Fagra Ísland – dagur 2006* Árni Páll Árnason skrifar 22. nóvember 2012 06:00 Umhverfis- og náttúruvernd krefst langtímahugsunar og oft flókinnar áætlanagerðar og er af þeim sökum lítt fallin til skammtímavinsælda. Það er erfitt að hugsa í kjörtímabilum, þegar umhverfisvernd er annars vegar. Þess vegna var krafan um langtímahugsun og raunhæfar áætlanir, sem byggja á sjálfbærri nýtingu endurnýjanlegra náttúruauðlinda, lögð til grundvallar þegar Samfylkingin undir forystu Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur bar fram umhverfisstefnuna sem nefnd var Fagra Ísland árið 2006. Hún er grunnurinn að samþykktri stefnu Samfylkingarinnar á þremur síðustu landsfundum flokksins. Frá vorinu 2007 hefur Samfylkingin átt aðild að ríkisstjórn Íslands og því haft einstakt tækifæri til þess að hrinda stefnumálum sínum á sviði umhverfismála í framkvæmd. Við erum stolt af árangri þess starfs í 2006 daga. Hugsað stórt Fagra Ísland var og er fjölþætt stefna sem framfylgja þarf þvert á ráðuneyti og birtist með ólíkum hætti á ólíkum stöðum. Þannig stillti Ísland sér upp með framsæknustu þjóðum í loftslagsmálum þegar árið 2007 og hefur frá ríkjaráðstefnunni í Balí í desember 2007 gengið samhliða Evrópusambandinu í loftslagsmálum. Ný löggjöf um loftslagsmál og aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar um 30% samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda fyrir árið 2020 bera því starfi glöggt merki. Fagra Ísland var hugsuð sem forsenda sjálfbærrar auðlindanýtingar og hefur því skýra efnahagslega þýðingu. Umbreyting Landsvirkjunar hófst með nýskipan stjórnar 2007 og nýrri rekstrarforystu 2010. Fyrirtækinu er nú ætlað að vera kjölfesta agaðrar hagstjórnar en kynda aldrei aftur ofþenslu með innspýtingum sem sköðuðu samkeppnisskilyrði annarra atvinnugreina á fyrri tíð. Landsvirkjun verður aldrei aftur ríki í ríkinu sem rutt getur til hliðar vinnulöggjöf eða vísindalegri gagnrýni. Rekstrarform norska olíusjóðsins varð til í kjölfar bankakreppunnar í Noregi á tíunda áratugnum. Nú þurfa Íslendingar að leita í þá smiðju og skapa sams konar sjálfbæra auðlindastefnu með ábyrga Landsvirkjun í fararbroddi til að varðveita og ávaxta þjóðarauðinn til langrar framtíðar. Skipulag og upplýsingaréttur Ný lög um skipulags- og mannvirkjamál voru samþykkt árið 2010 eftir langt undirbúnings- og lagasetningarferli. Þar voru m.a. réttindi almennra borgara við skipulagsgerð styrkt, einnig réttur og öryggi húsbyggjenda og -eigenda, og landsskipulagsstefna loks sett í landslög. Góð skipulagslöggjöf er ekki bara grundvöllur sjálfbærrar þróunar heldur líka forsenda skynsamlegrar nýtingar þeirrar takmörkuðu auðlindar sem er byggingarland í þéttbýli. Skortur á heildstæðri skipulagsstefnu kostaði íslenskt samfélag gríðarlega fjármuni í uppbyggingarkapphlaupi sveitarfélaga fyrir hrun. Innleiðing Árósasamningsins og skipun úrskurðarnefndar um umhverfis- og auðlindamál hefur líka leitt í lög langþráða styrkingu upplýsingaréttar almennings á þessu sviði. Þjóðgarðar og náttúruvernd Vatnajökulsþjóðgarður, stærsti þjóðgarður í Evrópu, sem var stofnaður árið 2007 er um margt flaggskip nýrrar hugsunar í náttúruvernd hér á landi. Aðdráttarafl Vatnajökulsþjóðgarðs og verðmæti er óumdeilt og afar mikilvægt að skjóta enn styrkari stoðum undir starf hans og rekstur. Sú fjárfesting skilar sér margfalt í þjóðarbúið. Við erum þeirrar skoðunar að starf þjóðgarða á Íslandi eigi að setja undir einn hatt og samræma starf þeirra til hagsbóta fyrir gesti þeirra og ímynd náttúru Íslands. Svandís Svavarsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, hefur kynnt Hvítbók um náttúruvernd og frumvarp til nýrra náttúruverndarlaga sem byggt er á efni hennar. Óhætt er að fullyrða að Hvítbókin marki tímamót í umræðu um náttúruvernd hér á landi. Enn er þó nokkuð í land að ný náttúruverndarlöggjöf líti dagsins ljós en brýnt að Samfylkingin liggi ekki á liði sínu á Alþingi og í sveitarstjórnum um land allt í þessu ferli. Og Rammaáætlun Síðast en ekki síst ber að nefna Rammaáætlun um vernd og orkunýtingu landsvæða sem nú er til umfjöllunar og afgreiðslu á Alþingi. Margt mætti segja um Rammaáætlunarferlið sem nýju lífi var blásið í undir forystu Samfylkingarinnar fyrir rúmum fimm árum. Vinna verkefnisstjórnar var vönduð og nú hefur verið mælt fyrir tillögunni á Alþingi tvisvar en því miður geldur málið fyrir þá togstreitu sem ríkt hefur á þingi. Eins og málum er nú háttað er frekari óvissa, tafir og þrætur um einstaka nýtingarkosti engum til góðs. Engin Rammaáætlun er ekki kostur. Það er skylda Samfylkingarinnar við þessar aðstæður að styðja Rammaáætlunina í núverandi mynd. Þótt auðvelt sé að halda því fram að hvert kjörtímabil í sögu umhverfisverndar skipti ekki máli, þá geta þau stundum gert gæfumuninn. Við brutum í blað með Fagra Íslandi og hófum nýjan kafla í umhverfis- og náttúruvernd á Íslandi. Það er ljóst, nú þegar horft er til baka eftir 2006 daga. *fjöldi daga sem Samfylkingin hefur átt aðild að ríkisstjórn Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Páll Árnason Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Skoðun Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Sjá meira
Umhverfis- og náttúruvernd krefst langtímahugsunar og oft flókinnar áætlanagerðar og er af þeim sökum lítt fallin til skammtímavinsælda. Það er erfitt að hugsa í kjörtímabilum, þegar umhverfisvernd er annars vegar. Þess vegna var krafan um langtímahugsun og raunhæfar áætlanir, sem byggja á sjálfbærri nýtingu endurnýjanlegra náttúruauðlinda, lögð til grundvallar þegar Samfylkingin undir forystu Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur bar fram umhverfisstefnuna sem nefnd var Fagra Ísland árið 2006. Hún er grunnurinn að samþykktri stefnu Samfylkingarinnar á þremur síðustu landsfundum flokksins. Frá vorinu 2007 hefur Samfylkingin átt aðild að ríkisstjórn Íslands og því haft einstakt tækifæri til þess að hrinda stefnumálum sínum á sviði umhverfismála í framkvæmd. Við erum stolt af árangri þess starfs í 2006 daga. Hugsað stórt Fagra Ísland var og er fjölþætt stefna sem framfylgja þarf þvert á ráðuneyti og birtist með ólíkum hætti á ólíkum stöðum. Þannig stillti Ísland sér upp með framsæknustu þjóðum í loftslagsmálum þegar árið 2007 og hefur frá ríkjaráðstefnunni í Balí í desember 2007 gengið samhliða Evrópusambandinu í loftslagsmálum. Ný löggjöf um loftslagsmál og aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar um 30% samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda fyrir árið 2020 bera því starfi glöggt merki. Fagra Ísland var hugsuð sem forsenda sjálfbærrar auðlindanýtingar og hefur því skýra efnahagslega þýðingu. Umbreyting Landsvirkjunar hófst með nýskipan stjórnar 2007 og nýrri rekstrarforystu 2010. Fyrirtækinu er nú ætlað að vera kjölfesta agaðrar hagstjórnar en kynda aldrei aftur ofþenslu með innspýtingum sem sköðuðu samkeppnisskilyrði annarra atvinnugreina á fyrri tíð. Landsvirkjun verður aldrei aftur ríki í ríkinu sem rutt getur til hliðar vinnulöggjöf eða vísindalegri gagnrýni. Rekstrarform norska olíusjóðsins varð til í kjölfar bankakreppunnar í Noregi á tíunda áratugnum. Nú þurfa Íslendingar að leita í þá smiðju og skapa sams konar sjálfbæra auðlindastefnu með ábyrga Landsvirkjun í fararbroddi til að varðveita og ávaxta þjóðarauðinn til langrar framtíðar. Skipulag og upplýsingaréttur Ný lög um skipulags- og mannvirkjamál voru samþykkt árið 2010 eftir langt undirbúnings- og lagasetningarferli. Þar voru m.a. réttindi almennra borgara við skipulagsgerð styrkt, einnig réttur og öryggi húsbyggjenda og -eigenda, og landsskipulagsstefna loks sett í landslög. Góð skipulagslöggjöf er ekki bara grundvöllur sjálfbærrar þróunar heldur líka forsenda skynsamlegrar nýtingar þeirrar takmörkuðu auðlindar sem er byggingarland í þéttbýli. Skortur á heildstæðri skipulagsstefnu kostaði íslenskt samfélag gríðarlega fjármuni í uppbyggingarkapphlaupi sveitarfélaga fyrir hrun. Innleiðing Árósasamningsins og skipun úrskurðarnefndar um umhverfis- og auðlindamál hefur líka leitt í lög langþráða styrkingu upplýsingaréttar almennings á þessu sviði. Þjóðgarðar og náttúruvernd Vatnajökulsþjóðgarður, stærsti þjóðgarður í Evrópu, sem var stofnaður árið 2007 er um margt flaggskip nýrrar hugsunar í náttúruvernd hér á landi. Aðdráttarafl Vatnajökulsþjóðgarðs og verðmæti er óumdeilt og afar mikilvægt að skjóta enn styrkari stoðum undir starf hans og rekstur. Sú fjárfesting skilar sér margfalt í þjóðarbúið. Við erum þeirrar skoðunar að starf þjóðgarða á Íslandi eigi að setja undir einn hatt og samræma starf þeirra til hagsbóta fyrir gesti þeirra og ímynd náttúru Íslands. Svandís Svavarsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, hefur kynnt Hvítbók um náttúruvernd og frumvarp til nýrra náttúruverndarlaga sem byggt er á efni hennar. Óhætt er að fullyrða að Hvítbókin marki tímamót í umræðu um náttúruvernd hér á landi. Enn er þó nokkuð í land að ný náttúruverndarlöggjöf líti dagsins ljós en brýnt að Samfylkingin liggi ekki á liði sínu á Alþingi og í sveitarstjórnum um land allt í þessu ferli. Og Rammaáætlun Síðast en ekki síst ber að nefna Rammaáætlun um vernd og orkunýtingu landsvæða sem nú er til umfjöllunar og afgreiðslu á Alþingi. Margt mætti segja um Rammaáætlunarferlið sem nýju lífi var blásið í undir forystu Samfylkingarinnar fyrir rúmum fimm árum. Vinna verkefnisstjórnar var vönduð og nú hefur verið mælt fyrir tillögunni á Alþingi tvisvar en því miður geldur málið fyrir þá togstreitu sem ríkt hefur á þingi. Eins og málum er nú háttað er frekari óvissa, tafir og þrætur um einstaka nýtingarkosti engum til góðs. Engin Rammaáætlun er ekki kostur. Það er skylda Samfylkingarinnar við þessar aðstæður að styðja Rammaáætlunina í núverandi mynd. Þótt auðvelt sé að halda því fram að hvert kjörtímabil í sögu umhverfisverndar skipti ekki máli, þá geta þau stundum gert gæfumuninn. Við brutum í blað með Fagra Íslandi og hófum nýjan kafla í umhverfis- og náttúruvernd á Íslandi. Það er ljóst, nú þegar horft er til baka eftir 2006 daga. *fjöldi daga sem Samfylkingin hefur átt aðild að ríkisstjórn Íslands.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun