Kjarabarátta heilbrigðisstétta Teitur Guðmundsson skrifar 15. janúar 2013 06:00 Síðastliðna daga höfum við fengið fréttir af þeirri kjarabaráttu sem hjúkrunarfræðingar heyja núna með uppsögnum sínum á Landspítala. Ljóst er að þeim er fúlasta alvara og einnig að kjörin eru um margt mun betri annars staðar og einnig sú staðreynd að þeir eru eftirsóttur starfskraftur víða erlendis. Það er góð samningsstaða að vera í og afleit fyrir Landspítalann sem treystir á allar þær stéttir sem starfa innan hans. Ljóst er að hann verður ekki rekinn á sömu afköstum ef slíkur fjöldi hverfur frá sem sagt hefur störfum sínum lausum. En þetta er ekki eina stéttin sem berst fyrir leiðréttingu kjara sinna á þessum erfiðu tímum, þar má væntanlega telja þær allar til sem starfa á sjúkrahúsinu og þótt víðar væri leitað innan heilbrigðisgeirans. Verði samið við hjúkrunarfræðinga mun það óneitanlega leiða til launaskriðs fyrir hinar stéttirnar og eru þær að ég tel þakklátar hjúkrunarfræðingum sem nú fara fremstir í flokki. Það verður að teljast harla ólíklegt að ein stétt fái leiðréttingu en ekki önnur, hinar munu ekki una því af hálfu stjórnenda spítalans né heldur velferðarráðuneytisins og munu væntanlega svara slíku af fullri hörku.Vaktabyrði Ég hef ekki kynnt mér í þaula hverjar kröfurnar eru. Þó sá ég viðtal við formann þeirra þar sem farið var fram á 32% hækkun grunnlauna nýútskrifaðs hjúkrunarfræðings sem þóttu ekki óraunhæfar kröfur en hefur væntanlega staðið eilítið í samninganefndarmönnum hingað til. Sé litið í gamni á samhengið og við gefum okkur að allar stéttir spítalans myndu ná þessari prósentuhækkun í launalið Landspítala sem árið 2011 var ríflega 27 milljarðar, myndi það þýða að launaliðurinn hækkaði um ríflega 8 milljarða. Þetta er auðvitað ekki alveg svona einfalt og þá má ekki mistúlka það að ég sé á einhvern hátt á móti launahækkunum nema síður sé, hvar menn svo mætast verður áhugavert að sjá. Sem læknir veit ég að heildarlaun starfsmanna í heilbrigðisþjónustu samanstanda af mikilli vaktabyrði ofan á tiltölulega lág grunnlaun. Sú staðreynd að það verður að manna vaktir og sinna verkefnum allan sólarhringinn allt árið um kring gerir það að verkum að það er hentugt að hafa grunnlaunin lág, því vaktalaunin eru reiknuð sem hlutfall þeirra. Mikill munur getur verið á vaktaálagi allt eftir því hver útkallstíðnin er og hvort aðilar eru bundnir í húsi eða á bakvakt eins og í tilviki lækna svo dæmi sé tekið. Það er hins vegar alls ekki svo að allir hafi áhuga á slíkri vinnu eða kjósi hana, flestir myndu væntanlega vilja vinna dagvinnuna og láta sér það nægja. Mögulega er hægt að stilla upp sanngjarnari launatöflu í dagvinnu en nú er og breyta forsendum útreiknings á yfirvinnu og vaktaálagi, en það er verkefni reiknimeistaranna hvernig það kæmi best út. Þá mætti líka taka tillit til þeirra þátta sem aldrei eru reiknaðir til verðmæta, en það er framlegð heilbrigðiskerfisins í heild sinni fyrir þjóðarbúið sem er veruleg. Það mætti mögulega stilla upp viðlíka og var gert fyrir sjómenn forðum, skattaafslætti einhvers konar fyrir að vera frá vinum og fjölskyldu langtímum saman og sinna slíku starfi. Þetta ætti mögulega við um fleiri stéttir en ég ætla að einblína á heilbrigðisstéttir í þessari grein.Breytum hugarfarinu Sumir hafa séð ofsjónum yfir fríum starfsmanna vegna vaktaálags, en það er góð saga þegar ég einu sinni átti viðræður um það á kaffistofu úti á landi þar sem ég leysti af sem læknir. Viðmælanda mínum þótti mikið til frítöku læknisins á staðnum koma og fjargviðraðist yfir því við mig að þetta gæti bara ekki staðist allt saman. Við fórum yfir málið og reiknuðum upp viðveru og raunverulegt frí, en þetta var svokallað einmenningshérað þar sem sami læknirinn er alltaf á vaktinni. Í ljós kom að læknirinn átti fleiri heildardaga í orlof en viðmælandi minn, en þegar tekið var tillit til klukkustunda á sólarhring sem að jafnaði skiptist í dagvinnu og svo bakvakt á móti dagvinnu og „fríi“ og svo aftur helgar og helgidaga í vinnu á móti fríi snerist myndin býsna hratt við. Það þarf að taka tillit til eðlis þeirrar þjónustu sem er verið að veita, en hún krefst mikillar færni hver svo sem heilbrigðisstarfsmaðurinn er. Yfirleitt liggur langt nám að baki og óneitanlega mun persónulegri og ýtarlegri tengsl við „viðskiptavini“ en gengur og gerist á hinum almenna vinnumarkaði, en einnig þeirri þátttöku sem krafist er í starfinu í gleði og sorg skjólstæðinga okkar alla daga, allan ársins hring. Þá má ekki gleyma þeirri kröfu almennings og okkar sjálfra að standa sig alltaf fullkomlega, gera engin mistök, skipta ekki skapi og leysa vandamál annarra fyrir þá og með þeim. Þetta er reyndar það sem gerir þetta starf það skemmtilegasta í heimi og fæstir heilbrigðisstarfsmenn hætta að vinna við sitt fag þótt á móti blási. Það er hins vegar alls ekkert lögmál að heilbrigðisstarfsmenn séu lægra launaðir en aðrir sérfræðingar á vinnumarkaði fyrir sína dagvinnu, breytum þessu hugarfari! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Teitur Guðmundsson Mest lesið Halldór 28.06.2025 Halldór Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Skoðun Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Sjá meira
Síðastliðna daga höfum við fengið fréttir af þeirri kjarabaráttu sem hjúkrunarfræðingar heyja núna með uppsögnum sínum á Landspítala. Ljóst er að þeim er fúlasta alvara og einnig að kjörin eru um margt mun betri annars staðar og einnig sú staðreynd að þeir eru eftirsóttur starfskraftur víða erlendis. Það er góð samningsstaða að vera í og afleit fyrir Landspítalann sem treystir á allar þær stéttir sem starfa innan hans. Ljóst er að hann verður ekki rekinn á sömu afköstum ef slíkur fjöldi hverfur frá sem sagt hefur störfum sínum lausum. En þetta er ekki eina stéttin sem berst fyrir leiðréttingu kjara sinna á þessum erfiðu tímum, þar má væntanlega telja þær allar til sem starfa á sjúkrahúsinu og þótt víðar væri leitað innan heilbrigðisgeirans. Verði samið við hjúkrunarfræðinga mun það óneitanlega leiða til launaskriðs fyrir hinar stéttirnar og eru þær að ég tel þakklátar hjúkrunarfræðingum sem nú fara fremstir í flokki. Það verður að teljast harla ólíklegt að ein stétt fái leiðréttingu en ekki önnur, hinar munu ekki una því af hálfu stjórnenda spítalans né heldur velferðarráðuneytisins og munu væntanlega svara slíku af fullri hörku.Vaktabyrði Ég hef ekki kynnt mér í þaula hverjar kröfurnar eru. Þó sá ég viðtal við formann þeirra þar sem farið var fram á 32% hækkun grunnlauna nýútskrifaðs hjúkrunarfræðings sem þóttu ekki óraunhæfar kröfur en hefur væntanlega staðið eilítið í samninganefndarmönnum hingað til. Sé litið í gamni á samhengið og við gefum okkur að allar stéttir spítalans myndu ná þessari prósentuhækkun í launalið Landspítala sem árið 2011 var ríflega 27 milljarðar, myndi það þýða að launaliðurinn hækkaði um ríflega 8 milljarða. Þetta er auðvitað ekki alveg svona einfalt og þá má ekki mistúlka það að ég sé á einhvern hátt á móti launahækkunum nema síður sé, hvar menn svo mætast verður áhugavert að sjá. Sem læknir veit ég að heildarlaun starfsmanna í heilbrigðisþjónustu samanstanda af mikilli vaktabyrði ofan á tiltölulega lág grunnlaun. Sú staðreynd að það verður að manna vaktir og sinna verkefnum allan sólarhringinn allt árið um kring gerir það að verkum að það er hentugt að hafa grunnlaunin lág, því vaktalaunin eru reiknuð sem hlutfall þeirra. Mikill munur getur verið á vaktaálagi allt eftir því hver útkallstíðnin er og hvort aðilar eru bundnir í húsi eða á bakvakt eins og í tilviki lækna svo dæmi sé tekið. Það er hins vegar alls ekki svo að allir hafi áhuga á slíkri vinnu eða kjósi hana, flestir myndu væntanlega vilja vinna dagvinnuna og láta sér það nægja. Mögulega er hægt að stilla upp sanngjarnari launatöflu í dagvinnu en nú er og breyta forsendum útreiknings á yfirvinnu og vaktaálagi, en það er verkefni reiknimeistaranna hvernig það kæmi best út. Þá mætti líka taka tillit til þeirra þátta sem aldrei eru reiknaðir til verðmæta, en það er framlegð heilbrigðiskerfisins í heild sinni fyrir þjóðarbúið sem er veruleg. Það mætti mögulega stilla upp viðlíka og var gert fyrir sjómenn forðum, skattaafslætti einhvers konar fyrir að vera frá vinum og fjölskyldu langtímum saman og sinna slíku starfi. Þetta ætti mögulega við um fleiri stéttir en ég ætla að einblína á heilbrigðisstéttir í þessari grein.Breytum hugarfarinu Sumir hafa séð ofsjónum yfir fríum starfsmanna vegna vaktaálags, en það er góð saga þegar ég einu sinni átti viðræður um það á kaffistofu úti á landi þar sem ég leysti af sem læknir. Viðmælanda mínum þótti mikið til frítöku læknisins á staðnum koma og fjargviðraðist yfir því við mig að þetta gæti bara ekki staðist allt saman. Við fórum yfir málið og reiknuðum upp viðveru og raunverulegt frí, en þetta var svokallað einmenningshérað þar sem sami læknirinn er alltaf á vaktinni. Í ljós kom að læknirinn átti fleiri heildardaga í orlof en viðmælandi minn, en þegar tekið var tillit til klukkustunda á sólarhring sem að jafnaði skiptist í dagvinnu og svo bakvakt á móti dagvinnu og „fríi“ og svo aftur helgar og helgidaga í vinnu á móti fríi snerist myndin býsna hratt við. Það þarf að taka tillit til eðlis þeirrar þjónustu sem er verið að veita, en hún krefst mikillar færni hver svo sem heilbrigðisstarfsmaðurinn er. Yfirleitt liggur langt nám að baki og óneitanlega mun persónulegri og ýtarlegri tengsl við „viðskiptavini“ en gengur og gerist á hinum almenna vinnumarkaði, en einnig þeirri þátttöku sem krafist er í starfinu í gleði og sorg skjólstæðinga okkar alla daga, allan ársins hring. Þá má ekki gleyma þeirri kröfu almennings og okkar sjálfra að standa sig alltaf fullkomlega, gera engin mistök, skipta ekki skapi og leysa vandamál annarra fyrir þá og með þeim. Þetta er reyndar það sem gerir þetta starf það skemmtilegasta í heimi og fæstir heilbrigðisstarfsmenn hætta að vinna við sitt fag þótt á móti blási. Það er hins vegar alls ekkert lögmál að heilbrigðisstarfsmenn séu lægra launaðir en aðrir sérfræðingar á vinnumarkaði fyrir sína dagvinnu, breytum þessu hugarfari!
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar