Óheillaþróun sem snúa þarf við Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 12. september 2016 13:05 Um þessar mundir eru vangaveltur um hvort Félag grunnskólakennara og Samband íslenskra sveitarfélaga nái að semja áður en til aðgerða kemur. Meirihluti félagsmanna í Félagi grunnskólakennara felldi nýjan kjarasamning og er þetta í annað skipti sem grunnskólakennarar fella kjarasamninga í atkvæðagreiðslu. Eðlilega hafa menn því áhyggjur af verkfallsaðgerðum sem koma raski á skólasamfélagið en í því samfélagi er fjölbreyttur hópur nemenda, foreldra og skólastarfsmanna sem eiga hagsmuna að gæta. Vitaskuld hefur fólk áhyggjur af ástandinu og ræðir þær. En eftir stendur annað og stærra vandamál sem er þó hluti af þessari jöfnu, það er yfirvofandi kennaraskortur. Kennurum án kennsluréttinda fjölgar Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofunni hefur kennurum án kennsluréttinda fjölgað og síðan árið 2012 hefur kennurum án kennsluréttinda fjölgað ár frá ári. Þeir voru 5,4% haustið 2015. Hlutfallið er lægst í Reykjavík og á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkur en á tveimur landsvæðum var hlutfall kennara án réttinda hærra en 10%. Körlum hefur fækkað meðal starfsfólks við kennslu í grunnskólum og meðalaldur kennara í grunnskólum heldur áfram að hækka um leið og nemendum í grunnskólum heldur áfram að fjölga. Staðan er því sú að grunnskólakennurum gæti fækkað verulega á næstu árum og ef ekkert verður að gert verður mikill skortur á kennurum eftir fimmtán ár. Þetta kemur fram í niðurstöðum rannsóknar Helga E. Helgasonar, meistaranema og Stefáns Hrafns Jónssonar, prófessors við Háskóla Íslands, en rannsóknin fjallar um samsetningu grunnskólakennara á Íslandi. Þar var skoðað hvernig þróun stéttarinnar verður á næstu árum og áratugum. Lítil aðsókn í námið Engar vísbendingar eru um að fjöldi útskrifaðra kennara komi til með að aukast á næstu árum og ljóst er að ef laða á gott fólk til starfa þarf að lagfæra starfsumhverfi kennara og endurskoða kjör. Auka þarf virðingu fyrir kennarastarfinu. Nám til kennsluréttinda er nú fimm ára háskólanám í stað þriggja áður. Það gefur augaleið að einhverja gulrót þarf til að fjárfesta í löngu háskólanámi, ekki er eingöngu hægt að treysta á hugsjónir. Kennarar eru áhrifamikil stétt og við sem samfélag þurfum að átta okkur á því. Við viljum góða kennara og því er mikilvægt að námið sé vandað. Forseti Menntavísindasviðs, Jóhanna Einarsdóttir, sagði á dögunum að það skorti samfélagslega ábyrgð þegar kæmi að stöðu mála í grunn- og leikskólum landsins. Stærsta vandamálið væri neikvæð umræða um kennarastéttina en að hafa verði í huga að kennaranám sé samfélagslegt verkefni. Skólastjórar í grunnskólum Reykjavíkurborgar lýsa yfir verulegum áhyggjum af fjárhagslegri stöðu skólanna í borginni sem leitt hafi til skertrar þjónustu við nemendur. Er þetta boðlegt? Stjórnvöld þurfa að taka þetta alvarlega. Ný forgangsröðun Nú í aðdraganda kosninga eru ýmis mál sett á oddinn. Heimili og skóli – landssamtök foreldra vilja setja menntamál á oddinn. Án góðra kennara verða ekki til góðir skólar og án góðra skóla verður ekki til vel menntuð þjóð. Ýmis úrræði eru í boði en til að nýta þau þarf fjármagn og breytt skipulag. Sveitarfélögin bera ábyrgð á fjölþættri þjónustu og eru leik- og grunnskólar þar einna mikilvægastir. Þau þurfa fjármagn til að standa straum af þeim kostnaði og má í því samhengi velta fyrir sér skiptingu tekna milli ríkis og sveitarfélaga. Væri t.d. ekki æskilegt að sveitarfélög fái meira í sinn hlut af þeim tekjum sem ferðamenn færa til landsins? Bætt menntun Ýmsar breytingar hafa átt sér stað í menntakerfinu sem ætlað er að bæta menntun íslenskra barna. Ný aðalnámskrá, nýtt einkunnakerfi og Þjóðarsáttmáli um læsi hefur verið undirritaður af öllum sveitarfélögum, mennta- og menningarmálaráðherra og fulltrúum foreldra. Í þessum umbótum felast metnaðarfull markmið. Þeim náum við ekki nema við hlúum að skólum og starfsfólki þeirra. Börnin okkar eiga það skilið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrefna Sigurjónsdóttir Mest lesið Kveikur brennur út Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Má spyrja homma að öllu? Sólborg Guðbrandsdóttir Skoðun Ólafur og Katrín á RÚV Þorvaldur Logason Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Bóndi hvað! Sigríður Ævarsdóttir Skoðun Gætir þú lifað af örorkubótum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Úthvíld ríkisstjórn? Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Að velja forseta Stefán Bogi Sveinsson Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hippókratesareiðurinn þarf að verða að veruleika Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ólafur og Katrín á RÚV Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Úthvíld ríkisstjórn? Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Raforkan er auðlind þjóðarinnar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Að velja forseta Stefán Bogi Sveinsson skrifar Skoðun Biskupskjör: Stuðningsyfirlýsing Hákon Leifsson,Sigrid Rolof skrifar Skoðun Kennslustund í „selfies“ Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Synjunarvald gegn virkjunum Jón Steinar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Bóndi hvað! Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Dagsbirtan lyftir andanum Hólmfríður Ósmann Jónsdóttir,Hrefna Björg Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Kveikur brennur út Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Gætir þú lifað af örorkubótum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Spurt og svarað um útlendingamál Indriði Stefánsson skrifar Skoðun Jafnaðarmannastefnan – stefna velferðar Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Bóndi hvað! Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Guðrún - Réttlátur og víðsýnn biskup sem fylgir samtímanum Rannveig Iðunn Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Má spyrja homma að öllu? Sólborg Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Enn og aftur sumarlokun hjá SÁÁ Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Fjárveitingar til vegamála standast engan samanburð Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Aumingja Evrópa: Líkleg átakasvæði að Úkraínustríðinu loknu? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Biskupsval Sigfinnur Þorleifsson,Vigfús Bjarni Albertsson skrifar Skoðun Afmennska að bjarga ekki dýrum í neyð! Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson skrifar Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson skrifar Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir skrifar Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Sjá meira
