. október 2016 07:00 Í liðinni viku birtu sjö rektorar íslenskra háskóla opið bréf þar sem þeir vara við þeirri stefnumótun sem birtist í Fjármálaáætlun hins opinbera fyrir árin 2017–2021. Þar kemur fram að íslenskir háskólar eru verulega undirfjármagnaðir og fá helmingi lægra framlag á hvern nemanda en háskólar annars staðar á Norðurlöndum.Fjárframlög til háskólanna of lág Hátt menntunarstig er undirstaða efnahagslegrar velsældar, stuðlar að stjórnmálalegum stöðugleika og eflir lýðræðisvitund. Menntun leiðir til nýsköpunar og almennrar velferðar í samfélaginu. Það er mikilvægara en nokkru sinni fyrr að byggja skapandi atvinnulíf með hugviti og þekkingu. Með því móti aukum við framleiðni, sköpum eftirsóknarverð störf og mótum samfélag sem laðar að sér hæfileikaríka einstaklinga. Þess vegna er óviðunandi að Ísland skuli standa Norðurlandaþjóðunum og öðrum OECD-ríkjum eins langt að baki og raun ber vitni þegar litið er til fjármögnunar háskóla, til rannsókna og þróunar. Það er ávísun á veikari samkeppnisstöðu til langframa. Við störfum í háskólasamfélaginu og höfum kynnst því frá fyrstu hendi hvernig íslenskir háskólar hafa mátt búa við fjársvelti og hafa raunar gert lengi. Þessi staðreynd ber vott um skammsýni stjórnvalda. Þrátt fyrir góðan árangur háskólanna miðað við aðstæður þá þurfa þeir einfaldlega meiri stuðning til þess að geta staðið undir þeim kröfum sem við gerum til þeirra í framtíðinni. Til þess þurfum við á stjórnvöldum að halda sem standa með háskólunum. Það er áhyggjuefni að þrátt fyrir þessa dökku mynd og skammarlegu útkomu í alþjóðlegum samanburði á fjárframlögum til háskólamenntunar skuli núverandi ríkisstjórn ekki sýna ástandinu nokkurn skilning í fjárhagsáætlun til næstu fimm ára. Á sama tíma hreykir ríkisstjórnin sér af góðu efnahagsástandi. Í þessu kristallast pólitísk afstaða ríkisstjórnarinnar til menntunar.Fjárfesting í framtíðinni Við trúum því að aukin fjárframlög til menntunar séu fjárfesting til framtíðar í þágu samfélagsins alls. Við trúum því að við munum styrkja stöðu okkar með því að efla menntastofnanir og skapa aðstæður fyrir framsækið rannsóknastarf. Viðreisn vill auka samvinnu háskóla, rannsóknarstofnana og atvinnulífs þannig að til verði frjór jarðvegur fyrir nýsköpunarstarf. Sterkir skólar og framsýnt atvinnulíf þjóna saman hagsmunum samfélagsins. Í anda þessarar hugmyndafræði viljum við efla innlenda samkeppnissjóði. Jafnframt viljum við stuðla að aukinni sókn í erlenda rannsóknasjóði og þar með aukna þátttöku í alþjóðlegu vísindastarfi. Óvíða er alþjóðlegt samstarf jafn mikilvægt og á sviði menntunar og vísinda. Þess vegna er brýnt að tryggja aðgang íslenskra fræðimanna að hinum alþjóðlega fræðaheimi. Þetta á ekki síst við um evrópskt samstarf, sem hefur reynst íslensku vísindasamfélagi ómetanlegt á umliðnum árum og áratugum. Viðreisn hefur sett það markmið að Ísland nái meðaltali OECD-ríkja hvað varðar fjárfestingu í háskólamenntun strax á næsta kjörtímabili. Jafnframt stendur vilji okkar til þess að því að Íslendingar standi frændum sínum annars staðar á Norðurlöndunum jafnfætis í þessum efnum árið 2022. Háskólar verða að geta horft fram á veginn. Þeir verða að vera framsýnir. Þeir eiga ekki að þurfa að takast á herðar sífellt viðameiri verkefni en hafa ávallt úr jafn litlu að moða. Þeir eiga ekki að þola það að stjórnvöld hugsi með sér „þetta reddast”. Háskólar Íslands mega ekki verða skammsýninni að bráð. Það er þörf á stjórnmálaafli sem vill efla háskólana. Það er þörf á Viðreisn háskólanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2016 Skoðun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Mest lesið Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar Skoðun Halldór 06.09.2025 Halldór Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Lesum í sporin! Steingrímur J. Sigfússon Skoðun Línurnar skýrast Jóhanna Sigurðardóttir Fastir pennar Meirihluti telur Ísland á réttri leið Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skoðun Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Sjá meira
Í liðinni viku birtu sjö rektorar íslenskra háskóla opið bréf þar sem þeir vara við þeirri stefnumótun sem birtist í Fjármálaáætlun hins opinbera fyrir árin 2017–2021. Þar kemur fram að íslenskir háskólar eru verulega undirfjármagnaðir og fá helmingi lægra framlag á hvern nemanda en háskólar annars staðar á Norðurlöndum.Fjárframlög til háskólanna of lág Hátt menntunarstig er undirstaða efnahagslegrar velsældar, stuðlar að stjórnmálalegum stöðugleika og eflir lýðræðisvitund. Menntun leiðir til nýsköpunar og almennrar velferðar í samfélaginu. Það er mikilvægara en nokkru sinni fyrr að byggja skapandi atvinnulíf með hugviti og þekkingu. Með því móti aukum við framleiðni, sköpum eftirsóknarverð störf og mótum samfélag sem laðar að sér hæfileikaríka einstaklinga. Þess vegna er óviðunandi að Ísland skuli standa Norðurlandaþjóðunum og öðrum OECD-ríkjum eins langt að baki og raun ber vitni þegar litið er til fjármögnunar háskóla, til rannsókna og þróunar. Það er ávísun á veikari samkeppnisstöðu til langframa. Við störfum í háskólasamfélaginu og höfum kynnst því frá fyrstu hendi hvernig íslenskir háskólar hafa mátt búa við fjársvelti og hafa raunar gert lengi. Þessi staðreynd ber vott um skammsýni stjórnvalda. Þrátt fyrir góðan árangur háskólanna miðað við aðstæður þá þurfa þeir einfaldlega meiri stuðning til þess að geta staðið undir þeim kröfum sem við gerum til þeirra í framtíðinni. Til þess þurfum við á stjórnvöldum að halda sem standa með háskólunum. Það er áhyggjuefni að þrátt fyrir þessa dökku mynd og skammarlegu útkomu í alþjóðlegum samanburði á fjárframlögum til háskólamenntunar skuli núverandi ríkisstjórn ekki sýna ástandinu nokkurn skilning í fjárhagsáætlun til næstu fimm ára. Á sama tíma hreykir ríkisstjórnin sér af góðu efnahagsástandi. Í þessu kristallast pólitísk afstaða ríkisstjórnarinnar til menntunar.Fjárfesting í framtíðinni Við trúum því að aukin fjárframlög til menntunar séu fjárfesting til framtíðar í þágu samfélagsins alls. Við trúum því að við munum styrkja stöðu okkar með því að efla menntastofnanir og skapa aðstæður fyrir framsækið rannsóknastarf. Viðreisn vill auka samvinnu háskóla, rannsóknarstofnana og atvinnulífs þannig að til verði frjór jarðvegur fyrir nýsköpunarstarf. Sterkir skólar og framsýnt atvinnulíf þjóna saman hagsmunum samfélagsins. Í anda þessarar hugmyndafræði viljum við efla innlenda samkeppnissjóði. Jafnframt viljum við stuðla að aukinni sókn í erlenda rannsóknasjóði og þar með aukna þátttöku í alþjóðlegu vísindastarfi. Óvíða er alþjóðlegt samstarf jafn mikilvægt og á sviði menntunar og vísinda. Þess vegna er brýnt að tryggja aðgang íslenskra fræðimanna að hinum alþjóðlega fræðaheimi. Þetta á ekki síst við um evrópskt samstarf, sem hefur reynst íslensku vísindasamfélagi ómetanlegt á umliðnum árum og áratugum. Viðreisn hefur sett það markmið að Ísland nái meðaltali OECD-ríkja hvað varðar fjárfestingu í háskólamenntun strax á næsta kjörtímabili. Jafnframt stendur vilji okkar til þess að því að Íslendingar standi frændum sínum annars staðar á Norðurlöndunum jafnfætis í þessum efnum árið 2022. Háskólar verða að geta horft fram á veginn. Þeir verða að vera framsýnir. Þeir eiga ekki að þurfa að takast á herðar sífellt viðameiri verkefni en hafa ávallt úr jafn litlu að moða. Þeir eiga ekki að þola það að stjórnvöld hugsi með sér „þetta reddast”. Háskólar Íslands mega ekki verða skammsýninni að bráð. Það er þörf á stjórnmálaafli sem vill efla háskólana. Það er þörf á Viðreisn háskólanna.
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar