Icesave - Nei eða já: Það er spurningin Oddgeir Ottesen skrifar 8. apríl 2011 13:22 Þann 9. apríl næstkomandi munu Íslendingar kjósa um hvort að íslenska ríkið eigið að ábyrgjast greiðslur Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta á lágmarksinnstæðutryggingum sem nema rúmum 20.887 evrum á hvern Icesave reikning í Bretlandi og Hollandi. Eins og vel er þekkt stofnaði Landsbankinn internet reikninga í Bretlandi og Hollandi þegar önnur fjármögnun varð erfiðari. Nafnið á reikningum var tengt Íslandi til að nýta hið góða orðspor sem Ísland hafði.Mynd 1.Til að meta áhættu af samningnum þarf að nýta allar tiltækar upplýsingar til að meta hugsanlega verðþróun eigna og skulda Tryggingarsjóðsins (TIF). Sjóðurinn á kröfu upp á 674 ma. kr. í eignir þrotabús gamla Landsbankans. Sú krafa nemur 52,26% af forgangskröfum. Sjóðurinn mun því fá 674 ma. kr. eða 52,26% af eignum þrotabúsins, eftir því hvort reynist lægra. Skuldir sjóðsins nema 1.329 m. evra og 2.350 m. punda sem nam 647 mö. kr. um áramót. Mismunur á eignum og skuldum sjóðsins mun samkvæmt samningnum verða greiddur af íslenska ríkinu. Í lok árs 2010 námu heildareignir þrotabúsins 1175 ma. króna og hluti TIF því 614 ma. króna. Mismunur á eignum og skuldum þrotabúsins nam því 33 ma. kr. (614 ma. kr. - 647 ma. kr.). Mynd 1 sýnir stöðu eigna og skulda Tryggingarsjóðsins um síðustu áramót.Þar sem munur á upphæð eigna og skulda tryggingarsjóðsins er mjög lítill skiptir ávöxtun eigna sjóðsins og vextir lána mjög miklu máli. Eignirnar hafa verið að vaxa mun hraðar en skuldirnar og því er ekki ólíklegt að eignir þrotabúsins muni duga fyrir öllum höfuðstól skuldarinnar. Hægt er að villa um fyrir fólki með því að einblína eingöngu á skuldahlið Tryggingarsjóðsins og tala um að ríkissjóður ábyrgist greiðslur upp á 600-700 milljarða án þess að geta eigna Tryggingarsjóðsins.Eignir þrotabúsins Frá því að allar kröfur í þrotabú gamla Landsbankans voru umreiknaðar yfir í íslenskar krónur 22. apríl 2009 hafa eignir þrotabúsins vaxið um að meðaltali 23 milljarða króna á ársfjórðungi miðað við fast gengi krónunnar. Ef sú þróun heldur áfram er líklegt að engin skuld falli á íslenska ríkið. Samfara auknu verðmæti þrotabúsins hefur óvissa í verðmatinu minnkað. Nú er stór hluti af eignum þrotabúsins í peningum og öruggum eignum. Eins og sjá má á myndinni sem hér fylgir er stór hluti eigna þrotabúsins í reiðufé. Um fjórðungur er lán til viðskiptavina. Bókfært verð þess flokks er um 28% af kröfuvirði. Hlutabréf eru metin á 117 milljarða og flest bendir til að sá flokkur gæti verið vanmetinn. Verðþróun á mörkuðum með hlutabréf og fasteignir í Bretlandi og Evrópu hefur verið jákvæð frá fyrsta mati þrotabúsins á verðmæti eigna. Það er því líklegt að þessar eignir hafi hækkað í verði.Fjármögnun nýja Landsbankans Um 27% af verðmæti þrotabúsins er tengt fjármögnun Nýja Landsbankans. Þrotabúið á tæp 19% í nýja Landsbankanum og mat það þann hluta á 28 ma. krónur um áramót. Auk þess á þrotabúið skuldabréf útgefið af nýja Landsbankanum sem metið var á 269 milljarða um síðustu áramót og skilyrt skuldabréf sem metið var á 30 milljarða. Afkoma nýja Landsbankans var góð á síðasta ári og arðsemi eigin fjár um 16%. Bókfært verðmæti hlutabréfa þrotabúsins í nýja Landsbankanum hefur ekki verið uppfært þrátt fyrir hagnaðartölur Nýja Landsbankans. Því má færa góð rök fyrir því að verðmæti þrotabúsins í hlutabréfum Landsbankans sé vanmetið. Greiðslur íslenska ríkisins vegna Icesave III eru mun minni en þær hefðu orðið samkvæmt Svavarssamningnum. Á sama tíma hefur greiðslugeta ríkisins aukist. Verð útflutningsvara hefur til dæmis hækkað. Myndirnar hér að neðan sýna verðþróun á helstu útflutningsvörum Íslendinga, áls og