Um þessar mundir eru vangaveltur um hvort Félag grunnskólakennara og Samband íslenskra sveitarfélaga nái að semja áður en til aðgerða kemur. Meirihluti félagsmanna í Félagi grunnskólakennara felldi nýjan kjarasamning og er þetta í annað skipti sem grunnskólakennarar fella kjarasamninga í atkvæðagreiðslu. Eðlilega hafa menn því áhyggjur af verkfallsaðgerðum sem koma raski á skólasamfélagið en í því samfélagi er fjölbreyttur hópur nemenda, foreldra og skólastarfsmanna sem eiga hagsmuna að gæta. Vitaskuld hefur fólk áhyggjur af ástandinu og ræðir þær. En eftir stendur annað og stærra vandamál sem er þó hluti af þessari jöfnu, það er yfirvofandi kennaraskortur. Kennurum án kennsluréttinda fjölgar Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofunni hefur kennurum án kennsluréttinda fjölgað og síðan árið 2012 hefur kennurum án kennsluréttinda fjölgað ár frá ári. Þeir voru 5,4% haustið 2015. Hlutfallið er lægst í Reykjavík og á höfuðborgarsvæðinu utan Reykjavíkur en á tveimur landsvæðum var hlutfall kennara án réttinda hærra en 10%. Körlum hefur fækkað meðal starfsfólks við kennslu í grunnskólum og meðalaldur kennara í grunnskólum heldur áfram að hækka um leið og nemendum í grunnskólum heldur áfram að fjölga. Staðan er því sú að grunnskólakennurum gæti fækkað verulega á næstu árum og ef ekkert verður að gert verður mikill skortur á kennurum eftir fimmtán ár. Þetta kemur fram í niðurstöðum rannsóknar Helga E. Helgasonar, meistaranema og Stefáns Hrafns Jónssonar, prófessors við Háskóla Íslands, en rannsóknin fjallar um samsetningu grunnskólakennara á Íslandi. Þar var skoðað hvernig þróun stéttarinnar verður á næstu árum og áratugum. Lítil aðsókn í námið Engar vísbendingar eru um að fjöldi útskrifaðra kennara komi til með að aukast á næstu árum og ljóst er að ef laða á gott fólk til starfa þarf að lagfæra starfsumhverfi kennara og endurskoða kjör. Auka þarf virðingu fyrir kennarastarfinu. Nám til kennsluréttinda er nú fimm ára háskólanám í stað þriggja áður. Það gefur augaleið að einhverja gulrót þarf til að fjárfesta í löngu háskólanámi, ekki er eingöngu hægt að treysta á hugsjónir. Kennarar eru áhrifamikil stétt og við sem samfélag þurfum að átta okkur á því. Við viljum góða kennara og því er mikilvægt að námið sé vandað. Forseti Menntavísindasviðs, Jóhanna Einarsdóttir, sagði á dögunum að það skorti samfélagslega ábyrgð þegar kæmi að stöðu mála í grunn- og leikskólum landsins. Stærsta vandamálið væri neikvæð umræða um kennarastéttina en að hafa verði í huga að kennaranám sé samfélagslegt verkefni. Skólastjórar í grunnskólum Reykjavíkurborgar lýsa yfir verulegum áhyggjum af fjárhagslegri stöðu skólanna í borginni sem leitt hafi til skertrar þjónustu við nemendur. Er þetta boðlegt? Stjórnvöld þurfa að taka þetta alvarlega. Ný forgangsröðun Nú í aðdraganda kosninga eru ýmis mál sett á oddinn. Heimili og skóli – landssamtök foreldra vilja setja menntamál á oddinn. Án góðra kennara verða ekki til góðir skólar og án góðra skóla verður ekki til vel menntuð þjóð. Ýmis úrræði eru í boði en til að nýta þau þarf fjármagn og breytt skipulag. Sveitarfélögin bera ábyrgð á fjölþættri þjónustu og eru leik- og grunnskólar þar einna mikilvægastir. Þau þurfa fjármagn til að standa straum af þeim kostnaði og má í því samhengi velta fyrir sér skiptingu tekna milli ríkis og sveitarfélaga. Væri t.d. ekki æskilegt að sveitarfélög fái meira í sinn hlut af þeim tekjum sem ferðamenn færa til landsins? Bætt menntun Ýmsar breytingar hafa átt sér stað í menntakerfinu sem ætlað er að bæta menntun íslenskra barna. Ný aðalnámskrá, nýtt einkunnakerfi og Þjóðarsáttmáli um læsi hefur verið undirritaður af öllum sveitarfélögum, mennta- og menningarmálaráðherra og fulltrúum foreldra. Í þessum umbótum felast metnaðarfull markmið. Þeim náum við ekki nema við hlúum að skólum og starfsfólki þeirra. Börnin okkar eiga það skilið.
Skoðun Guðrún - Réttlátur og víðsýnn biskup sem fylgir samtímanum Rannveig Iðunn Ásgeirsdóttir skrifar