Ótti kvenna við nauðganir: Hræðast að fara einar út að hlaupa í myrkri Sunna Kristín Hilmarsdóttir skrifar 30. október 2014 17:03 "Það er búið að kenna okkur frá barnsaldri að vera ekki einar úti, passa drykkina okkar, treysta ekki ókunnugum og allt þetta.“ Vísir/Andri Marinó Finnborg Salome ÞóreyjarSteinþórsdóttir, doktorsnemi í kynjafræði, heldur á morgun erindi á Þjóðarspeglinum, árlegri ráðstefnu Félagsvísindasviðs Háskóla Íslands. Erindi Finnborgar fjallar um ótta kvenna við það að vera nauðgað og er hluti af meistararitgerð hennar í kynjafræði sem fjallaði um nauðgunarmenningu í stærra samhengi. Erindið byggir á eiginlegri rannsókn á nauðgunarmenningu. Tekin voru rýniviðtöl við stúdenta úr fjórum háskólum á höfuðborgarsvæðinu og viðtöl við brotaþola nauðgunar og sérfræðing sem starfar náið með brotaþolum. Viðmælendur voru alls 23 talsins. „Í nauðgunarmenningu er þessi ótti kvenna við að vera nauðgað álitið norm. Það eru til dæmis ýmsar félagslegar reglur sem kenna okkur að forðast nauðganir sem ýta undir þennan ótta. Það er búið að kenna okkur frá barnsaldri að vera ekki einar úti, passa drykkina okkar, treysta ekki ókunnugum og allt þetta. Það er virkilega áhugavert hvað þetta stjórnaði lífi þátttakenda í rannsókninni,“ segir Finnborg í samtali við Vísi. Hún tengir nauðgunarmenningu jafnframt við nauðgunarmýtur og hugmyndir okkar um hvað sé „raunveruleg nauðgun“. „Nauðgunarmýtur eru þessar hugmyndir sem við heyrum um í samfélaginu í tengslum við nauðganir. Sem dæmi má taka að okkur sé nauðgað í húsasundum, það að körlum sé ekki nauðgað og að það sé ekki hægt að nauðga í hjónabandi. Mýtur eru í rauninni staðalmyndir af nauðgunum en það að þetta séu mýtur útilokar auðvitað ekki að fólk lendi í slíku ofbeldi. Mýturnar verða til dæmis til af því að umræða um slík afbrot er hávær í fjölmiðlum.“Mynd/Andri MarinóFæstir strákar kannast við þessa tilfinningu en þekkja þó bjargráð kvenna Dæmi um hvernig mýturnar stjórna lífi þátttakenda í rannsókn Finnborgar er meðal annars ótti við að fara ein út að hlaupa á morgnana þegar það er myrkur. „Þær óttast líka að labba einar um á stórum, grónum svæðum, þær ganga um með lykla að nóttu til og sumar ganga jafnvel um með hnífa. Þetta hefur því áhrif á líf þeirra en ég myndi ekki segja að þær séu mjög uppteknar af því. Það er einmitt það sem er svo áhugavert. Það er orðið svo eðlilegt að grípa til svona ráðstafana án þess að maður geri sér sérstaklega grein fyrir því.“ Finnborg segist hafa byrjað að pæla í þessum ótta þegar hún þurfti að labba ein í iðnaðarhverfi á morgnana til að fara í sjúkraþjálfun. „Ég man að mér fannst þetta svo óþægilegt svo ég spurði kærastann minn út í þetta og hann var bara „Hvað ertu að tala um?“ Þá hafði hann aldrei pælt í þessu. Ég fór því að spyrja stráka og stelpur út í þetta og strákar kannast ekki við þessa tilfinningu, nema kannski þeir sem hafa lent í svona aðstæðum.“ Hún segir þó að strákarnir hafi allir þekkt þessi bjargráð kvenna, til dæmis lykilinn í höndinni. „Svo má líka spyrja hvort að þessi vopn muni koma að gagni og hversu líklegt er að konur lendi í ofbeldi á þessum stöðum eða í þessum aðstæðum. Rannsóknir sýna að ofbeldi á sér frekar stað annars staðar, inni á heimili til dæmis þar sem að gerandinn þekkir viðkomandi. Maður gengur ekki um með lykil í höndinni heima hjá sér eða í partýi með vinum sínum.“ Erindi Finnborgar verður á málstofunni Ofbeldi í samfélaginu en rúmlega 200 erindi verða flutt á Þjóðarspeglinum á morgun í 56 málstofum. Mest lesið Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Innlent Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Innlent Ólík sýn á hvort Ísland eigi að styðja vörn Úkraínumanna Innlent „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Innlent „Ég held að þetta verði mjög spennandi“ Innlent Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu Innlent Friðartillaga Ísraela sem Biden kynnti virðist fá hljómgrunn Erlent Fékk „gríðarlega góð“ viðbrögð eftir kappræðurnar Innlent VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Innlent Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Innlent Fleiri fréttir „Væta í minni sveit boðaði heldur betur grósku“ „Unga fólkið er klárlega að velja okkar framboð“ Kjörsókn víða ívið betri en í síðustu kosningum Fékk „gríðarlega góð“ viðbrögð eftir kappræðurnar Fólk kasti atkvæði sínu á stríðsbálið „Ég held að þetta verði mjög spennandi“ Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Ólík sýn á hvort Ísland eigi að styðja vörn Úkraínumanna „Við útrýmum ekki ofbeldi með hatri“ Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Mótmælin í dag þau hörðustu í mörg ár Sækja veikan jeppamann á Langjökli VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Lokasprettur fyrir kosningar og umræða um kynbundið ofbeldi Ný könnun sýnir stefna í æsispennandi kjördag Hvar áttu að kjósa í forsetakosningum? Fyrirskipar forsætisráðuneytinu að fara yfir ferla „Heiðurstengt ofbeldi er ekki okkar stærsta vandamál“ Eldgosið í beinni útsendingu Taka aftur við eignum í Grindavík eftir helgi Páll sýknaður Tuttugu sendlar Wolt eiga yfir höfði sér kæru Þorvaldur tekur undir goslokaspá Haraldar Gætu gloprað niður sigrinum eða tryggt sér hann í kvöld Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Viðhald eigna og verðmætabjörgun í Grindavík í dag Piparúða beitt gegn mótmælendum í Skuggasundi Maðurinn sem féll í Fnjóská fannst látinn Sjá meira
Finnborg Salome ÞóreyjarSteinþórsdóttir, doktorsnemi í kynjafræði, heldur á morgun erindi á Þjóðarspeglinum, árlegri ráðstefnu Félagsvísindasviðs Háskóla Íslands. Erindi Finnborgar fjallar um ótta kvenna við það að vera nauðgað og er hluti af meistararitgerð hennar í kynjafræði sem fjallaði um nauðgunarmenningu í stærra samhengi. Erindið byggir á eiginlegri rannsókn á nauðgunarmenningu. Tekin voru rýniviðtöl við stúdenta úr fjórum háskólum á höfuðborgarsvæðinu og viðtöl við brotaþola nauðgunar og sérfræðing sem starfar náið með brotaþolum. Viðmælendur voru alls 23 talsins. „Í nauðgunarmenningu er þessi ótti kvenna við að vera nauðgað álitið norm. Það eru til dæmis ýmsar félagslegar reglur sem kenna okkur að forðast nauðganir sem ýta undir þennan ótta. Það er búið að kenna okkur frá barnsaldri að vera ekki einar úti, passa drykkina okkar, treysta ekki ókunnugum og allt þetta. Það er virkilega áhugavert hvað þetta stjórnaði lífi þátttakenda í rannsókninni,“ segir Finnborg í samtali við Vísi. Hún tengir nauðgunarmenningu jafnframt við nauðgunarmýtur og hugmyndir okkar um hvað sé „raunveruleg nauðgun“. „Nauðgunarmýtur eru þessar hugmyndir sem við heyrum um í samfélaginu í tengslum við nauðganir. Sem dæmi má taka að okkur sé nauðgað í húsasundum, það að körlum sé ekki nauðgað og að það sé ekki hægt að nauðga í hjónabandi. Mýtur eru í rauninni staðalmyndir af nauðgunum en það að þetta séu mýtur útilokar auðvitað ekki að fólk lendi í slíku ofbeldi. Mýturnar verða til dæmis til af því að umræða um slík afbrot er hávær í fjölmiðlum.“Mynd/Andri MarinóFæstir strákar kannast við þessa tilfinningu en þekkja þó bjargráð kvenna Dæmi um hvernig mýturnar stjórna lífi þátttakenda í rannsókn Finnborgar er meðal annars ótti við að fara ein út að hlaupa á morgnana þegar það er myrkur. „Þær óttast líka að labba einar um á stórum, grónum svæðum, þær ganga um með lykla að nóttu til og sumar ganga jafnvel um með hnífa. Þetta hefur því áhrif á líf þeirra en ég myndi ekki segja að þær séu mjög uppteknar af því. Það er einmitt það sem er svo áhugavert. Það er orðið svo eðlilegt að grípa til svona ráðstafana án þess að maður geri sér sérstaklega grein fyrir því.“ Finnborg segist hafa byrjað að pæla í þessum ótta þegar hún þurfti að labba ein í iðnaðarhverfi á morgnana til að fara í sjúkraþjálfun. „Ég man að mér fannst þetta svo óþægilegt svo ég spurði kærastann minn út í þetta og hann var bara „Hvað ertu að tala um?“ Þá hafði hann aldrei pælt í þessu. Ég fór því að spyrja stráka og stelpur út í þetta og strákar kannast ekki við þessa tilfinningu, nema kannski þeir sem hafa lent í svona aðstæðum.“ Hún segir þó að strákarnir hafi allir þekkt þessi bjargráð kvenna, til dæmis lykilinn í höndinni. „Svo má líka spyrja hvort að þessi vopn muni koma að gagni og hversu líklegt er að konur lendi í ofbeldi á þessum stöðum eða í þessum aðstæðum. Rannsóknir sýna að ofbeldi á sér frekar stað annars staðar, inni á heimili til dæmis þar sem að gerandinn þekkir viðkomandi. Maður gengur ekki um með lykil í höndinni heima hjá sér eða í partýi með vinum sínum.“ Erindi Finnborgar verður á málstofunni Ofbeldi í samfélaginu en rúmlega 200 erindi verða flutt á Þjóðarspeglinum á morgun í 56 málstofum.
Mest lesið Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Innlent Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Innlent Ólík sýn á hvort Ísland eigi að styðja vörn Úkraínumanna Innlent „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Innlent „Ég held að þetta verði mjög spennandi“ Innlent Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu Innlent Friðartillaga Ísraela sem Biden kynnti virðist fá hljómgrunn Erlent Fékk „gríðarlega góð“ viðbrögð eftir kappræðurnar Innlent VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Innlent Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Innlent Fleiri fréttir „Væta í minni sveit boðaði heldur betur grósku“ „Unga fólkið er klárlega að velja okkar framboð“ Kjörsókn víða ívið betri en í síðustu kosningum Fékk „gríðarlega góð“ viðbrögð eftir kappræðurnar Fólk kasti atkvæði sínu á stríðsbálið „Ég held að þetta verði mjög spennandi“ Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Ólík sýn á hvort Ísland eigi að styðja vörn Úkraínumanna „Við útrýmum ekki ofbeldi með hatri“ Skítkast í „skrýtinni og óvæginni“ kosningabaráttu „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Mótmælin í dag þau hörðustu í mörg ár Sækja veikan jeppamann á Langjökli VÍS þarf að bæta hluta jarðýtu í mannskæðu vinnuslysi Lokasprettur fyrir kosningar og umræða um kynbundið ofbeldi Ný könnun sýnir stefna í æsispennandi kjördag Hvar áttu að kjósa í forsetakosningum? Fyrirskipar forsætisráðuneytinu að fara yfir ferla „Heiðurstengt ofbeldi er ekki okkar stærsta vandamál“ Eldgosið í beinni útsendingu Taka aftur við eignum í Grindavík eftir helgi Páll sýknaður Tuttugu sendlar Wolt eiga yfir höfði sér kæru Þorvaldur tekur undir goslokaspá Haraldar Gætu gloprað niður sigrinum eða tryggt sér hann í kvöld Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Viðhald eigna og verðmætabjörgun í Grindavík í dag Piparúða beitt gegn mótmælendum í Skuggasundi Maðurinn sem féll í Fnjóská fannst látinn Sjá meira