Notkun svefnlyfja eykst enn 15. mars 2011 21:00 Mímir Arnórsson lyfjafræðingur. Notkun tauga- og geðlyfja er mikil á Íslandi og er notkun kvíðastillandi lyfja og svefnlyfja sem heyra undir þau sérstaklega áberandi á meðal eldra fólks. Tauga- og geðlyf eru mest seldu lyfin á Íslandi á eftir hjartalyfjum. „Árið 2009 seldust rúmir 43 þúsund skilgreindir dagskammtar af hjartalyfjum eða 370 skilgreindir dagskammtar á hverja þúsund íbúa á dag. Sama ár seldust rúmir 37 þúsund skilgreindir dagskammtar af tauga- og geðlyfjum eða 319 skilgreindir dagskammtar á hverja þúsund íbúa á dag," upplýsir Mímir Arnórsson lyfjafræðingur hjá Lyfjastofnun. Í rannsókn á algengi geðlyfjanotkunar eldri Íslendinga utan stofnana sem var gerð árið 2006 kom í ljós að einstaklingar 70 ára og eldri leystu út þriðjung allra lyfjaávísana á Íslandi árið 2006 og þar af var fjórðungur geðlyf. Algengust var notkun kvíðastillandi lyfja og svefnlyfja eða 58,5 prósent á meðal karla og 40,3 prósent á meðal kvenna. Ekkert bendir til þess að notkun þessara lyfja fari minnkandi og ef svefnlyfin eru skoðuð sérstaklega kemur í ljós að árið 2007 seldust 70,52 skilgreindir dagskammtar af svefnlyfjum fyrir hverja þúsund íbúa á dag en árið 2009 voru þeir 72,74. Á sama tíma hefur notkun svefnlyfja dregist saman í nágrannalöndunum. „Danir fóru í mikið átak til að minnka notkun svefnlyfja en aðal hvatinn var sá að óbeinn kostnaður af notkun þeirra er mikill og þá sérstaklega hjá gömlu fólki. Lyfin valda því að fólk verður valt á fótunum og oft hljótast af því beinbrot sem kosta heilbrigðiskerfið mikla fjármuni enda líkur á því að gömul manneskja sem dettur og lærbrotnar verði föst inni á sjúkrastofnun í langan tíma," segir Mímir. Hann bendir á að svefnlyf séu að fullu greidd af notendum og að því sé ekki beint hagræði fyrir ríkið að draga úr notkun þeirra. „Hins vegar mætti velta fyrir sér hver óbeini kostnaðurinn sé." Sé notkun kvíðastillandi lyfja og svefnlyfja borin saman við notkun í Danmörku kemur í ljós að hún er tvöfalt meiri hér á landi og um 30 prósentum meiri en í Finnlandi svo dæmi séu nefnd. En hver er skýringin? „Þetta virðist vera lenska hjá okkur og svona hefur þetta verið svo lengi sem ég man en ég hef verið í faginu í fjörutíu ár," segir Mímir. En hver skyldu langtímaáhrif svefnlyfjanotkunar vera? Aðalsteinn Guðmundsson öldrunarlæknir var inntur eftir því: „Svefnlyf geta meðal annars aukið byltuhættu, dregið úr vitrænni getu og einbeitingu og eru vanabindandi, sérstaklega ef um langvarandi notkun er að ræða. Það má þó ekki gera lítið úr þeim áhrifum sem vítahringur svefntruflana getur haft á lífsgæði einstaklinga en við meðferð svefntruflana er þó mikilvægt að greina orsakir vandans, enda ýmis önnur ráð svo sem breytingar á lífstíl eða venjum sem geta hjálpað eða dregið úr þörf fyrir svefnlyf." Aðalsteinn segir yfirleitt mælt með því að notkun svefnlyfja sé tímabundin og í lægstu mögulegu skömmtum en reyndin sé þó önnur. „Verkun þeirra minnkar þegar líður á meðferð og viðkomandi verður háður lyfinu. Þá getur verið erfitt að venja fólk af notkun svefnlyfja og ýmis fráhvarfseinkenni geta komið fram." vera@frettabladid.is Tengdar fréttir Norðurlandamet í svefnlyfjanotkun Hvergi á Norðurlöndum notar eldra fólk meira af kvíðastillandi lyfjum og svefnlyfjum en á Íslandi. Notkunin hér er áberandi og fer vaxandi á sama tíma og dregur úr henni á hinum Norðurlöndunum. Íslendingar nota tvöfalt meira af þessum lyfjum en Danir og þriðjungi meira en Finnar. 15. mars 2011 07:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Innlent Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Innlent „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Innlent Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Fleiri fréttir Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Einhver í herberginu segi ekki satt „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Sjá meira
Notkun tauga- og geðlyfja er mikil á Íslandi og er notkun kvíðastillandi lyfja og svefnlyfja sem heyra undir þau sérstaklega áberandi á meðal eldra fólks. Tauga- og geðlyf eru mest seldu lyfin á Íslandi á eftir hjartalyfjum. „Árið 2009 seldust rúmir 43 þúsund skilgreindir dagskammtar af hjartalyfjum eða 370 skilgreindir dagskammtar á hverja þúsund íbúa á dag. Sama ár seldust rúmir 37 þúsund skilgreindir dagskammtar af tauga- og geðlyfjum eða 319 skilgreindir dagskammtar á hverja þúsund íbúa á dag," upplýsir Mímir Arnórsson lyfjafræðingur hjá Lyfjastofnun. Í rannsókn á algengi geðlyfjanotkunar eldri Íslendinga utan stofnana sem var gerð árið 2006 kom í ljós að einstaklingar 70 ára og eldri leystu út þriðjung allra lyfjaávísana á Íslandi árið 2006 og þar af var fjórðungur geðlyf. Algengust var notkun kvíðastillandi lyfja og svefnlyfja eða 58,5 prósent á meðal karla og 40,3 prósent á meðal kvenna. Ekkert bendir til þess að notkun þessara lyfja fari minnkandi og ef svefnlyfin eru skoðuð sérstaklega kemur í ljós að árið 2007 seldust 70,52 skilgreindir dagskammtar af svefnlyfjum fyrir hverja þúsund íbúa á dag en árið 2009 voru þeir 72,74. Á sama tíma hefur notkun svefnlyfja dregist saman í nágrannalöndunum. „Danir fóru í mikið átak til að minnka notkun svefnlyfja en aðal hvatinn var sá að óbeinn kostnaður af notkun þeirra er mikill og þá sérstaklega hjá gömlu fólki. Lyfin valda því að fólk verður valt á fótunum og oft hljótast af því beinbrot sem kosta heilbrigðiskerfið mikla fjármuni enda líkur á því að gömul manneskja sem dettur og lærbrotnar verði föst inni á sjúkrastofnun í langan tíma," segir Mímir. Hann bendir á að svefnlyf séu að fullu greidd af notendum og að því sé ekki beint hagræði fyrir ríkið að draga úr notkun þeirra. „Hins vegar mætti velta fyrir sér hver óbeini kostnaðurinn sé." Sé notkun kvíðastillandi lyfja og svefnlyfja borin saman við notkun í Danmörku kemur í ljós að hún er tvöfalt meiri hér á landi og um 30 prósentum meiri en í Finnlandi svo dæmi séu nefnd. En hver er skýringin? „Þetta virðist vera lenska hjá okkur og svona hefur þetta verið svo lengi sem ég man en ég hef verið í faginu í fjörutíu ár," segir Mímir. En hver skyldu langtímaáhrif svefnlyfjanotkunar vera? Aðalsteinn Guðmundsson öldrunarlæknir var inntur eftir því: „Svefnlyf geta meðal annars aukið byltuhættu, dregið úr vitrænni getu og einbeitingu og eru vanabindandi, sérstaklega ef um langvarandi notkun er að ræða. Það má þó ekki gera lítið úr þeim áhrifum sem vítahringur svefntruflana getur haft á lífsgæði einstaklinga en við meðferð svefntruflana er þó mikilvægt að greina orsakir vandans, enda ýmis önnur ráð svo sem breytingar á lífstíl eða venjum sem geta hjálpað eða dregið úr þörf fyrir svefnlyf." Aðalsteinn segir yfirleitt mælt með því að notkun svefnlyfja sé tímabundin og í lægstu mögulegu skömmtum en reyndin sé þó önnur. „Verkun þeirra minnkar þegar líður á meðferð og viðkomandi verður háður lyfinu. Þá getur verið erfitt að venja fólk af notkun svefnlyfja og ýmis fráhvarfseinkenni geta komið fram." vera@frettabladid.is
Tengdar fréttir Norðurlandamet í svefnlyfjanotkun Hvergi á Norðurlöndum notar eldra fólk meira af kvíðastillandi lyfjum og svefnlyfjum en á Íslandi. Notkunin hér er áberandi og fer vaxandi á sama tíma og dregur úr henni á hinum Norðurlöndunum. Íslendingar nota tvöfalt meira af þessum lyfjum en Danir og þriðjungi meira en Finnar. 15. mars 2011 07:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Innlent Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Innlent „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Innlent Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Fleiri fréttir Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Einhver í herberginu segi ekki satt „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Sjá meira
Norðurlandamet í svefnlyfjanotkun Hvergi á Norðurlöndum notar eldra fólk meira af kvíðastillandi lyfjum og svefnlyfjum en á Íslandi. Notkunin hér er áberandi og fer vaxandi á sama tíma og dregur úr henni á hinum Norðurlöndunum. Íslendingar nota tvöfalt meira af þessum lyfjum en Danir og þriðjungi meira en Finnar. 15. mars 2011 07:00