sjávarafurða. Eins og myndirnar sýna, hafa verð á erlendum mörkuðum hækkað umtalsvert eftir mikla lækkun í lok árs 2008.Gjaldeyrisáhætta Mikið hefur verið fjallað um gjaldeyrisáhættu Icesave samninganna. Ef gengi krónunnar veikist verða erlendar eignir þrotabúsins verðmeiri í krónum talið. Ef verðmæti eigna Tryggingarsjóðsins hafa náð 674 ma. króna, leiðir veiking krónunnar til þess að skuldir sjóðsins aukast en eignirnar ekki. Raungengi krónunnar er mjög veikt sem þýðir að verðlag á Íslandi hefur lækkað í samanburði við verðlag erlendis. Mikil frekari veiking raungengisins er því ólíkleg. Nafngengi krónunnar gæti veikst án þess að raungengi veikist, ef verðbólga hér á landi verður hærri en í helstu viðskiptalöndum Íslands. Við þær aðstæður sem nú ríkja á Íslandi, mikið atvinnuleysi og lítil fjárfesting, er ekki líklegt að verðbólga verði há. Gengisáhætta samningsins er því þrátt fyrir allt ekki svo mikil. Íslenska ríkið ræður auðveldlega við aukna skuldsetningu vegna Icesave samningsins. Hrein skuld vegna Icesave III gæti numið um 2,2% af landsframleiðslu (miðað við 33 ma. kr.). Skuldsetning ríkisins er ekki ósjálfbær og mun hún lækka á komandi árum. En þrátt fyrir að við getum auðveldlega staðið við Icesave samninginn er ekki víst að þjóðin vilji það. Skynsamlega ákvörðun verður þó að byggja á einföldu hagsmunamati en ekki tilfinningum. Erfitt er að meta kostnað við að hafna núverandi samningum. Icesave mun ekki hverfa þó að við segjum nei á laugardaginn. Óvissa um niðurstöðu Icesave deilunnar mun aukast. Höfnun samningsins leiðir líklega til þess að erlend fjármögnun fyrirtækja, bæjarfélaga og stofnana verður erfiðari og dýrari. Þar sem væntur kostnaður vegna samningsins og áhætta honum tengdum hefur minnkað mjög mikið er það mitt mat að besta niðurstaða kosninganna sé JÁ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Icesave Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Sjá meira
Þann 9. apríl næstkomandi munu Íslendingar kjósa um hvort að íslenska ríkið eigið að ábyrgjast greiðslur Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta á lágmarksinnstæðutryggingum sem nema rúmum 20.887 evrum á hvern Icesave reikning í Bretlandi og Hollandi. Eins og vel er þekkt stofnaði Landsbankinn internet reikninga í Bretlandi og Hollandi þegar önnur fjármögnun varð erfiðari. Nafnið á reikningum var tengt Íslandi til að nýta hið góða orðspor sem Ísland hafði.Mynd 1.Til að meta áhættu af samningnum þarf að nýta allar tiltækar upplýsingar til að meta hugsanlega verðþróun eigna og skulda Tryggingarsjóðsins (TIF). Sjóðurinn á kröfu upp á 674 ma. kr. í eignir þrotabús gamla Landsbankans. Sú krafa nemur 52,26% af forgangskröfum. Sjóðurinn mun því fá 674 ma. kr. eða 52,26% af eignum þrotabúsins, eftir því hvort reynist lægra. Skuldir sjóðsins nema 1.329 m. evra og 2.350 m. punda sem nam 647 mö. kr. um áramót. Mismunur á eignum og skuldum sjóðsins mun samkvæmt samningnum verða greiddur af íslenska ríkinu. Í lok árs 2010 námu heildareignir þrotabúsins 1175 ma. króna og hluti TIF því 614 ma. króna. Mismunur á eignum og skuldum þrotabúsins nam því 33 ma. kr. (614 ma. kr. - 647 ma. kr.). Mynd 1 sýnir stöðu eigna og skulda Tryggingarsjóðsins um síðustu áramót.Þar sem munur á upphæð eigna og skulda tryggingarsjóðsins er mjög lítill skiptir ávöxtun eigna sjóðsins og vextir lána mjög miklu máli. Eignirnar hafa verið að vaxa mun hraðar en skuldirnar og því er ekki ólíklegt að eignir þrotabúsins muni duga fyrir öllum höfuðstól skuldarinnar. Hægt er að villa um fyrir fólki með því að einblína eingöngu á skuldahlið Tryggingarsjóðsins og tala um að ríkissjóður ábyrgist greiðslur upp á 600-700 milljarða án þess að geta eigna Tryggingarsjóðsins.Eignir þrotabúsins Frá því að allar kröfur í þrotabú gamla Landsbankans voru umreiknaðar yfir í íslenskar krónur 22. apríl 2009 hafa eignir þrotabúsins vaxið um að meðaltali 23 milljarða króna á ársfjórðungi miðað við fast gengi krónunnar. Ef sú þróun heldur áfram er líklegt að engin skuld falli á íslenska ríkið. Samfara auknu verðmæti þrotabúsins hefur óvissa í verðmatinu minnkað. Nú er stór hluti af eignum þrotabúsins í peningum og öruggum eignum. Eins og sjá má á myndinni sem hér fylgir er stór hluti eigna þrotabúsins í reiðufé. Um fjórðungur er lán til viðskiptavina. Bókfært verð þess flokks er um 28% af kröfuvirði. Hlutabréf eru metin á 117 milljarða og flest bendir til að sá flokkur gæti verið vanmetinn. Verðþróun á mörkuðum með hlutabréf og fasteignir í Bretlandi og Evrópu hefur verið jákvæð frá fyrsta mati þrotabúsins á verðmæti eigna. Það er því líklegt að þessar eignir hafi hækkað í verði.Fjármögnun nýja Landsbankans Um 27% af verðmæti þrotabúsins er tengt fjármögnun Nýja Landsbankans. Þrotabúið á tæp 19% í nýja Landsbankanum og mat það þann hluta á 28 ma. krónur um áramót. Auk þess á þrotabúið skuldabréf útgefið af nýja Landsbankanum sem metið var á 269 milljarða um síðustu áramót og skilyrt skuldabréf sem metið var á 30 milljarða. Afkoma nýja Landsbankans var góð á síðasta ári og arðsemi eigin fjár um 16%. Bókfært verðmæti hlutabréfa þrotabúsins í nýja Landsbankanum hefur ekki verið uppfært þrátt fyrir hagnaðartölur Nýja Landsbankans. Því má færa góð rök fyrir því að verðmæti þrotabúsins í hlutabréfum Landsbankans sé vanmetið. Greiðslur íslenska ríkisins vegna Icesave III eru mun minni en þær hefðu orðið samkvæmt Svavarssamningnum. Á sama tíma hefur greiðslugeta ríkisins aukist. Verð útflutningsvara hefur til dæmis hækkað. Myndirnar hér að neðan sýna verðþróun á helstu útflutningsvörum Íslendinga, áls og sjávarafurða. Eins og myndirnar sýna, hafa verð á erlendum mörkuðum hækkað umtalsvert eftir mikla lækkun í lok árs 2008.Gjaldeyrisáhætta Mikið hefur verið fjallað um gjaldeyrisáhættu Icesave samninganna. Ef gengi krónunnar veikist verða erlendar eignir þrotabúsins verðmeiri í krónum talið. Ef verðmæti eigna Tryggingarsjóðsins hafa náð 674 ma. króna, leiðir veiking krónunnar til þess að skuldir sjóðsins aukast en eignirnar ekki. Raungengi krónunnar er mjög veikt sem þýðir að verðlag á Íslandi hefur lækkað í samanburði við verðlag erlendis. Mikil frekari veiking raungengisins er því ólíkleg. Nafngengi krónunnar gæti veikst án þess að raungengi veikist, ef verðbólga hér á landi verður hærri en í helstu viðskiptalöndum Íslands. Við þær aðstæður sem nú ríkja á Íslandi, mikið atvinnuleysi og lítil fjárfesting, er ekki líklegt að verðbólga verði há. Gengisáhætta samningsins er því þrátt fyrir allt ekki svo mikil. Íslenska ríkið ræður auðveldlega við aukna skuldsetningu vegna Icesave samningsins. Hrein skuld vegna Icesave III gæti numið um 2,2% af landsframleiðslu (miðað við 33 ma. kr.). Skuldsetning ríkisins er ekki ósjálfbær og mun hún lækka á komandi árum. En þrátt fyrir að við getum auðveldlega staðið við Icesave samninginn er ekki víst að þjóðin vilji það. Skynsamlega ákvörðun verður þó að byggja á einföldu hagsmunamati en ekki tilfinningum. Erfitt er að meta kostnað við að hafna núverandi samningum. Icesave mun ekki hverfa þó að við segjum nei á laugardaginn. Óvissa um niðurstöðu Icesave deilunnar mun aukast. Höfnun samningsins leiðir líklega til þess að erlend fjármögnun fyrirtækja, bæjarfélaga og stofnana verður erfiðari og dýrari. Þar sem væntur kostnaður vegna samningsins og áhætta honum tengdum hefur minnkað mjög mikið er það mitt mat að besta niðurstaða kosninganna sé JÁ.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun